- اهداء: 1
- تقدیر و تشکر 2
- چکیده 3
- اشاره 4
- بخش اول: کلیات و چارچوب نظری 4
- مقدمه: طرح تحقیق 5
- اشاره 5
- 1. بیان مسأله 6
- 2. علّت انتخاب موضوع 7
- 4. سؤالات اصلی و فرعی 8
- 3. پیشینه پژوهش 8
- 5. فرضیات پژوهش: 9
- 8. سازماندهی پژوهشی: 10
- 6. واژگان و مفاهیم کلیدی: 10
- 7. روش پژوهشی: 10
- فصل اول: روش شناسی تحقیق 12
- اشاره 12
- مقدمه: 13
- یک. آینده پژوهی 16
- آینده و مؤلّفه های آن: 16
- اشاره 16
- روش آینده پژوهی 19
- محمل دولت و حکومت: 20
- محمل دولت مهدوی (از دیدگاه شیعه) 21
- ویژگی های یک آینده پژوه 22
- پیش بینی آینده 23
- فلسفه تاریخ 32
- دو. فلسفه تاریخ و دیدگاه دانشمندان 32
- دو مفهوم فلسفه تاریخ: 34
- 1. توین بی و انگاره «تمدّن» 37
- چهار دیدگاه در فلسفه تاریخ: 37
- 2. کانت و انگاره «گونه های انسانی» 39
- 3. هگل و انگاره «ملّت» و «روح» 42
- 4. مارکس و جامعه بی طبقه 45
- نقد و بررسی چهار نظریه: 51
- چکیده بحث: 53
- سه. فلسفه تاریخ و دیدگاه شیعه (بر اساس قرآن و روایات) 54
- مقدمه 54
- 3 1 1. حرکت به سوی کمال 58
- 31. فلسفه تاریخ از دیدگاه شیعه: 58
- 3 1 2. هدف و مقصد 62
- 3 1 3. مسیر و مکانیسم حرکت 65
- 3 1 4. پیروزی حقّ بر باطل 70
- 3 2 1. آخر الزمان و آینده بشری 75
- 32. آینده از دیدگاه قرآن و روایات 75
- 3 2 2. آیات قرآن و روایات 76
- چکیده بحث: 83
- اشاره 86
- فصل دوم: نظریه های آینده تاریخ 86
- یک. سیاست 87
- سیاست و دولت در آینده 87
- اشاره 87
- اشاره 89
- دو. دولت (State) 89
- 1. مردم (جمعیت) 93
- 2. سرزمین (عامل ارضی) 93
- اشاره 94
- 4. حاکمیت (اقتدار فراگیر) 94
- 3. حکومت (سازمان حکمرانی) 94
- سه. پیوند سیاست و دولت 94
- 3 1. پایان سیاست 96
- 3 2. پایان دولت 100
- 3 3. کاستی های دولت و دولت بایسته 105
- اشاره 108
- 1 1. مسیحاباوری و منجی گرایی 108
- 1 2. بازگشت مسیح 112
- 1 3. ملکوت (سلطنت) خداوند 117
- 1 4. سلطنت خدا یا پادشاهی مسیح 120
- 1 5. دولت مسیح 122
- 1 6. داوری و قضاوت 130
- چکیده بحث: 133
- اشاره 135
- 2 1. فلسفه تاریخ 136
- 2 2. طرح فرضیه پایان تاریخ 138
- 2 3. سرنوشت دولت 142
- 2 4. نقد و ارزیابی 143
- چکیده بحث: 145
- اشاره 147
- 3 1. تعریف و شناخت دولت 147
- 3 2. کاستی ها و ناراستی های دولت 150
- 3 3. آینده دولت 151
- 3 4. جامعه موعود کمونیستی 154
- 3 5. نقد و بررسی 156
- چکیده بحث: 157
- فصل سوم: شیعه و آینده دولت 159
- اشاره 159
- آینده سیاست و دولت 160
- اشاره 160
- یک. پایان تاریخ (آخر الزمان) 164
- دو. باور داشت مهدویت 167
- 2 1. دیدگاه اهل سنت: 167
- اشاره 167
- 2 2. دیدگاه شیعه دوازده امامی 172
- 2 3. دیدگاه فرقه های مختلف شیعه 173
- اشاره 175
- سه. جامعه موعود شیعه 175
