تناسب آیات صفحه 136

ص: 145

در این بیت منظورش از «یا» در آخر هر دو مصرع، یاء مضارع؛ یعنی حرف مضارع از «یفعل» هست و آن را رمز از «یفعل» قرار

داده است؛ یعنی: «لا یفعل» و «اذا یفعل». و دیگری گفته است:

بالخیر خیرا «ت» و ان شرّا «فا» و لا ارید الشرّ الّا أن «تا»

یعنی: با کار خیر، خیر می طلبی و با کار شر، شر را و من شر را نمی خواهم مگر اینکه تو بخواهی.

منظور از «تا» اشاره به «تشاء» و منظور از «فا» همان فاء جزاء است؛ یعنی:

بالخیر خیرا تشاء و ان شرّا فشر و لا ارید الشرّ الا ان تشاء

ابو جعفر، محمد بن جریر طبری (متوفای سال 310) می گوید: «شواهد و دلایل مبنی بر استعمال حروف مقطعه توسط اعراب، فراوان است» به طوری که با ذکر همه آن موارد، کتاب طولانی خواهد شد «1».

دیدگاهها و نظرات مختلف در حل این رموز

قول اول: عدّه ای گفته اند که بر اساس حساب ابجدی «2» رمز مدّت عمر دین اسلام را دریافته اند. و اولین کسی که متوجّه این موضوع شده است، یهودیان مدینه در زمان رسول خاتم- صلی اللّه علیه و آله- بوده اند؛ زیرا هنگامی که سوره بقره در مدینه نازل شد و به قول خدای سبحان به «الم» آغاز گردید، حیّ بن اخطب، و ابو یاسر بن اخطب و تنی چند از دانشمندان یهود، به محضر پیامبر اسلام- صلی اللّه

(1) جامع البیان، ج 1، ص 70.