تناسب آیات صفحه 121

ص: 129

نوع چهارم آنکه: با «قسم» شروع شده اند و آن در پانزده سوره است، مشروط بر اینکه «لا اقسم» را جزء قسمها، نشماریم، وگرنه تعداد آنها هفده سوره خواهد بود و بحث این هم پیش از این گذشت.

نوع پنجم آنکه: با «دعا» شروع شده و آن سه سوره است:

1- سوره «مطففین»، 2- سوره «همزه»، 3- سوره «تبّت». نوع ششم آنکه: با «امر» آغاز شده و آن در شش سوره است: 1- سوره «جن»، 2- سوره «علق»، 3- سوره «کافرون». 4- سوره «توحید»، 5- سوره «معوذتین».

نوع هفتم آنکه: با «استفهام» آغاز شده و آن شش سوره است: 1- سوره «دهر»، 2- سوره «نبأ»، 3- سوره «غاشیه»، 4- سوره «انشراح»، 5- سوره «فیل»، 6- سوره «دین».

نوع هشتم آنکه: با «شرط» آغاز شده و آنها هفت سوره می باشند: 1- سوره «واقعه»، 2- سوره «منافقون»، 3- سوره «تکویر»، 4- سوره «انفطار»، 5- سوره «انشقاق»، 6- سوره «زلزال»، 7- سوره «نصر».

نوع نهم آنکه: با «لام» علّت آغاز شده و آن فقط سوره «ایلاف» است.

نوع دهم آنکه: با «خبر» محض و خالص شروع می شود و تعداد آن «23» سوره است که همان بقیه سوره هایی است که نام نبردیم. «1»

بحث پایانی در خواتیم و اواخر سوره ها

«ابن ابی الاصبع» می گوید: بر متکلم واجب و لازم است که سخن خود را به بهترین و زیباترین مطلب و

جمله، به پایان برساند؛ زیرا آخرین جمله ای است (از (1) البرهان فی علوم القرآن، ج 1، ص 164- 181، الاتقان، ج 3، ص 316- 319 و معترک الاقران، ج 1، ص 79- 82.