- 3 1. آغاز و انجام جهان 175
- 3 2. ظهور و قیام 176
- 3 3. جنگ و ستیزش 177
- 3 4. پیروزی حقّ و نابودی باطل 178
- 3 5. سیطره بر جهان 179
- 3 6. تشکیل دولت 180
- چکیده فصل: 183
- اشاره 185
- بخش دوم: فرضیه های دولت مهدی(عج) در اندیشه شیعه 185
- مقدمه 186
- اشاره 188
- فصل اول: فرضیه انتقام و پایان تاریخ (بدون تشکیل دولت) 188
- یک. انتقام و پایان بخشی به دولت های جائر 189
- اشاره 189
- 1 1. انتقام 191
- 1 2. جنگ و قتال 193
- 1 3. تسلیم شدن گردنکشان 195
- 1 4. مدت جنگ و قتال 196
- الف. جنگ و پیکار نهایی 198
- نقد و بررسی فرضیه 198
- ب. کشتار و قتل عام 199
- ج. مدّت جنگ 201
- د. سیره و روش امام مهدی(عج) 201
- ه. انتقام و خونخواهی 202
- و. دولت سیاسی یا دولت اخلاقی 202
- ز. مبانی دینی شیعه 203
- چکیده فصل 205
- فصل دوم: دولت اقتدارگرا و مبتنی بر قدرت فیزیکی 207
- اشاره 207
- اشاره 208
- یک. دولت اقتدارگرا و مبتنی بر قدرت فیزیکی 208
- 1 1. صاحب شمشیر 211
- 1 2. یاری شده با رعب (ترس) 213
- 1 3. قاطعیت و شدّت 214
- 1 4. سلطه و اقتدار فراگیر 216
- الف. استفاده از منطق و قدرت 217
- اشاره 217
- نقد و بررسی 217
- ب. سیره و روش مهدی(عج) 218
- د. رابطه دوستانه یا اقتدارگرایانه 220
- ج. بررسی روایات خشونت 220
- ه. شفقت یا شدّت 221
- و. اصلاح کارها در یک شب 222
- ز. سرکوبی شورشیان و پایان جنگ ها 223
- ح. کاربرد قدرت برای اقامه حق 224
- چکیده فصل: 226
- فصل سوم: فرضیه دولت اخلاقی مبتنی بر ساختار امامت 228
- اشاره 228
- اشاره 229
- دولت اخلاقی مبتنی بر ساختار امامت 229
- مقدمه یک. پیوند اخلاق و سیاست (دولت) 232
- اشاره 236
- مقدمه دو. جامعه مشترک المنافع اخلاقی ( دولت اخلاقی) 236
- 2 1. تضاد خیر و شرّ 237
- 2 2. کمال مطلوب انسان ها 238
- 2 3. جامعه مشترک المنافع اخلاقی (دولت اخلاقی) 238
- 2 4. ویژگی های جامعه اخلاقی 239
- مقدمه سه: نظریه اخلاقی دولت (هگل) 242
- اشاره 242
- 3 1. روح یا ذهن 243
- 3 2. آزادی و دولت 243
- یک. امامت (سیاست امامت) 248
- دولت اخلاقی امام مهدی: 248
- دو. چرایی دولت اخلاقی 250
- اشاره 250
- الف) وضعیت اخلاقی جهان در روایات 252
- ب) سیاست و نابسامانی های عصر حاضر 253
- ج) وضعیت دموکراسی در حال حاضر 255
- اشاره 256
- سه. دولت اخلاقی امام مهدی(عج) 256
- 3 3. دولت قائم علیه السلام 257
- 3 2. بهترین دولت ها 257
- 3 1. دولت کریمه 257
- 3 5. خلافت و امامت 258
- 3 4. دولت حق 258
- 3 6. دولت احمدی 258
- 3 8. دولت عدل 259
- 3 7. مالک و حاکم جهان (دولت جهانی) 259
- چهار. چیستی دولت اخلاقی امام مهدی(عج) 260
- اشاره 265
- 5 1. روایات: 265
- پنج. دلایل و شواهد دولت اخلاقی 265
- 5 2. اهداف و آرمان ها 268
- 5 3. پیمان نامه اخلاقی 269
