- اهداء: 1
- تقدیر و تشکر 2
- چکیده 3
- بخش اول: کلیات و چارچوب نظری 4
- اشاره 4
- اشاره 5
- مقدمه: طرح تحقیق 5
- 1. بیان مسأله 6
- 2. علّت انتخاب موضوع 7
- 3. پیشینه پژوهش 8
- 4. سؤالات اصلی و فرعی 8
- 5. فرضیات پژوهش: 9
- 6. واژگان و مفاهیم کلیدی: 10
- 7. روش پژوهشی: 10
- 8. سازماندهی پژوهشی: 10
- فصل اول: روش شناسی تحقیق 12
- اشاره 12
- مقدمه: 13
- یک. آینده پژوهی 16
- آینده و مؤلّفه های آن: 16
- اشاره 16
- روش آینده پژوهی 19
- محمل دولت و حکومت: 20
- محمل دولت مهدوی (از دیدگاه شیعه) 21
- ویژگی های یک آینده پژوه 22
- پیش بینی آینده 23
- دو. فلسفه تاریخ و دیدگاه دانشمندان 32
- فلسفه تاریخ 32
- دو مفهوم فلسفه تاریخ: 34
- 1. توین بی و انگاره «تمدّن» 37
- چهار دیدگاه در فلسفه تاریخ: 37
- 2. کانت و انگاره «گونه های انسانی» 39
- 3. هگل و انگاره «ملّت» و «روح» 42
- 4. مارکس و جامعه بی طبقه 45
- نقد و بررسی چهار نظریه: 51
- چکیده بحث: 53
- مقدمه 54
- سه. فلسفه تاریخ و دیدگاه شیعه (بر اساس قرآن و روایات) 54
- 3 1 1. حرکت به سوی کمال 58
- 31. فلسفه تاریخ از دیدگاه شیعه: 58
- 3 1 2. هدف و مقصد 62
- 3 1 3. مسیر و مکانیسم حرکت 65
- 3 1 4. پیروزی حقّ بر باطل 70
- 32. آینده از دیدگاه قرآن و روایات 75
- 3 2 1. آخر الزمان و آینده بشری 75
- 3 2 2. آیات قرآن و روایات 76
- چکیده بحث: 83
- اشاره 86
- فصل دوم: نظریه های آینده تاریخ 86
- یک. سیاست 87
- سیاست و دولت در آینده 87
- اشاره 87
- دو. دولت (State) 89
- اشاره 89
- 2. سرزمین (عامل ارضی) 93
- 1. مردم (جمعیت) 93
- اشاره 94
- 3. حکومت (سازمان حکمرانی) 94
- 4. حاکمیت (اقتدار فراگیر) 94
- سه. پیوند سیاست و دولت 94
- 3 1. پایان سیاست 96
- 3 2. پایان دولت 100
- 3 3. کاستی های دولت و دولت بایسته 105
- 1 1. مسیحاباوری و منجی گرایی 108
- اشاره 108
- 1 2. بازگشت مسیح 112
- 1 3. ملکوت (سلطنت) خداوند 117
- 1 4. سلطنت خدا یا پادشاهی مسیح 120
- 1 5. دولت مسیح 122
- 1 6. داوری و قضاوت 130
- چکیده بحث: 133
- اشاره 135
- 2 1. فلسفه تاریخ 136
- 2 2. طرح فرضیه پایان تاریخ 138
- 2 3. سرنوشت دولت 142
- 2 4. نقد و ارزیابی 143
- چکیده بحث: 145
- 3 1. تعریف و شناخت دولت 147
- اشاره 147
- 3 2. کاستی ها و ناراستی های دولت 150
- 3 3. آینده دولت 151
- 3 4. جامعه موعود کمونیستی 154
- 3 5. نقد و بررسی 156
- چکیده بحث: 157
- فصل سوم: شیعه و آینده دولت 159
- اشاره 159
- آینده سیاست و دولت 160
- اشاره 160
- یک. پایان تاریخ (آخر الزمان) 164
- اشاره 167
- 2 1. دیدگاه اهل سنت: 167
- دو. باور داشت مهدویت 167
- 2 2. دیدگاه شیعه دوازده امامی 172
