- اهداء: 1
- تقدیر و تشکر 2
- چکیده 3
- اشاره 4
- بخش اول: کلیات و چارچوب نظری 4
- مقدمه: طرح تحقیق 5
- اشاره 5
- 1. بیان مسأله 6
- 2. علّت انتخاب موضوع 7
- 4. سؤالات اصلی و فرعی 8
- 3. پیشینه پژوهش 8
- 5. فرضیات پژوهش: 9
- 6. واژگان و مفاهیم کلیدی: 10
- 7. روش پژوهشی: 10
- 8. سازماندهی پژوهشی: 10
- اشاره 12
- فصل اول: روش شناسی تحقیق 12
- مقدمه: 13
- آینده و مؤلّفه های آن: 16
- اشاره 16
- یک. آینده پژوهی 16
- روش آینده پژوهی 19
- محمل دولت و حکومت: 20
- محمل دولت مهدوی (از دیدگاه شیعه) 21
- ویژگی های یک آینده پژوه 22
- پیش بینی آینده 23
- فلسفه تاریخ 32
- دو. فلسفه تاریخ و دیدگاه دانشمندان 32
- دو مفهوم فلسفه تاریخ: 34
- چهار دیدگاه در فلسفه تاریخ: 37
- 1. توین بی و انگاره «تمدّن» 37
- 2. کانت و انگاره «گونه های انسانی» 39
- 3. هگل و انگاره «ملّت» و «روح» 42
- 4. مارکس و جامعه بی طبقه 45
- نقد و بررسی چهار نظریه: 51
- چکیده بحث: 53
- سه. فلسفه تاریخ و دیدگاه شیعه (بر اساس قرآن و روایات) 54
- مقدمه 54
- 3 1 1. حرکت به سوی کمال 58
- 31. فلسفه تاریخ از دیدگاه شیعه: 58
- 3 1 2. هدف و مقصد 62
- 3 1 3. مسیر و مکانیسم حرکت 65
- 3 1 4. پیروزی حقّ بر باطل 70
- 3 2 1. آخر الزمان و آینده بشری 75
- 32. آینده از دیدگاه قرآن و روایات 75
- 3 2 2. آیات قرآن و روایات 76
- چکیده بحث: 83
- اشاره 86
- فصل دوم: نظریه های آینده تاریخ 86
- اشاره 87
- یک. سیاست 87
- سیاست و دولت در آینده 87
- اشاره 89
- دو. دولت (State) 89
- 2. سرزمین (عامل ارضی) 93
- 1. مردم (جمعیت) 93
- اشاره 94
- 3. حکومت (سازمان حکمرانی) 94
- سه. پیوند سیاست و دولت 94
- 4. حاکمیت (اقتدار فراگیر) 94
- 3 1. پایان سیاست 96
- 3 2. پایان دولت 100
- 3 3. کاستی های دولت و دولت بایسته 105
- 1 1. مسیحاباوری و منجی گرایی 108
- اشاره 108
- 1 2. بازگشت مسیح 112
- 1 3. ملکوت (سلطنت) خداوند 117
- 1 4. سلطنت خدا یا پادشاهی مسیح 120
- 1 5. دولت مسیح 122
- 1 6. داوری و قضاوت 130
- چکیده بحث: 133
- اشاره 135
- 2 1. فلسفه تاریخ 136
- 2 2. طرح فرضیه پایان تاریخ 138
- 2 3. سرنوشت دولت 142
- 2 4. نقد و ارزیابی 143
- چکیده بحث: 145
- اشاره 147
- 3 1. تعریف و شناخت دولت 147
- 3 2. کاستی ها و ناراستی های دولت 150
- 3 3. آینده دولت 151
- 3 4. جامعه موعود کمونیستی 154
- 3 5. نقد و بررسی 156
- چکیده بحث: 157
- فصل سوم: شیعه و آینده دولت 159
- اشاره 159
- آینده سیاست و دولت 160
- اشاره 160
- یک. پایان تاریخ (آخر الزمان) 164
- اشاره 167
- دو. باور داشت مهدویت 167
- 2 1. دیدگاه اهل سنت: 167
- 2 2. دیدگاه شیعه دوازده امامی 172
- 2 3. دیدگاه فرقه های مختلف شیعه 173
- سه. جامعه موعود شیعه 175
- 3 1. آغاز و انجام جهان 175
- اشاره 175
- 3 2. ظهور و قیام 176
- 3 3. جنگ و ستیزش 177
- 3 4. پیروزی حقّ و نابودی باطل 178
- 3 5. سیطره بر جهان 179
- 3 6. تشکیل دولت 180
- چکیده فصل: 183
- اشاره 185
- بخش دوم: فرضیه های دولت مهدی(عج) در اندیشه شیعه 185
- مقدمه 186
- اشاره 188
- فصل اول: فرضیه انتقام و پایان تاریخ (بدون تشکیل دولت) 188
