- مقدمه پژوهشکده 1
- پیشگفتار 3
- اشاره 6
- مقدمه 6
- الف) حضرت آدم علیه السلام و روز بازپسین 7
- ج) حضرت ابراهیم علیه السلام و معاد انسان ها 8
- ب) حضرت نوح علیه السلام و روز رستاخیز 8
- د) حضرت موسی علیه السلام و اعتقاد به سرای دیگر 9
- ه_) اعتقاد به معاد در کلام حضرت عیسی علیه السلام 9
- اشاره 12
- بخش اول کلّیات 12
- اشاره 13
- فصل یکم واژه ی معاد 13
- اشاره 14
- 1- «معاد» در لغت و اصطلاح 14
- 1_1_ معاد جسمانی یا روحانی 17
- 2_1_ معاد جسمانی از نظر قرآن 18
- 3-1- معاد جسمانی از نظر روایات 19
- 2- ایمان به معاد و آثار آن 20
- 3- یاد معاد 23
- فصل دوّم حقیقت و جاودانگی نفس 26
- اشاره 26
- 1- نفس در منظر قرآن 31
- 2- تجرّد نفس 33
- اشاره 33
- - ادلّه ی عقلیه 34
- - ادلّه ی نقلیه 35
- 3- بقا ی نفس 37
- اشاره 37
- - ادلّه ی عقلیه 38
- - ادلّه ی شرعیه 39
- اشاره 42
- فصل سوّم نگاهی به ادلّه ی اثبات معاد 42
- 1- ضرورت معاد 43
- 2- امکان معاد 46
- اشاره 51
- 3- نمونه های عینی معاد در قرآن 51
- - ماجرای حیات عُزیر بعد از مرگ 52
- - داستان حضرت ابراهیم علیه السلام و احیای مرغان 53
- - داستان اصحاب کهف 53
- - ماجرای کشته ی بنی اسرائیل 54
- 4- دلایل وقوع معاد 55
- اشاره 55
- - برهان فطرت 55
- - برهان حکمت 59
- - برهان عدالت 62
- - برهان حرکت 64
- - برهان رحمت 66
- بخش دوّم تأثیر اعتقاد به معاد در بینش ها 70
- اشاره 70
- فصل اول مستقل و هدف نبودن دنیا 71
- اشاره 71
- 1- معانی لغوی و اصطلاحی دنیا 72
- اشاره 74
- - دنیا فضل الهی است 74
- 2- آیات مدح دنیا در قرآن 74
- -دنیا خیر است 75
- -دنیا حسنه است 77
- -دنیا «رحمت» است 78
- اشاره 79
- بعضی از آیات ذم دنیا عبارتند از 79
- -3 آیات مذمّت دنیا در قرآن 79
- دنیا «لهو و لعب» است 79
- دنیا متاع غرور است 82
- دنیا متاع ناپایدار 84
- دنیا، نفی کننده آخرت است 85
- 4- رابطه ی دنیا و آخرت 86
- 5- جمع بین دنیا و آخرت 89
- 6- رابطه ی انسان و دنیا 90
- 7- دنیا هدف نهایی نابینایان 92
- اشاره 94
- فصل دوم معاد و فلسفه ی آفرینش 94
- 1. دیدگاه متکلمین 95
- 2. نظر امام خمینی رحمه الله 100
- 3. آفرینش انسان، از دیدگاه وحی 102
- 4. عبادت چیست؟ 108
- 5. ابعاد عبادت 111
- 6. تقدم علم بر عبادت 113
- 7. بهترین عبادت 115
- 8. از عبودیت تا ربوبیت 121
- اشاره 121
- 1. مرحله ی بینش و تسلّط بر نفس 122
- 4. مرحله ی فرمانبرداری تن 123
- 3. مرحله ی بی نیازی روح از بدن 123
- 5. مرحله ی فرمانبرداری طبیعت 123
- 2. مرحله ی تسلّط بر نیروی متخیله 123
- 2. پیروی از نفس 125
- 1. کبر 125
- اشاره 125
- 9. عوامل بی رغبتی به عبادت 125
- 3. لقمه ی حرام 126
- 10. عبادت و قیامت 127
- فصل سوم جاودانگی اعمال 130
- اشاره 130
- 1. تجسّم اعمال 134
- اشاره 135