- 2 3. دیدگاه فرقه های مختلف شیعه 173
- اشاره 175
- سه. جامعه موعود شیعه 175
- 3 1. آغاز و انجام جهان 175
- 3 2. ظهور و قیام 176
- 3 3. جنگ و ستیزش 177
- 3 4. پیروزی حقّ و نابودی باطل 178
- 3 5. سیطره بر جهان 179
- 3 6. تشکیل دولت 180
- چکیده فصل: 183
- اشاره 185
- بخش دوم: فرضیه های دولت مهدی(عج) در اندیشه شیعه 185
- مقدمه 186
- اشاره 188
- فصل اول: فرضیه انتقام و پایان تاریخ (بدون تشکیل دولت) 188
- اشاره 189
- یک. انتقام و پایان بخشی به دولت های جائر 189
- 1 1. انتقام 191
- 1 2. جنگ و قتال 193
- 1 3. تسلیم شدن گردنکشان 195
- 1 4. مدت جنگ و قتال 196
- الف. جنگ و پیکار نهایی 198
- نقد و بررسی فرضیه 198
- ب. کشتار و قتل عام 199
- د. سیره و روش امام مهدی(عج) 201
- ج. مدّت جنگ 201
- ه. انتقام و خونخواهی 202
- و. دولت سیاسی یا دولت اخلاقی 202
- ز. مبانی دینی شیعه 203
- چکیده فصل 205
- فصل دوم: دولت اقتدارگرا و مبتنی بر قدرت فیزیکی 207
- اشاره 207
- یک. دولت اقتدارگرا و مبتنی بر قدرت فیزیکی 208
- اشاره 208
- 1 1. صاحب شمشیر 211
- 1 2. یاری شده با رعب (ترس) 213
- 1 3. قاطعیت و شدّت 214
- 1 4. سلطه و اقتدار فراگیر 216
- اشاره 217
- نقد و بررسی 217
- الف. استفاده از منطق و قدرت 217
- ب. سیره و روش مهدی(عج) 218
- ج. بررسی روایات خشونت 220
- د. رابطه دوستانه یا اقتدارگرایانه 220
- ه. شفقت یا شدّت 221
- و. اصلاح کارها در یک شب 222
- ز. سرکوبی شورشیان و پایان جنگ ها 223
- ح. کاربرد قدرت برای اقامه حق 224
- چکیده فصل: 226
- اشاره 228
- فصل سوم: فرضیه دولت اخلاقی مبتنی بر ساختار امامت 228
- اشاره 229
- دولت اخلاقی مبتنی بر ساختار امامت 229
- مقدمه یک. پیوند اخلاق و سیاست (دولت) 232
- اشاره 236
- مقدمه دو. جامعه مشترک المنافع اخلاقی ( دولت اخلاقی) 236
- 2 1. تضاد خیر و شرّ 237
- 2 3. جامعه مشترک المنافع اخلاقی (دولت اخلاقی) 238
- 2 2. کمال مطلوب انسان ها 238
- 2 4. ویژگی های جامعه اخلاقی 239
- اشاره 242
- مقدمه سه: نظریه اخلاقی دولت (هگل) 242
- 3 2. آزادی و دولت 243
- 3 1. روح یا ذهن 243
- یک. امامت (سیاست امامت) 248
- دولت اخلاقی امام مهدی: 248
- اشاره 250
- دو. چرایی دولت اخلاقی 250
- الف) وضعیت اخلاقی جهان در روایات 252
- ب) سیاست و نابسامانی های عصر حاضر 253
- ج) وضعیت دموکراسی در حال حاضر 255
- اشاره 256
- سه. دولت اخلاقی امام مهدی(عج) 256
- 3 2. بهترین دولت ها 257
- 3 1. دولت کریمه 257
- 3 3. دولت قائم علیه السلام 257
- 3 6. دولت احمدی 258
- 3 4. دولت حق 258
- 3 5. خلافت و امامت 258
- 3 8. دولت عدل 259
- 3 7. مالک و حاکم جهان (دولت جهانی) 259