- یک. انتقام و پایان بخشی به دولت های جائر 189
- اشاره 189
- 1 1. انتقام 191
- 1 2. جنگ و قتال 193
- 1 3. تسلیم شدن گردنکشان 195
- 1 4. مدت جنگ و قتال 196
- الف. جنگ و پیکار نهایی 198
- نقد و بررسی فرضیه 198
- ب. کشتار و قتل عام 199
- ج. مدّت جنگ 201
- د. سیره و روش امام مهدی(عج) 201
- ه. انتقام و خونخواهی 202
- و. دولت سیاسی یا دولت اخلاقی 202
- ز. مبانی دینی شیعه 203
- چکیده فصل 205
- فصل دوم: دولت اقتدارگرا و مبتنی بر قدرت فیزیکی 207
- اشاره 207
- یک. دولت اقتدارگرا و مبتنی بر قدرت فیزیکی 208
- اشاره 208
- 1 1. صاحب شمشیر 211
- 1 2. یاری شده با رعب (ترس) 213
- 1 3. قاطعیت و شدّت 214
- 1 4. سلطه و اقتدار فراگیر 216
- نقد و بررسی 217
- الف. استفاده از منطق و قدرت 217
- اشاره 217
- ب. سیره و روش مهدی(عج) 218
- د. رابطه دوستانه یا اقتدارگرایانه 220
- ج. بررسی روایات خشونت 220
- ه. شفقت یا شدّت 221
- و. اصلاح کارها در یک شب 222
- ز. سرکوبی شورشیان و پایان جنگ ها 223
- ح. کاربرد قدرت برای اقامه حق 224
- چکیده فصل: 226
- اشاره 228
- فصل سوم: فرضیه دولت اخلاقی مبتنی بر ساختار امامت 228
- دولت اخلاقی مبتنی بر ساختار امامت 229
- اشاره 229
- مقدمه یک. پیوند اخلاق و سیاست (دولت) 232
- اشاره 236
- مقدمه دو. جامعه مشترک المنافع اخلاقی ( دولت اخلاقی) 236
- 2 1. تضاد خیر و شرّ 237
- 2 3. جامعه مشترک المنافع اخلاقی (دولت اخلاقی) 238
- 2 2. کمال مطلوب انسان ها 238
- 2 4. ویژگی های جامعه اخلاقی 239
- اشاره 242
- مقدمه سه: نظریه اخلاقی دولت (هگل) 242
- 3 1. روح یا ذهن 243
- 3 2. آزادی و دولت 243
- یک. امامت (سیاست امامت) 248
- دولت اخلاقی امام مهدی: 248
- دو. چرایی دولت اخلاقی 250
- اشاره 250
- الف) وضعیت اخلاقی جهان در روایات 252
- ب) سیاست و نابسامانی های عصر حاضر 253
- ج) وضعیت دموکراسی در حال حاضر 255
- سه. دولت اخلاقی امام مهدی(عج) 256
- اشاره 256
- 3 2. بهترین دولت ها 257
- 3 1. دولت کریمه 257
- 3 3. دولت قائم علیه السلام 257
- 3 6. دولت احمدی 258
- 3 4. دولت حق 258
- 3 5. خلافت و امامت 258
- 3 8. دولت عدل 259
- 3 7. مالک و حاکم جهان (دولت جهانی) 259
- چهار. چیستی دولت اخلاقی امام مهدی(عج) 260
- 5 1. روایات: 265
- اشاره 265
- پنج. دلایل و شواهد دولت اخلاقی 265
- 5 2. اهداف و آرمان ها 268
- 5 3. پیمان نامه اخلاقی 269
- شش. ویژگی ها و سیمای دولت امام مهدی(عج) 270
- بخش سوم: ساختار، کارویژه ها و بروندادها 276
- اشاره 276
- مقدمه 277
- فصل اول: ساختار و نهادها 279
- اشاره 279
- ساختار و سازمان حکومت مهدوی 280
- اشاره 280
- یک. استقرار و تثبیت حکومت 280
- استقرار دولت مهدوی علیه السلام 282
- اشاره 293
- دو . ساخت قدرت و حکومت 293
- 1. حکومت تک ساخت (یونیتری) 294
- 2. الگوی فدرال (Federalism) 294
- 3. دولت بزرگ اسلامی و جمهوری های آزادی و مستقل 295
- 4. الگوی حکومتی امامت 296
- اشاره 299
- سه. ساختار نظام سیاسی 299
- 3 1. امام (نهاد امامت و رهبری) 300
- 3 2 . نهاد وزارت 302
- 3 3. نهاد امارت و ولایت 305
- اشاره 305
