تناسب آیات صفحه 28

ص: 33

بدان نیست. و قرآن کریم از این نوع تکلّفها و مشقتهای بی فایده بی نیاز و غنی می باشد «1».

نظریه «خاورشناسان» در ادعای پراکنده بودن مطالب «سوره ها» و پاسخ دکتر محمد عبداللّه دراز

استاد «دراز» می گوید: «علاوه بر شماری از دانشمندان اسلامی، همه خاور شناسان در بی خبری و ناآگاهی از این نکته اساسی (موضوع و پیام کلی سوره ها) بسر برده و می برند. و چون با دید سطحی چنان پنداشته اند که تجانس و سنخیت و پیوند و ارتباط طبیعی و متداول میان موادی که در سوره های قرآن کریم راه یافته است، وجود ندارد، برآن شده اند که بگویند: قرآن کریم جز پیامها و نظریات پراکنده و پریشانی که از مطالبی متنوع تشکل یافته است، چیز دیگری نیست.

و محتوای قرآن عبارت از مطالبی است که با سبکی پریشان و گسیخته و بیگانه از یکدیگر فراهم آمده است!

شماری از همین خاورشناسان که گرفتار دید سطحی و ساده اندیشی درباره قرآن کریم هستند، پریشانی و پراکندگی مطالب قرآن کریم را چنین توجیه می کنند که این تنوع و پراکندگی، باعث کاهش ملال خاطر و مانع پدید آمدن حالت دلزدگی می گردد؛ چون مطالب یکپارچه و مربوط به هم، و سنخیّت و تجانس موضوعات، موجب ملال خاطر و عارضه دلزدگی در ادامه قرائت و خواندن مطلب می گردد.

در اینجا شمار دیگری از خاورشناسان را می بینیم که تصور می کنند وحدت ادبی هر سوره ای از قرآن (که می توان آن را از رهگذر هر گونه ترجمه ای برگردان نمود) صرفا برای جبران نقص عدم همبستگی و تدارک عیب مربوط به

(1) التصویر الغنی فی القرآن، ص 19.