- چهار. چیستی دولت اخلاقی امام مهدی(عج) 260
- اشاره 265
- پنج. دلایل و شواهد دولت اخلاقی 265
- 5 1. روایات: 265
- 5 2. اهداف و آرمان ها 268
- 5 3. پیمان نامه اخلاقی 269
- شش. ویژگی ها و سیمای دولت امام مهدی(عج) 270
- بخش سوم: ساختار، کارویژه ها و بروندادها 276
- اشاره 276
- مقدمه 277
- اشاره 279
- فصل اول: ساختار و نهادها 279
- ساختار و سازمان حکومت مهدوی 280
- اشاره 280
- یک. استقرار و تثبیت حکومت 280
- استقرار دولت مهدوی علیه السلام 282
- اشاره 293
- دو . ساخت قدرت و حکومت 293
- 1. حکومت تک ساخت (یونیتری) 294
- 2. الگوی فدرال (Federalism) 294
- 3. دولت بزرگ اسلامی و جمهوری های آزادی و مستقل 295
- 4. الگوی حکومتی امامت 296
- اشاره 299
- سه. ساختار نظام سیاسی 299
- 3 1. امام (نهاد امامت و رهبری) 300
- 3 2 . نهاد وزارت 302
- 3 3. نهاد امارت و ولایت 305
- اشاره 305
- یاران خاص 307
- 3 4. نهاد کارگزار و اجرا 309
- اشاره 309
- 3 4 1. فقیهان و حاکمان شرع 310
- 3 4 4. رفقا و ابدال 311
- 3 4 3. خزانه داران 311
- 3 4 2. اخیار 311
- 3 4 6. عصائب 312
- 3 4 5. نجبا 312
- 3 4 7. سپاهیان و فرماندهان 313
- 3 5. نهاد قضاوت 314
- 3 4 8. بانوان 314
- اشاره 314
- 3 5 1. قضاوت امام مهدی(عج) 315
- 3 5 2 . قضاوت و داوری حضرت عیسی 315
- 3 5 3. قضاوت قاضیان و عالمان 316
- 3 6 . محل حکومت (پایتخت) 317
- 3 7. مدّت حکومت 319
- چکیده فصل: 322
- اشاره 323
- فصل دوم: کارویژه ها و عملکردها 323
- ولایت های امامان: 325
- 1. ولایت تشریعی 325
- 3 . ولایت اجرای احکام و حدود و قوانین کیفری 325
- 2. ولایت قضا 325
- 6 . ولایت سیاسی در اداره جامعه 326
- 5. ولایت نظارت در شئون اجتماعی 326
- 7. ولایت هدایت و پرورش معنوی 326
- 4. ولایت اطاعت و فرمانبری 326
- یک . کارویژه سیاسی اجتماعی (سیاستی) 328
- اشاره 328
- 1 1. کارکرد سیاسی مدیریتی 331
- اشاره 334
- 1 2 . تأمین عدالت 334
- 1 2 1. عدالت سیاسی 335
- 1 2 2. عدالت قضایی 337
- 1 2 3. عدالت اقتصادی (قسط) 338
- 1 2 4. عدالت اجتماعی 339
- 1 3. عملکرد قضایی 340
- 1 4. عملکرد تقنینی (اجرای قوانین الهی) 343
- 1 5. عملکرد نظامی امنیتی 345
- 1 6. احیاگری و اصلاحات اجتماعی 348
- اشاره 350
- دو . کارویژه فرهنگی دینی 350
- اشاره 353
- 2 1. کارکرد اخلاقی تربیتی 353
- 2 1 1. ریشه کنی رذایل و ناراستی های اخلاقی: 355
- 2 1 2 . تربیت و تتمیم مکارم اخلاقی 358
- 2 2 . کارکرد دینی تبلیغی 361
- اشاره 361
- 2 2 1. ترویج و تبلیغ دین اسلام: 362
- 2 2 2. اقامه و احیای معارف و شعائر دینی: 364
- اشاره 367
- 2 3. کارکرد علمی عقلی 367
- 2 3 1. رشد دانش و علوم بشری: 367