- یاران خاص 307
- 3 4. نهاد کارگزار و اجرا 309
- اشاره 309
- 3 4 1. فقیهان و حاکمان شرع 310
- 3 4 4. رفقا و ابدال 311
- 3 4 3. خزانه داران 311
- 3 4 2. اخیار 311
- 3 4 5. نجبا 312
- 3 4 6. عصائب 312
- 3 4 7. سپاهیان و فرماندهان 313
- 3 5. نهاد قضاوت 314
- 3 4 8. بانوان 314
- اشاره 314
- 3 5 1. قضاوت امام مهدی(عج) 315
- 3 5 2 . قضاوت و داوری حضرت عیسی 315
- 3 5 3. قضاوت قاضیان و عالمان 316
- 3 6 . محل حکومت (پایتخت) 317
- 3 7. مدّت حکومت 319
- چکیده فصل: 322
- اشاره 323
- فصل دوم: کارویژه ها و عملکردها 323
- 2. ولایت قضا 325
- ولایت های امامان: 325
- 1. ولایت تشریعی 325
- 3 . ولایت اجرای احکام و حدود و قوانین کیفری 325
- 7. ولایت هدایت و پرورش معنوی 326
- 6 . ولایت سیاسی در اداره جامعه 326
- 4. ولایت اطاعت و فرمانبری 326
- 5. ولایت نظارت در شئون اجتماعی 326
- یک . کارویژه سیاسی اجتماعی (سیاستی) 328
- اشاره 328
- 1 1. کارکرد سیاسی مدیریتی 331
- اشاره 334
- 1 2 . تأمین عدالت 334
- 1 2 1. عدالت سیاسی 335
- 1 2 2. عدالت قضایی 337
- 1 2 3. عدالت اقتصادی (قسط) 338
- 1 2 4. عدالت اجتماعی 339
- 1 3. عملکرد قضایی 340
- 1 4. عملکرد تقنینی (اجرای قوانین الهی) 343
- 1 5. عملکرد نظامی امنیتی 345
- 1 6. احیاگری و اصلاحات اجتماعی 348
- اشاره 350
- دو . کارویژه فرهنگی دینی 350
- 2 1. کارکرد اخلاقی تربیتی 353
- اشاره 353
- 2 1 1. ریشه کنی رذایل و ناراستی های اخلاقی: 355
- 2 1 2 . تربیت و تتمیم مکارم اخلاقی 358
- 2 2 . کارکرد دینی تبلیغی 361
- اشاره 361
- 2 2 1. ترویج و تبلیغ دین اسلام: 362
- 2 2 2. اقامه و احیای معارف و شعائر دینی: 364
- 2 3. کارکرد علمی عقلی 367
- 2 3 1. رشد دانش و علوم بشری: 367
- اشاره 367
- 2 3 2. کمال عقل و خرد بشری 369
- 2 3 3. پیشرفت اختراعات و ارتباطات 370
- اشاره 372
- سه. کارویژه اقتصادی عمرانی 372
- اخلاق و اقتصاد 374
- 3 1 1. بهره برداری از معادن و منابع زیرزمینی: 376
- 3 1. کارکرد تولیدی عمرانی: 376
- 3 1 2. کاشت زیاد محصولات کشاورزی: 377
- 3 1 3. عمران و آبادانی زمین: 379
- 3 2 1. رفاه اقتصادی و برخورداری از امکانات فراوان: 380
- 3 2. کارکرد رفاهی خدماتی: 380
- 3 2 2. بی نیاز کردن مردم: 381
- 3 2 3. رسیدگی به وضع بدهکاران و محرومان: 383
- 3 3 1. توزیع امکانات و تقسیم بیت المال 384
- 3 3. کارکرد توزیعی اصلاحی 384
- 3 3 2. رعایت قسط و مساوات (عدالت توزیعی): 386
- 3 3 3.حرکت به سوی اقتصاد سالم 387
- چکیده فصل: 388
- اشاره 390
- فصل سوم: پیامدها و بروندادها 390
- 1. ارتباط فرد با خدای متعال 391
- 4. ارتباط فرد با انسان های دیگر: 392
- 2. ارتباط فرد با خود 392
- 3. ارتباط فرد با طبیعت 392
- اشاره 393
- یک. تعادل و تکامل (پیامدهای سیاسی اجتماعی): 393
- 1 1. استقرار دولت حق و نابودی دولت های باطل: 393
حتّی درندگان صحرا و پرندگان آسمان نیز تلاش می کنند که رضایت ایشان را جلب کنند. چون یکی از یاران قائم روی زمین گام نهد، آنجا به سرزمین های دیگر مباهات می کند که امروز فلان یاور قائم علیه السلام بر فراز من گام نهاد»(1).
