پایان نامه کارشناسی ارشد رشته علوم سیاسی: مهدویت و آینده سیاست (دولت) از دیدگاه شیعه صفحه 54

سه. فلسفه تاریخ و دیدگاه شیعه (بر اساس قرآن و روایات)

مقدمه

از دیدگاه شیعه، حرکت تاریخ طبق آیات قرآن و روایات اهل بیت علیهم السلام دارای معنا و مفهومی روشن و چهارچوب و قالب مشخص است. این حرکت، قانون مند و بر اساس سنت های الهی و اراده بشری در جریان است. مسیر و مکانیسم آن روشن و هدف و مقصدش معیّن است. جریان تاریخ، حرکتی نظام مند و دارای موعدی مشخّص و رو به پیشرفت و تکامل است و سرمنزل و مقصود آن، کمال و تعالی زندگی بشری است. در واقع «فلسفه تاریخ»، همان فلسفه زندگی بشری و غایت مندی آن، همان غایت خلقت انسان (عبادت، عبودیت و تقرّب به خدا) است. این فرجام شناسی روشن، مبتنی بر پیش بینی وحیانی (قرآن) و اخبار معصومین« علیهم السلام »از غیب است. در ضمن مطابق یا نظام مندی و سازواری جهان هستی است؛ زیرا هیچ بیهودگی و بی سامانی در آن وجود ندارد و بی حساب و کتاب نیست.

قرآن کریم این گمان را که اراده ای گزاف کار و مشیّتی بی قاعده و بی حساب، سرنوشت های تاریخی را دگرگون می سازد؛ به شدّت نفی می کند و تصریح می نماید که قاعده ای ثابت و تغییرناپذیر بر سرنوشت های اقوام حاکم است:

«فهل ینظرون الاّ سنّه الاوّلین فَلَن تجدَ لِسنّه اللّه تبدیلاً و لن تجد لسنّه اللّه تحویلاً»(1)؛

«آیا این مردم جز سنّت و روشی که بر اقوام پیشین جاری شده است، انتظاری دارند؟ هرگز در سنّت خدا تبدیل یا تغییر نخواهی یافت».

بر این اساس قرآن تصریح می کند که: «و ما خلقنا السّماء و الارض و ما بینهما باطلاً ذلک ظنُّ الّذین کفروا فویلٌ للّذین کفروا من النّار»(2)؛ «ما زمین و آسمان وآنچه در آنها است را باطل نیافریدیم. این گمان کسانی است که کافرند. پس وای بر کافران از آتش».

از بعد دیگر، «سرنوشت باوری» از دیدگاه شیعه، باور و پنداشت حاکمیت فضایل