- اهداء: 1
- تقدیر و تشکر 2
- چکیده 3
- اشاره 4
- بخش اول: کلیات و چارچوب نظری 4
- اشاره 5
- مقدمه: طرح تحقیق 5
- 1. بیان مسأله 6
- 2. علّت انتخاب موضوع 7
- 3. پیشینه پژوهش 8
- 4. سؤالات اصلی و فرعی 8
- 5. فرضیات پژوهش: 9
- 8. سازماندهی پژوهشی: 10
- 7. روش پژوهشی: 10
- 6. واژگان و مفاهیم کلیدی: 10
- فصل اول: روش شناسی تحقیق 12
- اشاره 12
- مقدمه: 13
- اشاره 16
- آینده و مؤلّفه های آن: 16
- یک. آینده پژوهی 16
- روش آینده پژوهی 19
- محمل دولت و حکومت: 20
- محمل دولت مهدوی (از دیدگاه شیعه) 21
- ویژگی های یک آینده پژوه 22
- پیش بینی آینده 23
- فلسفه تاریخ 32
- دو. فلسفه تاریخ و دیدگاه دانشمندان 32
- دو مفهوم فلسفه تاریخ: 34
- چهار دیدگاه در فلسفه تاریخ: 37
- 1. توین بی و انگاره «تمدّن» 37
- 2. کانت و انگاره «گونه های انسانی» 39
- 3. هگل و انگاره «ملّت» و «روح» 42
- 4. مارکس و جامعه بی طبقه 45
- نقد و بررسی چهار نظریه: 51
- چکیده بحث: 53
- مقدمه 54
- سه. فلسفه تاریخ و دیدگاه شیعه (بر اساس قرآن و روایات) 54
- 3 1 1. حرکت به سوی کمال 58
- 31. فلسفه تاریخ از دیدگاه شیعه: 58
- 3 1 2. هدف و مقصد 62
- 3 1 3. مسیر و مکانیسم حرکت 65
- 3 1 4. پیروزی حقّ بر باطل 70
- 3 2 1. آخر الزمان و آینده بشری 75
- 32. آینده از دیدگاه قرآن و روایات 75
- 3 2 2. آیات قرآن و روایات 76
- چکیده بحث: 83
- اشاره 86
- فصل دوم: نظریه های آینده تاریخ 86
- اشاره 87
- سیاست و دولت در آینده 87
- یک. سیاست 87
- دو. دولت (State) 89
- اشاره 89
- 2. سرزمین (عامل ارضی) 93
- 1. مردم (جمعیت) 93
- 3. حکومت (سازمان حکمرانی) 94
- 4. حاکمیت (اقتدار فراگیر) 94
- اشاره 94
- سه. پیوند سیاست و دولت 94
- 3 1. پایان سیاست 96
- 3 2. پایان دولت 100
- 3 3. کاستی های دولت و دولت بایسته 105
- 1 1. مسیحاباوری و منجی گرایی 108
- اشاره 108
- 1 2. بازگشت مسیح 112
- 1 3. ملکوت (سلطنت) خداوند 117
- 1 4. سلطنت خدا یا پادشاهی مسیح 120
- 1 5. دولت مسیح 122
- 1 6. داوری و قضاوت 130
- چکیده بحث: 133
- اشاره 135
- 2 1. فلسفه تاریخ 136
- 2 2. طرح فرضیه پایان تاریخ 138
- 2 3. سرنوشت دولت 142
- 2 4. نقد و ارزیابی 143
- چکیده بحث: 145
- اشاره 147
- 3 1. تعریف و شناخت دولت 147
- 3 2. کاستی ها و ناراستی های دولت 150
- 3 3. آینده دولت 151
- 3 4. جامعه موعود کمونیستی 154
- 3 5. نقد و بررسی 156
- چکیده بحث: 157
- فصل سوم: شیعه و آینده دولت 159
- اشاره 159
- اشاره 160
- آینده سیاست و دولت 160
- یک. پایان تاریخ (آخر الزمان) 164
- دو. باور داشت مهدویت 167
- اشاره 167
- 2 1. دیدگاه اهل سنت: 167
- 2 2. دیدگاه شیعه دوازده امامی 172
- 2 3. دیدگاه فرقه های مختلف شیعه 173
- اشاره 175
