تناسب آیات صفحه 20

ص: 25

وجه تناسب در آیات دوّم و سوّم سوره نساء

مثال 4: آیه شریفه: وَ آتُوا الْیَتامی أَمْوالَهُمْ وَ لا تَتَبَدَّلُوا الْخَبِیثَ بِالطَّیِّبِ وَ لا تَأْکُلُوا أَمْوالَهُمْ إِلی أَمْوالِکُمْ إِنَّهُ کانَ حُوباً کَبِیراً* وَ إِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِی الْیَتامی فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنی وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَواحِدَهً أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ ذلِکَ أَدْنی أَلَّا تَعُولُوا «1».

آیه اول، در مورد بیان پرداختن اموال یتیمان به خودشان، و مخلوط نکردن اموال آنان با اموال خود، و تبدیل نمودن اموال پاک، به اموال ناپاک (حرام) بود و اینکه اموال یتیمان را همراه اموال خود، حیف و میل و مصرف ننمایند؛ زیرا این کار از گناهان بزرگ و نابخشودنی است.

به دنبال این دستور، مؤمنان و مقدسین از ترس گرفتار شدن به حرام، از تکفل امور یتیمان، خودداری می کردند؛ زیرا در صورت مراوده و اختلاط به هر صورت اشتباه رخ می دهد، و دچار حرام می شوند. و این نتیجه قهری اختلاط با آنان بود و این در حالی بود که جنگهای پیاپی، شهدای زیادی را از مسلمانان گرفته بود، و یتیمان فراوانی در مدینه وجود داشت. و تداخل و مسئولیت فراوانی را ایجاب می نمود و چاره ای باید اندیشیده می شد. (1) یعنی: و اموال یتیمان را پس از بلوغ، به دست آنها بدهید و مال بد و نامرغوب خود را به خوب و مرغوب آنها تبدیل

مکنید و اموال آنان را به ضمیمه مال خود، مخورید که این گناهی بس بزرگ است. اگر بترسید که مبادا درباره یتیمان مراعات عدل و داد نکنید پس آن کس از زنان را به نکاح خود آرید که شما را نیکو و مناسب با عدالت است؛ دو یا سه یا چهار و اگر بترسید که چون، زنان متعدد گیرید راه عدالت نپیموده و به آنها ستم شود پس تنها یک زن اختیار کرده و یا چنانچه کنیزی دارید به آن اکتفا کنید که این نزدیکتر به عدالت و ترک ستمکاری است. (نساء: 2 و 3).