پیمان پایدار ویژه نامه عقد اخوت؛ سنت دیرپای اسلام صفحه 38

احترام عامه می شد و یک سیاح اندلسی در دیار هند عنوان قاضی می یافت. همه جا، در مسجد، مدرسه، خانقاه و بیمارستان از هر قوم مسلمان نشانی بود و یادگاری، مابین مسلمانان نه اختلاف جنسیت مطرح بود، نه اختلاف تابعیت. همه جا یک دین بود و یک فرهنگ؛ فرهنگ اسلامی که فی المثل زبانش عربی بود، فکرش ایرانی، خیالش هندی بود و بازویش ترکی، ولی دل و جانش اسلامی بود و انسانی. پرتو آن در سراسر قلمرو اسلام وجود داشت...».(1)

4. از بین بردن کینه ها و دشمنی ها

از قرن ها پیش از ظهور اسلام، مردم شبه جزیره عربستان به دو دسته تقسیم می شدند؛ ساکن و بیابان گرد. مردم جنوب ساکن بودند و زراعت و کشاورزی می کردند و مردم مرکز و شمال چادرنشین و بیابان گرد بودند. بعدها بیابان گردها که کارشان دامداری بود، در شهرهای ساحلی سکونت کردند و به کار تجارت مشغول شدند. عرب های مکه و اطراف آن _ که قبیله قریش نیز جزو این دسته است _ مردمی چادرنشین بودند و سپس به بازرگانی روی آوردند و مردم یثرب از مهاجران جنوبی بودند، یعنی جزو دسته ساکن و مقیم. عرب های بیابان گرد یا بازرگان، مردم جنوب را که به کشاورزی مشغول بودند، تحقیر می کردند و کشاورزی را حرفه ای پست می شمردند و ازاین رو، بین این دو تیره از دیرباز کینه و هم چشمی وجود داشت. عرب های حجاز برای خود نَسَب نامه جداگانه تا اسماعیل فرزند ابراهیم علیه السلام درست کرده بودند و خود را عدنانیان می نامیدند. مردم یثرب نیز