- 3 1. آغاز و انجام جهان 175
- سه. جامعه موعود شیعه 175
- 3 2. ظهور و قیام 176
- 3 3. جنگ و ستیزش 177
- 3 4. پیروزی حقّ و نابودی باطل 178
- 3 5. سیطره بر جهان 179
- 3 6. تشکیل دولت 180
- چکیده فصل: 183
- بخش دوم: فرضیه های دولت مهدی(عج) در اندیشه شیعه 185
- اشاره 185
- مقدمه 186
- فصل اول: فرضیه انتقام و پایان تاریخ (بدون تشکیل دولت) 188
- اشاره 188
- اشاره 189
- یک. انتقام و پایان بخشی به دولت های جائر 189
- 1 1. انتقام 191
- 1 2. جنگ و قتال 193
- 1 3. تسلیم شدن گردنکشان 195
- 1 4. مدت جنگ و قتال 196
- الف. جنگ و پیکار نهایی 198
- نقد و بررسی فرضیه 198
- ب. کشتار و قتل عام 199
- ج. مدّت جنگ 201
- د. سیره و روش امام مهدی(عج) 201
- ه. انتقام و خونخواهی 202
- و. دولت سیاسی یا دولت اخلاقی 202
- ز. مبانی دینی شیعه 203
- چکیده فصل 205
- اشاره 207
- فصل دوم: دولت اقتدارگرا و مبتنی بر قدرت فیزیکی 207
- یک. دولت اقتدارگرا و مبتنی بر قدرت فیزیکی 208
- اشاره 208
- 1 1. صاحب شمشیر 211
- 1 2. یاری شده با رعب (ترس) 213
- 1 3. قاطعیت و شدّت 214
- 1 4. سلطه و اقتدار فراگیر 216
- الف. استفاده از منطق و قدرت 217
- نقد و بررسی 217
- اشاره 217
- ب. سیره و روش مهدی(عج) 218
- د. رابطه دوستانه یا اقتدارگرایانه 220
- ج. بررسی روایات خشونت 220
- ه. شفقت یا شدّت 221
- و. اصلاح کارها در یک شب 222
- ز. سرکوبی شورشیان و پایان جنگ ها 223
- ح. کاربرد قدرت برای اقامه حق 224
- چکیده فصل: 226
- فصل سوم: فرضیه دولت اخلاقی مبتنی بر ساختار امامت 228
- اشاره 228
- اشاره 229
- دولت اخلاقی مبتنی بر ساختار امامت 229
- مقدمه یک. پیوند اخلاق و سیاست (دولت) 232
- مقدمه دو. جامعه مشترک المنافع اخلاقی ( دولت اخلاقی) 236
- اشاره 236
- 2 1. تضاد خیر و شرّ 237
- 2 2. کمال مطلوب انسان ها 238
- 2 3. جامعه مشترک المنافع اخلاقی (دولت اخلاقی) 238
- 2 4. ویژگی های جامعه اخلاقی 239
- مقدمه سه: نظریه اخلاقی دولت (هگل) 242
- اشاره 242
- 3 1. روح یا ذهن 243
- 3 2. آزادی و دولت 243
- دولت اخلاقی امام مهدی: 248
- یک. امامت (سیاست امامت) 248
- دو. چرایی دولت اخلاقی 250
- اشاره 250
- الف) وضعیت اخلاقی جهان در روایات 252
- ب) سیاست و نابسامانی های عصر حاضر 253
- ج) وضعیت دموکراسی در حال حاضر 255
- سه. دولت اخلاقی امام مهدی(عج) 256
- اشاره 256
- 3 1. دولت کریمه 257
- 3 3. دولت قائم علیه السلام 257
- 3 2. بهترین دولت ها 257
- 3 5. خلافت و امامت 258
- 3 4. دولت حق 258
- 3 6. دولت احمدی 258
- 3 8. دولت عدل 259
- 3 7. مالک و حاکم جهان (دولت جهانی) 259
- چهار. چیستی دولت اخلاقی امام مهدی(عج) 260
- 5 1. روایات: 265
- پنج. دلایل و شواهد دولت اخلاقی 265
- اشاره 265
- 5 2. اهداف و آرمان ها 268