- 2. تجسّم و جاوانگی اعمال از دیدگاه قرآن 135
- الف) دسته ی اول 136
- اشاره 138
- ب) دسته ی دوم 138
- - حضور عمل در قیامت 138
- - اتیان عمل در قیامت 140
- ج) آیات دسته ی سوم 141
- - وجدان عمل در قیامت 141
- - جزای انسان مکتسبات اوست 142
- اشاره 142
- د) آیات دسته ی چهارم 142
- اشاره 143
- - جزای بدکاران تنها اعمال آنان است 143
- ه_) آیات دسته ی پنجم 143
- - اعمال بد و ناروا، عین آتش و عذاب است 143
- - تجسّم اعمال بُخل ورزیده شده 144
- الف) دسته ی اول 145
- 3. تجسّم و جاودانگی اعمال از دیدگاه روایات 145
- اشاره 145
- ب) دسته دوم 147
- ج) دسته ی سوم 149
- احباط اعمال 152
- د) دسته ی چهارم 152
- اشاره 157
- 1- کفر 157
- 2- شرک 157
- عوامل حبط 157
- -3 نفاق: 158
- 5- تکذیب معاد 160
- 4- ارتداد 160
- 7- ترک عمدی نماز 161
- 6- نپذیرفتن ولایت حضرت علی علیه السلام 161
- 9- ریا 162
- 8- راضی نبودن به قضای الهی 162
- 12- عجب و خودبزرگ بینی 163
- 11- حسد 163
- 10- منّت گذاردن 163
- 13- طمع 164
- تکفیر اعمال 165
- 1- اسلام و ایمان 167
- عوامل تکفیر 167
- اشاره 167
- 2- اجتناب از گناهان کبیره: 168
- 5- ذکر و یاد خدا 169
- 3- استغفار 169
- 4- تلاوت قرآن 169
- 7- شفاعت 170
- 8- صدقه 170
- 6- سجده 170
- 10- ولایت و محبّت اهل بیت 171
- 9- نماز 171
- اشاره 173
- بخش سوم اعتقاد به معاد در زندگی بشر 173
- فصل اوّل تأثیر اعتقاد به معاد در زندگی 174
- اشاره 174
- 1- اعتقاد به مرگ و تأثیر آن 176
- اشاره 176
- - حقیقت مرگ 177
- - قانون کلّی مرگ 178
- - مرگ از منظر روایات 180
- - لحظه ی مرگ 183
- - کیفیت مرگ 185
- - هراس از مرگ 191
- - آثار یاد مرگ 194
- 2- اعتقاد به برزخ و تأثیر آن 197
- اشاره 197
- - عالم قبر یا برزخ 199
- - سؤال قبر 202
- - فشار قبر 204
- - عوامل فشار قبر 205
- - عوامل نجات از فشار قبر 207
- - حیات برزخی 209
- - اثر اعتقاد به برزخ 213
- 3- اعتقاد به حشر و تأثیر آن 215
- اشاره 215
- - نفخ صور 216
- - حشر در قیامت 219
- - هول قیامت 222
- - قیامت 224
- اشاره 224
- _ اسامی واوصاف قیامت 224
- _ رستاخیز 225
- _ مرصاد 226
- _ کنار رفتن پرده ها 227
- _ گاز گرفتن دست 228
- _ غبن 229
- 4_ اعتقاد به گواهان قیامت و تأثیر آن 230
- اشاره 230
- _ پیامبران 231
- _ امامان علیهم السلام : 232
- - فرشتگان 234
- - زمین 236
- _ زمان 236
- اعضا و جوارح 237
- 5_ اعتقاد به حساب و صراط و تأثیر آن 239
- اشاره 239
- _ همگانی نبودن حساب 241
- _ انواع حساب 243
- _ حسابگران 245
- _ میزان اعمال در قیامت 246
- _ موازین در قیامت 248
- _ صراط 249
- _ صراط در آخرت 253
- اشاره 255
- 6_ اعتقاد به شفاعت و تأثیر آن 255
- الف) شفاعت از دیدگاه قرآن 258
- ب) شفیعان درگاه الهی 263
- ج) شفاعت پیشوایان دینی 267
