تناسب آیات صفحه 30

ص: 35

و یکپارچگی منطقی و ادبی سوره های قرآن کریم را معجزه همه معجزات دیگر بر شمرد» «1».

یکی از اشتباهات این است که: وحدت موضوع سوره را بدینگونه تفسیر و تحلیل کنیم که سوره، بسان یک موضوع مستقل و یا مانند فصلی از یک باب و یا به منزله بحث خاصّی از یک کتاب می باشد؛ چرا که می دانیم در این جهت، امتیاز بزرگی میان روش ترتیب قرآن کریم و روش تألیف متداول، وجود دارد:

قرآن کریم، کتاب هدایت است که راه هدایت را در نفوس مردم ایجاد می کند و در هر فرصتی از رهگذر موعظه و نصیحت، این هدایت را به عهده می گیرد، لکن برای هر سوره، موضوعی را مقرر کرده که این موضوع بر آن سوره اشراف دارد و محتوای آن را زیر پوشش خود می گیرد و نیز هر سوره ای دارای مشخصاتی است که در آن سوره، برجسته و نمودار است.

نظر استاد مدنی

استاد «مدنی» می گوید: «هر «سوره ای» در قرآن کریم دارای جان و روحی است که در کالبد آیات آن سوره جریان دارد و این روح بر مبانی، احکام، و توجیهات و اسلوب آن سوره، سلطه و اشراف دارد. این واقعیّت برای همگان معلوم است که رسول خدا- صلی اللّه علیه و آله و سلم- دستور می دادند آیاتی که تدریجا بر او نازل می شد، در مواضع و جای های ویژه خود در ضمن «سوره ها» قرار داده شود.

و این دستور طبق وحیی بود که آن حضرت از جبرئیل- علیه السلام

(1) مدخل الی القرآن الکریم، تألیف «محمد عبد اللّه دراز» به نقل از کتاب «اهداف و مقاصد سوره های قرآن کریم» تألیف دکتر «عبد اللّه محمود شحاته» ترجمه دکتر «سید محمد باقر حجتی»، ص 28 و 29.