- اهداء: 1
- تقدیر و تشکر 2
- چکیده 3
- بخش اول: کلیات و چارچوب نظری 4
- اشاره 4
- مقدمه: طرح تحقیق 5
- اشاره 5
- 1. بیان مسأله 6
- 2. علّت انتخاب موضوع 7
- 3. پیشینه پژوهش 8
- 4. سؤالات اصلی و فرعی 8
- 5. فرضیات پژوهش: 9
- 7. روش پژوهشی: 10
- 8. سازماندهی پژوهشی: 10
- 6. واژگان و مفاهیم کلیدی: 10
- فصل اول: روش شناسی تحقیق 12
- اشاره 12
- مقدمه: 13
- آینده و مؤلّفه های آن: 16
- اشاره 16
- یک. آینده پژوهی 16
- روش آینده پژوهی 19
- محمل دولت و حکومت: 20
- محمل دولت مهدوی (از دیدگاه شیعه) 21
- ویژگی های یک آینده پژوه 22
- پیش بینی آینده 23
- دو. فلسفه تاریخ و دیدگاه دانشمندان 32
- فلسفه تاریخ 32
- دو مفهوم فلسفه تاریخ: 34
- 1. توین بی و انگاره «تمدّن» 37
- چهار دیدگاه در فلسفه تاریخ: 37
- 2. کانت و انگاره «گونه های انسانی» 39
- 3. هگل و انگاره «ملّت» و «روح» 42
- 4. مارکس و جامعه بی طبقه 45
- نقد و بررسی چهار نظریه: 51
- چکیده بحث: 53
- سه. فلسفه تاریخ و دیدگاه شیعه (بر اساس قرآن و روایات) 54
- مقدمه 54
- 3 1 1. حرکت به سوی کمال 58
- 31. فلسفه تاریخ از دیدگاه شیعه: 58
- 3 1 2. هدف و مقصد 62
- 3 1 3. مسیر و مکانیسم حرکت 65
- 3 1 4. پیروزی حقّ بر باطل 70
- 3 2 1. آخر الزمان و آینده بشری 75
- 32. آینده از دیدگاه قرآن و روایات 75
- 3 2 2. آیات قرآن و روایات 76
- چکیده بحث: 83
- اشاره 86
- فصل دوم: نظریه های آینده تاریخ 86
- یک. سیاست 87
- اشاره 87
- سیاست و دولت در آینده 87
- دو. دولت (State) 89
- اشاره 89
- 2. سرزمین (عامل ارضی) 93
- 1. مردم (جمعیت) 93
- 4. حاکمیت (اقتدار فراگیر) 94
- 3. حکومت (سازمان حکمرانی) 94
- سه. پیوند سیاست و دولت 94
- اشاره 94
- 3 1. پایان سیاست 96
- 3 2. پایان دولت 100
- 3 3. کاستی های دولت و دولت بایسته 105
- اشاره 108
- 1 1. مسیحاباوری و منجی گرایی 108
- 1 2. بازگشت مسیح 112
- 1 3. ملکوت (سلطنت) خداوند 117
- 1 4. سلطنت خدا یا پادشاهی مسیح 120
- 1 5. دولت مسیح 122
- 1 6. داوری و قضاوت 130
- چکیده بحث: 133
- اشاره 135
- 2 1. فلسفه تاریخ 136
- 2 2. طرح فرضیه پایان تاریخ 138
- 2 3. سرنوشت دولت 142
- 2 4. نقد و ارزیابی 143
- چکیده بحث: 145
- 3 1. تعریف و شناخت دولت 147
- اشاره 147
- 3 2. کاستی ها و ناراستی های دولت 150
- 3 3. آینده دولت 151
- 3 4. جامعه موعود کمونیستی 154
- 3 5. نقد و بررسی 156
- چکیده بحث: 157
- فصل سوم: شیعه و آینده دولت 159
- اشاره 159
- آینده سیاست و دولت 160
- اشاره 160
- یک. پایان تاریخ (آخر الزمان) 164
- اشاره 167
- 2 1. دیدگاه اهل سنت: 167
- دو. باور داشت مهدویت 167
- 2 2. دیدگاه شیعه دوازده امامی 172
- 2 3. دیدگاه فرقه های مختلف شیعه 173
- سه. جامعه موعود شیعه 175
- اشاره 175
- 3 1. آغاز و انجام جهان 175
