تناسب آیات صفحه 156

ص: 165

مختلف خداوند متعال در امور آفریده های خود و احکام مربوط به آنان با توجه به اختلافشان از جهت علل و اسباب و عوامل به وجود آورنده آنها، زیبا و مطلوب نخواهد بود؛ چون این کار همانند تصرف پادشاهان و سلاطین و صاحب نظران در امور مختلف و مانند تحمیل و وادار کردن انسان نفس خود را برای امور همگون و ناهمگون و متضاد می باشد.

بنابراین شایسته نیست بر هیچ کس که ارتباط برخی از امور مذکور را با برخی دیگر با تصرفات خویش- با توجه به دوگانگی ذاتی و زمانی و شرایط دیگر آنها- دنبال نماید.

نظر شیخ ولی اللّه محمد بن احمد ملّوی درباره تناسب سوره ها

«شیخ ولی اللّه محمد بن احمد ملّوی منفلوطی» درست عکس گفتار سلطان العلماء را انتخاب نموده و اظهار داشته که آن کسی که می گوید: لازم نیست ما بین آیات قرآن کریم تناسب و هماهنگی وجود داشته باشد، به بهانه اینکه آیات قرآن کریم بر حسب حوادث و علل و اسباب متفرق نازل شده ... قطعا دچار اشتباه بزرگی شده است؛ زیرا قرآن کریم قطعا بر حسب حوادث و وقایع نازل شده و بر حسب اقتضای حکمت هم ترتیب یافته است. بنابراین، قرآن کریم مانند سایر کتابهای ارزشمند آسمانی، سوره ها و آیه هایش ترتیب یافته و هر دو توقیفی می باشند و کسی حق جابجایی آنها را ندارد «1». (1) البرهان فی علوم القرآن، ج 1،

ص 37، الاتقان، ج 3، ص 323 و نظم الدرر، ج 1، ص 8 تألیف برهان الدین بقاعی.