- 2 3 2. کمال عقل و خرد بشری 369
- 2 3 3. پیشرفت اختراعات و ارتباطات 370
- سه. کارویژه اقتصادی عمرانی 372
- اشاره 372
- اخلاق و اقتصاد 374
- 3 1 1. بهره برداری از معادن و منابع زیرزمینی: 376
- 3 1. کارکرد تولیدی عمرانی: 376
- 3 1 2. کاشت زیاد محصولات کشاورزی: 377
- 3 1 3. عمران و آبادانی زمین: 379
- 3 2 1. رفاه اقتصادی و برخورداری از امکانات فراوان: 380
- 3 2. کارکرد رفاهی خدماتی: 380
- 3 2 2. بی نیاز کردن مردم: 381
- 3 2 3. رسیدگی به وضع بدهکاران و محرومان: 383
- 3 3. کارکرد توزیعی اصلاحی 384
- 3 3 1. توزیع امکانات و تقسیم بیت المال 384
- 3 3 2. رعایت قسط و مساوات (عدالت توزیعی): 386
- 3 3 3.حرکت به سوی اقتصاد سالم 387
- چکیده فصل: 388
- فصل سوم: پیامدها و بروندادها 390
- اشاره 390
- 1. ارتباط فرد با خدای متعال 391
- 4. ارتباط فرد با انسان های دیگر: 392
- 2. ارتباط فرد با خود 392
- 3. ارتباط فرد با طبیعت 392
- اشاره 393
- یک. تعادل و تکامل (پیامدهای سیاسی اجتماعی): 393
- 1 1. استقرار دولت حق و نابودی دولت های باطل: 393
و فراگیر است؛ ولی وضعیت درونی و حقیقی، بشر حرکت به سوی اخلاق و معنویت و طلب کمال واقعی و مطلوب است.
در هر حال تحقّق بشارت الهی و رسیدن انسان ها، به این آمال و آرزوهای دیرین خود در پرتو حکومت امام مهدی(عج) به دست می آید:
«در طول تاریخ گذشته و آینده، نیروهای انسان به تدریج بیشتر جنبه ایدئولوژیک پیدا کرده و می کند و انسان تدریجاً از لحاظ ارزش های انسانی به مراحل کمال خود؛ یعنی، به مرحله انسان ایده آل و جامعه ایده آل نزدیک تر می شود تا آنجا که در نهایت امر حکومت عدالت؛ یعنی، حکومت کامل ارزش های انسانی که در تعبیرات اسلامی از آن به «حکومت مهدی» تعبیر شده است مستقرّ خواهد شد و از حکومت نیروهای باطل و حیوان مآبانه و خودخواهانه و خود گرایانه اثری نخواهد بود... ».(1)
از دیدگاه علامه طباطبائی نیز:
«به حکم ضرورت آینده جهان روزی را دربر خواهد داشت که در آن روز جامعه بشری پر از عدل و داد شده و با صلح و صفا، همزیستی نماید و افراد انسانی غرق فضیلت و کمال شوند. البته استقرار چنین وضعی به دست خود انسان خواهد بود و رهبر چنین جامعه ای منجی جهان بشری و به لسان روایات مهدی خواهد بود...».(2)
3 1 2. هدف و مقصد
بر اساس آموزه های دینی، انسان یک هدف و مقصد بیشتر ندارد و حرکت او در جهت تحقّق این هدف و رسیدن به این مقصد است. البته برای رسیدن به این هدف واحد و متعالی، اهداف فرعی مختلفی وجود دارد که در آموزه های دینی به آنها اشاره شده است. از آیات قرآن به
1- مرتضی مطهری، قیام و انقلاب مهدی(عج)، پیشین، ص 41.
2- محمدحسین طباطبایی، شیعه در اسلام، پیشین، ص 308.