- 3 2. ظهور و قیام 176
- 3 3. جنگ و ستیزش 177
- 3 4. پیروزی حقّ و نابودی باطل 178
- 3 5. سیطره بر جهان 179
- 3 6. تشکیل دولت 180
- چکیده فصل: 183
- بخش دوم: فرضیه های دولت مهدی(عج) در اندیشه شیعه 185
- اشاره 185
- مقدمه 186
- فصل اول: فرضیه انتقام و پایان تاریخ (بدون تشکیل دولت) 188
- اشاره 188
- یک. انتقام و پایان بخشی به دولت های جائر 189
- اشاره 189
- 1 1. انتقام 191
- 1 2. جنگ و قتال 193
- 1 3. تسلیم شدن گردنکشان 195
- 1 4. مدت جنگ و قتال 196
- الف. جنگ و پیکار نهایی 198
- نقد و بررسی فرضیه 198
- ب. کشتار و قتل عام 199
- د. سیره و روش امام مهدی(عج) 201
- ج. مدّت جنگ 201
- ه. انتقام و خونخواهی 202
- و. دولت سیاسی یا دولت اخلاقی 202
- ز. مبانی دینی شیعه 203
- چکیده فصل 205
- اشاره 207
- فصل دوم: دولت اقتدارگرا و مبتنی بر قدرت فیزیکی 207
- یک. دولت اقتدارگرا و مبتنی بر قدرت فیزیکی 208
- اشاره 208
- 1 1. صاحب شمشیر 211
- 1 2. یاری شده با رعب (ترس) 213
- 1 3. قاطعیت و شدّت 214
- 1 4. سلطه و اقتدار فراگیر 216
- الف. استفاده از منطق و قدرت 217
- اشاره 217
- نقد و بررسی 217
- ب. سیره و روش مهدی(عج) 218
- ج. بررسی روایات خشونت 220
- د. رابطه دوستانه یا اقتدارگرایانه 220
- ه. شفقت یا شدّت 221
- و. اصلاح کارها در یک شب 222
- ز. سرکوبی شورشیان و پایان جنگ ها 223
- ح. کاربرد قدرت برای اقامه حق 224
- چکیده فصل: 226
- اشاره 228
- فصل سوم: فرضیه دولت اخلاقی مبتنی بر ساختار امامت 228
- دولت اخلاقی مبتنی بر ساختار امامت 229
- اشاره 229
- مقدمه یک. پیوند اخلاق و سیاست (دولت) 232
- مقدمه دو. جامعه مشترک المنافع اخلاقی ( دولت اخلاقی) 236
- اشاره 236
- 2 1. تضاد خیر و شرّ 237
- 2 3. جامعه مشترک المنافع اخلاقی (دولت اخلاقی) 238
- 2 2. کمال مطلوب انسان ها 238
- 2 4. ویژگی های جامعه اخلاقی 239
- اشاره 242
- مقدمه سه: نظریه اخلاقی دولت (هگل) 242
- 3 2. آزادی و دولت 243
- 3 1. روح یا ذهن 243
- یک. امامت (سیاست امامت) 248
- دولت اخلاقی امام مهدی: 248
- دو. چرایی دولت اخلاقی 250
- اشاره 250
- الف) وضعیت اخلاقی جهان در روایات 252
- ب) سیاست و نابسامانی های عصر حاضر 253
- ج) وضعیت دموکراسی در حال حاضر 255
- اشاره 256
- سه. دولت اخلاقی امام مهدی(عج) 256
- 3 2. بهترین دولت ها 257
- 3 3. دولت قائم علیه السلام 257
- 3 1. دولت کریمه 257
- 3 6. دولت احمدی 258
- 3 5. خلافت و امامت 258
- 3 4. دولت حق 258
- 3 7. مالک و حاکم جهان (دولت جهانی) 259
- 3 8. دولت عدل 259
- چهار. چیستی دولت اخلاقی امام مهدی(عج) 260
- 5 1. روایات: 265
- پنج. دلایل و شواهد دولت اخلاقی 265
- اشاره 265
- 5 2. اهداف و آرمان ها 268
- 5 3. پیمان نامه اخلاقی 269
- شش. ویژگی ها و سیمای دولت امام مهدی(عج) 270