- 5 3. پیمان نامه اخلاقی 269
- شش. ویژگی ها و سیمای دولت امام مهدی(عج) 270
- بخش سوم: ساختار، کارویژه ها و بروندادها 276
- اشاره 276
- مقدمه 277
- اشاره 279
- فصل اول: ساختار و نهادها 279
- اشاره 280
- یک. استقرار و تثبیت حکومت 280
- ساختار و سازمان حکومت مهدوی 280
- استقرار دولت مهدوی علیه السلام 282
- دو . ساخت قدرت و حکومت 293
- اشاره 293
- 1. حکومت تک ساخت (یونیتری) 294
- 2. الگوی فدرال (Federalism) 294
- 3. دولت بزرگ اسلامی و جمهوری های آزادی و مستقل 295
- 4. الگوی حکومتی امامت 296
- سه. ساختار نظام سیاسی 299
- اشاره 299
- 3 1. امام (نهاد امامت و رهبری) 300
- 3 2 . نهاد وزارت 302
- 3 3. نهاد امارت و ولایت 305
- اشاره 305
- یاران خاص 307
- 3 4. نهاد کارگزار و اجرا 309
- اشاره 309
- 3 4 1. فقیهان و حاکمان شرع 310
- 3 4 3. خزانه داران 311
- 3 4 4. رفقا و ابدال 311
- 3 4 2. اخیار 311
- 3 4 6. عصائب 312
- 3 4 5. نجبا 312
- 3 4 7. سپاهیان و فرماندهان 313
- اشاره 314
- 3 5. نهاد قضاوت 314
- 3 4 8. بانوان 314
- 3 5 1. قضاوت امام مهدی(عج) 315
- 3 5 2 . قضاوت و داوری حضرت عیسی 315
- 3 5 3. قضاوت قاضیان و عالمان 316
- 3 6 . محل حکومت (پایتخت) 317
- 3 7. مدّت حکومت 319
- چکیده فصل: 322
- اشاره 323
- فصل دوم: کارویژه ها و عملکردها 323
- 1. ولایت تشریعی 325
- 3 . ولایت اجرای احکام و حدود و قوانین کیفری 325
- ولایت های امامان: 325
- 2. ولایت قضا 325
- 5. ولایت نظارت در شئون اجتماعی 326
- 6 . ولایت سیاسی در اداره جامعه 326
- 7. ولایت هدایت و پرورش معنوی 326
- 4. ولایت اطاعت و فرمانبری 326
- یک . کارویژه سیاسی اجتماعی (سیاستی) 328
- اشاره 328
- 1 1. کارکرد سیاسی مدیریتی 331
- اشاره 334
- 1 2 . تأمین عدالت 334
- 1 2 1. عدالت سیاسی 335
- 1 2 2. عدالت قضایی 337
- 1 2 3. عدالت اقتصادی (قسط) 338
- 1 2 4. عدالت اجتماعی 339
- 1 3. عملکرد قضایی 340
- 1 4. عملکرد تقنینی (اجرای قوانین الهی) 343
- 1 5. عملکرد نظامی امنیتی 345
- 1 6. احیاگری و اصلاحات اجتماعی 348
- اشاره 350
- دو . کارویژه فرهنگی دینی 350
- 2 1. کارکرد اخلاقی تربیتی 353
- اشاره 353
- 2 1 1. ریشه کنی رذایل و ناراستی های اخلاقی: 355
- 2 1 2 . تربیت و تتمیم مکارم اخلاقی 358
- اشاره 361
- 2 2 . کارکرد دینی تبلیغی 361
- 2 2 1. ترویج و تبلیغ دین اسلام: 362
- 2 2 2. اقامه و احیای معارف و شعائر دینی: 364
- 2 3. کارکرد علمی عقلی 367
- اشاره 367
- 2 3 1. رشد دانش و علوم بشری: 367
- 2 3 2. کمال عقل و خرد بشری 369
- 2 3 3. پیشرفت اختراعات و ارتباطات 370
- اشاره 372
- سه. کارویژه اقتصادی عمرانی 372
- اخلاق و اقتصاد 374
- 3 1 1. بهره برداری از معادن و منابع زیرزمینی: 376