- شش. ویژگی ها و سیمای دولت امام مهدی(عج) 270
- بخش سوم: ساختار، کارویژه ها و بروندادها 276
- اشاره 276
- مقدمه 277
- اشاره 279
- فصل اول: ساختار و نهادها 279
- یک. استقرار و تثبیت حکومت 280
- اشاره 280
- ساختار و سازمان حکومت مهدوی 280
- استقرار دولت مهدوی علیه السلام 282
- اشاره 293
- دو . ساخت قدرت و حکومت 293
- 1. حکومت تک ساخت (یونیتری) 294
- 2. الگوی فدرال (Federalism) 294
- 3. دولت بزرگ اسلامی و جمهوری های آزادی و مستقل 295
- 4. الگوی حکومتی امامت 296
- سه. ساختار نظام سیاسی 299
- اشاره 299
- 3 1. امام (نهاد امامت و رهبری) 300
- 3 2 . نهاد وزارت 302
- اشاره 305
- 3 3. نهاد امارت و ولایت 305
- یاران خاص 307
- 3 4. نهاد کارگزار و اجرا 309
- اشاره 309
- 3 4 1. فقیهان و حاکمان شرع 310
- 3 4 4. رفقا و ابدال 311
- 3 4 2. اخیار 311
- 3 4 3. خزانه داران 311
- 3 4 5. نجبا 312
- 3 4 6. عصائب 312
- 3 4 7. سپاهیان و فرماندهان 313
- 3 5. نهاد قضاوت 314
- 3 4 8. بانوان 314
- اشاره 314
- 3 5 2 . قضاوت و داوری حضرت عیسی 315
- 3 5 1. قضاوت امام مهدی(عج) 315
- 3 5 3. قضاوت قاضیان و عالمان 316
- 3 6 . محل حکومت (پایتخت) 317
- 3 7. مدّت حکومت 319
- چکیده فصل: 322
- اشاره 323
- فصل دوم: کارویژه ها و عملکردها 323
- 3 . ولایت اجرای احکام و حدود و قوانین کیفری 325
- ولایت های امامان: 325
- 2. ولایت قضا 325
- 1. ولایت تشریعی 325
- 5. ولایت نظارت در شئون اجتماعی 326
- 7. ولایت هدایت و پرورش معنوی 326
- 4. ولایت اطاعت و فرمانبری 326
- 6 . ولایت سیاسی در اداره جامعه 326
- یک . کارویژه سیاسی اجتماعی (سیاستی) 328
- اشاره 328
- 1 1. کارکرد سیاسی مدیریتی 331
- اشاره 334
- 1 2 . تأمین عدالت 334
- 1 2 1. عدالت سیاسی 335
- 1 2 2. عدالت قضایی 337
- 1 2 3. عدالت اقتصادی (قسط) 338
- 1 2 4. عدالت اجتماعی 339
- 1 3. عملکرد قضایی 340
- 1 4. عملکرد تقنینی (اجرای قوانین الهی) 343
- 1 5. عملکرد نظامی امنیتی 345
- 1 6. احیاگری و اصلاحات اجتماعی 348
- دو . کارویژه فرهنگی دینی 350
- اشاره 350
- اشاره 353
- 2 1. کارکرد اخلاقی تربیتی 353
- 2 1 1. ریشه کنی رذایل و ناراستی های اخلاقی: 355
- 2 1 2 . تربیت و تتمیم مکارم اخلاقی 358
- 2 2 . کارکرد دینی تبلیغی 361
- اشاره 361
- 2 2 1. ترویج و تبلیغ دین اسلام: 362
- 2 2 2. اقامه و احیای معارف و شعائر دینی: 364
- اشاره 367
- 2 3. کارکرد علمی عقلی 367
- 2 3 1. رشد دانش و علوم بشری: 367
- 2 3 2. کمال عقل و خرد بشری 369
- 2 3 3. پیشرفت اختراعات و ارتباطات 370
- اشاره 372
- سه. کارویژه اقتصادی عمرانی 372
- اخلاق و اقتصاد 374
- 3 1 1. بهره برداری از معادن و منابع زیرزمینی: 376
- 3 1. کارکرد تولیدی عمرانی: 376