- بخش سوم: ساختار، کارویژه ها و بروندادها 276
- اشاره 276
- مقدمه 277
- فصل اول: ساختار و نهادها 279
- اشاره 279
- یک. استقرار و تثبیت حکومت 280
- ساختار و سازمان حکومت مهدوی 280
- اشاره 280
- استقرار دولت مهدوی علیه السلام 282
- اشاره 293
- دو . ساخت قدرت و حکومت 293
- 1. حکومت تک ساخت (یونیتری) 294
- 2. الگوی فدرال (Federalism) 294
- 3. دولت بزرگ اسلامی و جمهوری های آزادی و مستقل 295
- 4. الگوی حکومتی امامت 296
- اشاره 299
- سه. ساختار نظام سیاسی 299
- 3 1. امام (نهاد امامت و رهبری) 300
- 3 2 . نهاد وزارت 302
- اشاره 305
- 3 3. نهاد امارت و ولایت 305
- یاران خاص 307
- اشاره 309
- 3 4. نهاد کارگزار و اجرا 309
- 3 4 1. فقیهان و حاکمان شرع 310
- 3 4 3. خزانه داران 311
- 3 4 2. اخیار 311
- 3 4 4. رفقا و ابدال 311
- 3 4 6. عصائب 312
- 3 4 5. نجبا 312
- 3 4 7. سپاهیان و فرماندهان 313
- 3 5. نهاد قضاوت 314
- 3 4 8. بانوان 314
- اشاره 314
- 3 5 1. قضاوت امام مهدی(عج) 315
- 3 5 2 . قضاوت و داوری حضرت عیسی 315
- 3 5 3. قضاوت قاضیان و عالمان 316
- 3 6 . محل حکومت (پایتخت) 317
- 3 7. مدّت حکومت 319
- چکیده فصل: 322
- اشاره 323
- فصل دوم: کارویژه ها و عملکردها 323
- 2. ولایت قضا 325
- ولایت های امامان: 325
- 3 . ولایت اجرای احکام و حدود و قوانین کیفری 325
- 1. ولایت تشریعی 325
- 7. ولایت هدایت و پرورش معنوی 326
- 5. ولایت نظارت در شئون اجتماعی 326
- 4. ولایت اطاعت و فرمانبری 326
- 6 . ولایت سیاسی در اداره جامعه 326
- یک . کارویژه سیاسی اجتماعی (سیاستی) 328
- اشاره 328
- 1 1. کارکرد سیاسی مدیریتی 331
- 1 2 . تأمین عدالت 334
- اشاره 334
- 1 2 1. عدالت سیاسی 335
- 1 2 2. عدالت قضایی 337
- 1 2 3. عدالت اقتصادی (قسط) 338
- 1 2 4. عدالت اجتماعی 339
- 1 3. عملکرد قضایی 340
- 1 4. عملکرد تقنینی (اجرای قوانین الهی) 343
- 1 5. عملکرد نظامی امنیتی 345
- 1 6. احیاگری و اصلاحات اجتماعی 348
- دو . کارویژه فرهنگی دینی 350
- اشاره 350
- 2 1. کارکرد اخلاقی تربیتی 353
- اشاره 353
- 2 1 1. ریشه کنی رذایل و ناراستی های اخلاقی: 355
- 2 1 2 . تربیت و تتمیم مکارم اخلاقی 358
- 2 2 . کارکرد دینی تبلیغی 361
- اشاره 361
- 2 2 1. ترویج و تبلیغ دین اسلام: 362
- 2 2 2. اقامه و احیای معارف و شعائر دینی: 364
- 2 3. کارکرد علمی عقلی 367
- اشاره 367
- 2 3 1. رشد دانش و علوم بشری: 367
- 2 3 2. کمال عقل و خرد بشری 369
- 2 3 3. پیشرفت اختراعات و ارتباطات 370
- اشاره 372
- سه. کارویژه اقتصادی عمرانی 372
- اخلاق و اقتصاد 374
- 3 1. کارکرد تولیدی عمرانی: 376
- 3 1 1. بهره برداری از معادن و منابع زیرزمینی: 376
- 3 1 2. کاشت زیاد محصولات کشاورزی: 377
- 3 1 3. عمران و آبادانی زمین: 379