امام رضا علیه السلام می فرماید: «هر کسی اسلام را نپذیرد، گردنش را می زند تا در شرق و غرب جهان کسی باقی نباشد، جز معتقدان به یکتا پرستی خدا»(2).
امام صادق علیه السلام می فرماید: «خداوند به وسیله او اسلام را پس از ذلّت به عزّت می رساند و پس از افسردگی، زنده می سازد. جزیه را کنار گذاشته، با شمشیر به سوی خدا دعوت می کند. هر کسی با او درافتد، زبون می شود. از دین خدا ظاهر می کند، آنچه را که در واقع دین بود و آنچه را که اگر رسول اکرم صلی الله علیه و آله در میان مردم باشد به آن فرمان می دهد. مذاهب دیگر را از روی زمین بر می چیند و در روی زمین چیزی جز دین خالص نمی ماند»(3).
1 4. مدت جنگ و قتال
یکی از بحث های مهم و قابل طرح در اینجا، بحث درباره مدّت جنگ و قتال در عصر ظهور است. توجّه به روایات وارد شده در این زمینه، ما را در پاسخ گویی به بعضی از شبهات و پرسش ها، یاری می دهد. روایات زیر به صراحت بیان می دارد که جنگ های آغازین مهدی(عج) در مبارزه با گروه باطل، در مدت اندکی به پایان می رسد و آنان شکست خورده، نابود می شوند.
امام صادق علیه السلام می فرماید: «حضرت مهدی(عج) به واسطه خشم خدا بر بندگانش، خشمگین و غضبناک ظهور می کند و پیراهنی را که رسول خدا در جنگ احد بر تن داشت،
1- «کانی بأصحاب القائم وقداحاطوا بما بین الخافقین لیس من شی ء الاّ وهو مُطیعٌ لهم حتّی سباع الارض وسباع الطیّر، تطلبُ رضاهم فی کلّ شی ء حتّی تفخر الارض علی الارض وتقول: مرَّ بی الیوم رجلٌ من أصحاب القائم»: محمد بن علی بن بابویه صدوق، کمال الدین، ج 2، ص 673، ح 26؛ محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج 52، ص 327، ح 43.
2- «ومن لم یسلم ضرب عنقه حتّی لایبقی فی المشارق والمغارب الاّ وحّد اللّه»، لطف اللّه صاق گلپایگانی، منتخب الاثر، ص 587، ح 1؛ محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج 52، ص 340، ح 90.
3- «یعزّ اللّه به الاسلام بعد ذُلِّهِ ویحییه بعد موته ویضعُ الجزیه ویدعو الی اللّه بالسیف، فمن أبی قُتِل ومَن نازُعَهُ خُذِل. یُظْهِرُ مِن الدّین ما هو علیه الدّین فی نفسه ما لو کان رسول اللّه صلی الله علیه و آله یَحکُمُ به. یرفعُ المذاهبَ من الارض فلایبقی الاّ الدّینُ الخالص»: سلیمان کامل، یوم الخلاص، ج 1، ص 514، ح 669؛ علی یزدی حائری، الزام الناصب، ص 179.