- 3 1 2. کاشت زیاد محصولات کشاورزی: 377
- 3 1 3. عمران و آبادانی زمین: 379
- 3 2 1. رفاه اقتصادی و برخورداری از امکانات فراوان: 380
- 3 2. کارکرد رفاهی خدماتی: 380
- 3 2 2. بی نیاز کردن مردم: 381
- 3 2 3. رسیدگی به وضع بدهکاران و محرومان: 383
- 3 3 1. توزیع امکانات و تقسیم بیت المال 384
- 3 3. کارکرد توزیعی اصلاحی 384
- 3 3 2. رعایت قسط و مساوات (عدالت توزیعی): 386
- 3 3 3.حرکت به سوی اقتصاد سالم 387
- چکیده فصل: 388
- فصل سوم: پیامدها و بروندادها 390
- اشاره 390
- 1. ارتباط فرد با خدای متعال 391
- 2. ارتباط فرد با خود 392
- 3. ارتباط فرد با طبیعت 392
- 4. ارتباط فرد با انسان های دیگر: 392
- یک. تعادل و تکامل (پیامدهای سیاسی اجتماعی): 393
- 1 1. استقرار دولت حق و نابودی دولت های باطل: 393
- اشاره 393
می رسانند.
6 . آنان ارکان و پایه های خلل ناپذیر و پشتیبان محکم حکومت مهدی(عج) هستند.
7. ایشان به دلیل اینکه دست خدا بالای سر آنان است، همیشه پیروز و ثابت قدم اند.
8. آنان به قدرت ایمان کامل، ممتازند و شک و تردید در باور آنها راه ندارد.(1) یکی از نکات بارز و روشن در مورد این حاکمان و زمامداران جهان، این است که آنان از شهرها، کشورها و سرزمین های مختلفی هستند و منحصر به یک یا دو کشور و قوم نمی باشند و این، جهانی و فراقومی بودن حکومت عدل مهدوی را می رساند. در حدیثی منسوب به امیر مؤمنان علیه السلام تعداد این افراد با نام شهرها و کشورهایشان آمده است.(2)
همچنین یکی از وجوه مثبت و درخشان این افراد، نفوذ و جایگاه ویژه آنان در میان مردم است؛ چنان که امام باقر علیه السلام می فرماید: «گویا اصحاب و یاران امام قائم را می بینم که شرق و غرب را پر کرده اند. هیچ چیز در عالم پیدا نمی شود، مگر اینکه از آنها اطاعت می کند (وهو مطیع لهم) و حتّی درندگان و پرندگان وحشی نیز مطیع آنان هستند. همه چیز در روی زمین، خواهان به دست آوردن رضایت آنان است (یطلب رضاهم کلّ شی ء)؛ تا جایی که قطعه ای از زمین بر قطعه ای دیگر افتخار می کند و می گوید: امروز مردی از یاران قائم علیه السلام ، از روی من عبور کرد».(3)
3 4. نهاد کارگزار و اجرا
اشاره
در سلسله مراتب اجرایی و سیاسی در حکومت اسلامی، پس از امام و والی، والاترین قدرت در اختیار عامل (کارگزار) حکومت اسلامی قرار دارد. این عنوان در زمان رسول اکرم صلی الله علیه و آله وضع شده بود و بر مأموران و کارگزاران حکومت اعم از استاندار ، مأمور خراج، قاضی، کاتب،
1- ر . ک: حبیب اللّه طاهری، سیمای آفتاب ، (قم: زائر، 1380)، ص 237.
2- ر . ک : سید محمّد کاظم قزوینی، امام مهدی از ولادت تا ظهور ، (تهران: آفاق، 1379)، صص 497 505.
3- محمّد بن علی بن بابویه (شیخ صدوق)، کمال الدین ، ج، ص 673 ، ح 264؛ محمّد بن حسن حرّ عاملی، اثبات الهداه ، ج 3 ، ص 494 ، ح 248.