- 3 2 1. رفاه اقتصادی و برخورداری از امکانات فراوان: 380
- 3 2. کارکرد رفاهی خدماتی: 380
- 3 2 2. بی نیاز کردن مردم: 381
- 3 2 3. رسیدگی به وضع بدهکاران و محرومان: 383
- 3 3 1. توزیع امکانات و تقسیم بیت المال 384
- 3 3. کارکرد توزیعی اصلاحی 384
- 3 3 2. رعایت قسط و مساوات (عدالت توزیعی): 386
- 3 3 3.حرکت به سوی اقتصاد سالم 387
- چکیده فصل: 388
- اشاره 390
- فصل سوم: پیامدها و بروندادها 390
- 1. ارتباط فرد با خدای متعال 391
- 4. ارتباط فرد با انسان های دیگر: 392
- 3. ارتباط فرد با طبیعت 392
- 2. ارتباط فرد با خود 392
- اشاره 393
- 1 1. استقرار دولت حق و نابودی دولت های باطل: 393
- یک. تعادل و تکامل (پیامدهای سیاسی اجتماعی): 393
بالغ ترین دموکراسی ها از فساد ایمن نیستند شواهد و قراین حتمی، نشان دهنده واقعیت گسترش نگرانی عمومی از شیوع آشکار فساد سیاسی در کشورهای دموکراتیک است»(1).
فساد سیاسی در جابه جایی قدرت، فعالیت های اقتصادی، انتخابات و رقابت های ناسالم، فریب افکار عمومی، رسوایی های مالی و جنسی سیاستمداران غربی، ارائه اطلاعات نادرست و .. متجلّی است. بر اساس یک رهیافت (کارگزار محور)، ظهور طبقه ای از سیاستمداران حرفه ای «سودجوتر»، باعث زوال آن دسته از اخلاق عمومی شده است که در میان واردین به عرصه سیاست، معمولاً بسیار رایج بودند. این سیاستمداران عمدتاً به دلیل سود شخصی، وارد سیاست می شوند.(2) فساد سیاسی، برناامیدی و یأس مردم از آینده سیاست افزوده است؛ اما مسأله این است که نیاز به سیاست (و دولت) از میان نخواهد رفت. در واقع نیاز به سیاست هرگز بیش از امروز نبوده است؛ چون مقیاس مشکلاتی که ما با آنها مواجهیم و حلشان نیاز به عمل جمعی دارد، هرگز تا این حد رعب آور و مبرم نبوده است. اگر ما نتوانیم از طریق سیاست با این مشکلات مواجه شویم، از هیچ طریق دیگری نخواهیم توانست. به راستی این سیاست بایسته و مورد نیاز، سیاست فاضله (سیاست امامت) است که به دور از تمامی این کاستی ها و نواقص و مالامال از فضایل و محاسن اخلاقی است. دولتی هم که می تواند به این نابسامانی ها خاتمه دهد، «دولت اخلاقی امام مهدی(عج)» است.
ج) وضعیت دموکراسی در حال حاضر
در بررسی سه دیدگاه «پایان باورانه»، روشن شد که برای مسیحیت، ملکوت (سلطنت) الهی در این دنیا معنا ندارد و سلطنت مسیح در آخرت عملی خواهد شد. مارکسیسم نیز وجود دولت را در کمون نهایی خود نفی می کند و آینده مادی گرایانه و جامعه بدون طبقه خود را در همین دنیا محقّق می داند. این دیدگاه جنبه مادی زندگی را در نظر می گیرد که شکست و پوچ بودن
1- ر.ک: پل هیوود، فساد سیاسی، (تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1381)، ص 19 و 22.
2- ر.ک: پل هیوود، فساد سیاسی، (تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1381)، ص 33.