- د) شفاعت انبیا 269
- و) شفاعت مؤمنان 270
- ه_) شفاعت فرشتگان 271
- ی) شفاعت اعمال صالح 272
- ن) شفاعت قرآن کریم 274
- اشاره 275
- 2- شرک 275
- موانع شفاعت 275
- 1- کفر 275
- 3- ظلم 276
- 4- دشمنی اهل بیت علیهم السلام 277
- 5- ممانعت از پرداخت مهر 277
- 6- سبک شمردن نماز 277
- 7- غشّ در معامله 278
- 7- اعتقاد به بهشت و جهنّم و تأثیر آن 279
- اشاره 279
- _ بهشت فضل الهی 282
- _ نعمت های مادّی و معنوی بهشت 283
- اشاره 283
- 1- باغ های بهشت 284
- 2- سایه های بهشتی 284
- 3- قصرهای بهشتی 284
- 4- فرش ها و ارائک 285
- 5 _ غذاهای بهشتی 285
- 6 _ شراب های طَهُور 286
- نعمت های روحانی 287
- اشاره 289
- 8_ اسباب ورود به بهشت 289
- 1- ایمان و عمل صالح 289
- 2- تقوا 290
- 3- احسان و نیکوکاری 290
- 5_ اخلاص 291
- 4- ترک هواپرستی 291
- 6_ صبر در برابر سختی ها 292
- _ جهنّم و حقیقت آن 292
- اشاره 299
- _ عذاب های جسمانی و روحانی جهنّمیان 299
- الف- شدّت فوق العاده ی عذاب های دوزخیان 299
- ب _ غذای دوزخیان 300
- ج _ لباس دوزخیان 301
- _ اسباب ورود به جهنّم 302
- 1_ کفر و نفاق 302
- اشاره 302
- 3_ پیروی از شیطان 303
- 2_ نافرمانی خداوند 303
- 4- فراموش کردن آخرت 304
- 5_ دنیا پرستی 304
- 6_ ترک نماز 305
- 8_ خوردن مال یتیم 305
- 7_ منع زکات 305
- فصل دوم آثار فردی و اجتماعی معاد 307
- اشاره 307
- آثار فردی معاد 308
- اشاره 308
- معنایافتن زندگی 309
- اشاره 309
- - برطرف شدن اضطراب 314
- - مسئولیّت پذیری 315
- امور مورد محاسبه 318
- - ارضای میل جاودانگی انسان 323
- - بندگی خدا 325
- شوق لقای الهی 326
- اشاره 328
- - رشد و پرورش فضائل اخلاقی در جامعه 328
- آثار اجتماعی معاد 328
- - تأمین امنیّت اجتماعی 329
- - ایثار و فداکاری 330
- خاتمه 332
- فهرست منابع و مآخذ 335
1- [1] . بحار الانوار، ج 99، ص 20.
2- [2] . مسند احمد، ج 5، ص 251.
3- [3] . نهج البلاغه، خطبه 176.
تصدیق می شود؛ آن کسی که در روز قیامت قرآن شفاعتش کند، بخشوده می شود».
موانع شفاعت
اشاره
همان طور که قبلاً در ذیل بعضی از آیات و روایات اشاره شد، تحقّق شفاعت منوط به وجود شرایطی است و چنان چه شرایط لازم موجود نباشد، شفاعت نیز محقق نخواهد شد. از جمله عواملی که مانع حصول و ثبوت شفاعت می شوند، عبارتند از:
1- کفر
آیات فروانی صراحتا حالات کفّار را در قیامت نقل می کند که در جهنّم قرار گرفته و شفاعت احدی برای آنان سودی ندارد؛ از جمله قرآن می فرماید:
)فَما تَنْفَعُهُم شَفاعَهُ الشّافِعینَ((1)
«شفاعت شفاعت کنندگان به حال آنها سودی نمی بخشد».
2- شرک
قرآن کریم صریحا می فرماید:
)اِنَّ اللّه َ لایغْفِرُ اَن یشرَک بِهِ وَ یغْفِرُ مادُونَ ذلِکَ لِمَنْ یشاءُ((2)
«خداوند [هرگز] شرک را نمی بخشد و پایین تر از آن را برای هر کس بخواهد، می بخشد».