تناسب آیات صفحه 109

ص: 117

خلقت آسمانها و زمین و ایجاد آنها از عدم، قرار گرفته است.

جوینی می گوید: فاتحه الکتاب، ام الکتاب، و مطلع و ابتدا و آغاز قرآن است و لذا تناسب داشت که با بلیغترین صفات و عامترین و شمول دارترین صفت حق، ادا گردد «1».

آری، آغاز نمودن به حمد خدای متعال و همچنین تسبیح ذات اقدسش- جلّ ثنائه- همانا عامل برانگیختن عواطف انسان به سوی مطلع خیر و متوجّه ساختن انسان به مبدأ فیوضی است؛ مبدأ فیض و مطلع خیری که تمام وجود، حیات و برکات از اوست. و این همان جلال، عظمت و بهاء است که کلام و سخن در بدء طلوع و آغازین خود، بدان جلاء گرفته و آذین شده است. و بیان از مشرق و محل طلوع آن، جلال و عظمت می یابد، پس زیبا و شگفت انگیز است نام حق و صفات جمال و جلالش در آغاز گفتار و چه زیباست در وصف کمال!

سوره های مسبّحات

سوره های «مسبحات» هفت عدد و یا بالاتر، بلکه بر نه عدد بالغ می شود البته اگر «تبارک» را تسبیح به شمار آوریم، چنانکه صحیح تر هم همین است:

1- سوره «فرقان»: تَبارَکَ الَّذِی نَزَّلَ الْفُرْقانَ ....

2- سوره «حدید»: سَبَّحَ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ....

3- سوره «حشر»: سَبَّحَ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ ....

4- سوره «صف»: سَبَّحَ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ ....

5- سوره «جمعه»: یُسَبِّحُ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ ....

6- سوره «تغابن»: یُسَبِّحُ

لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ .... (1) ربیع الابرار ابن معصوم، ج 1، ص 55.