تناسب آیات صفحه 36

ص: 41

نموده و آیات الهی را انکار می نمایند. و برخی نیز راه نفاق و دو چهره بازی کردن

را در پیش گرفته و همچون سگان، زوزه و عوعوی خود را سر داده اند، در حالی که پس از روشن شدن حق و وفور دلایل آن، جایی برای شک و تردید در آن نمی ماند.

و روی همین مبنا قرآن کریم، «ریب» را با لاء نفی جنس به طور کلی، نفی نموده و فرموده: ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فِیهِ «1» و دعوت خویش را با متوجه ساختن نداء و خطاب خویش به تمام مردم از جن و انس اعلام داشته و می فرماید:

یا أَیُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُمْ وَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ «2».

و آنها را با دلایل بسیار و براهین روشن و آشکار، تقویت و تأکید می فرماید و برای هرچه بهتر جا انداختن آن، از سوابق زندگی انسانهای پیشین از بدو آفرینش تا عصر نزول، و از تصرفات ستمگرانه انسانها در طول تاریخ حیات انسانی، یاد کرده و بویژه از زندگی سیاه آمیخته به خواری و لئامت و پستی و ذلّت و حیات نکبت بار و عصیانگرانه بنی اسرائیل، تابلوهای بسیار گویایی را ترسیم می نماید؛ زیرا بنی اسرائیل تنها ملتی است که اعراب، کیان و عنصر اوّلیه و نژاد و نسب و تاریخ ننگینش را بخوبی می شناسند.

دور و میدان تشریع در سوره بقره

پس از مطالب گفته شده، فصل و مرحله تشریع قوانین مختلف انسانی، فرا می رسد که با سخن و توصیفی از کعبه و تشرّف و مقام و ارزش و حرمت آن آغاز نموده و مسئله «نسخ» و «انساء» در زمینه شرایع و ادیان آسمانی را مطرح می نماید. (1) بقره: 1.