- 3 1. کارکرد تولیدی عمرانی: 376
- 3 1 2. کاشت زیاد محصولات کشاورزی: 377
- 3 1 3. عمران و آبادانی زمین: 379
- 3 2. کارکرد رفاهی خدماتی: 380
- 3 2 1. رفاه اقتصادی و برخورداری از امکانات فراوان: 380
- 3 2 2. بی نیاز کردن مردم: 381
- 3 2 3. رسیدگی به وضع بدهکاران و محرومان: 383
- 3 3. کارکرد توزیعی اصلاحی 384
- 3 3 1. توزیع امکانات و تقسیم بیت المال 384
- 3 3 2. رعایت قسط و مساوات (عدالت توزیعی): 386
- 3 3 3.حرکت به سوی اقتصاد سالم 387
- چکیده فصل: 388
- فصل سوم: پیامدها و بروندادها 390
- اشاره 390
- 1. ارتباط فرد با خدای متعال 391
- 3. ارتباط فرد با طبیعت 392
- 2. ارتباط فرد با خود 392
- 4. ارتباط فرد با انسان های دیگر: 392
- اشاره 393
- یک. تعادل و تکامل (پیامدهای سیاسی اجتماعی): 393
- 1 1. استقرار دولت حق و نابودی دولت های باطل: 393
نظر دور ندارد.
دو. همراه با ارائه طریق باشد؛ یعنی، فقط جامعه آرمانی را تصویر نکند، بلکه راه روشن رسیدن به آن را نیز نشان دهد.
سه. اهدافی را اعّم از هدف اصلی و نهایی و هدف های واسط و فرعی برای جامعه آرمانی تعیین کند که دارای مراتب باشد(1).
این طرح کاملاً واقع بینانه و همراه با ارائه طریق است و تحقق جامعه آرمانی که تصویر می کند، در متون مذهبی ما پیش گویی شده است. هدف اصلی و نهایی جامعه آرمانی اسلامی استکمال حقیقی انسان ها است که جز بر اثر خداشناسی، خدا پرستی، اطاعت کامل و دقیق از اوامر و نواهی الهی، کسب رضای خداوند متعال و تقرب به درگاه او، حاصل شدنی نیست.
افراد این جامعه آرمانی، در مسیر سعادت و کمال حقیقی خود گام بر می دارند و تلاش می کنند تا هدف اصلی خود را در ذیل چهار گزینه زیر محقق سازند:
1. ارتباط فرد با خدای متعال؛ در جامعه آرمانی اسلامی، هر فرد موحد و مؤمن بوده و از شرک و کفر بیزار و روی گردان است. مهم ترین خصیصه این جامعه، توحید، عبودیت و عبادت (خداشناسی و خدا پرستی) و ارتباط هرچه نزدیک تر و استوارتر میان خدا و بشر است.
2. ارتباط فرد با خود؛ در این جامعه هر فردی می داند که آنچه از آنِ او و در اختیار او است اعم از جسم و بدن، نفس و روح و عقل امانتی الهی است و مکلف است دخل و تصرّف هایی را که خدای متعال مجاز شمرده، بشناسد و فقط آنها را اعمال کند. علاوه بر این با شناخت خود و استعدادها، شایستگی ها و توانمندی هایش، به معرفت الهی نایل آید.
3. ارتباط فرد با طبیعت؛ در جامعه آرمانی هر فرد در قبال طبیعت، باید امانت دار خدای متعال و جانشین و خلیفه او باشد. وی وظیفه دارد هم جلوی تضییع و اتلاف ها و اسراف ها و تبذیرها را بگیرد و هم به عمران و آبادی زمین بپردازد و کاری کند که نعمت های الهی هر چه بیشتر و بهتر ظهور و بروز یابد.
1- ر.ک: محمد تقی مصباح یزدی، پیشین، ص 412 413.