- دیباچه 1
- پیش گفتار 2
- بخش اول 4
- بررسی مسائل اساسی فمینیسم 4
- 1. تعریف لفظی و اصطلاحی فمینیسم (Feminism) 4
- اشاره 5
- 2. پیشینه تاریخی فمینیسم 5
- الف) موج اول 6
- امواج سه گانه فمینیسم 6
- 1. مبارزه برای جدایی روابط جنسی از تولیدمثل در غرب 7
- اشاره 7
- ب) موج دوم 7
- 2. ظهور جنبش اجتماعی زنان در تمام امور، از جمله حق تسلط بر بدن و روابط جنسی از سال 1965 8
- 3. کاهش ازدواج و زاد و ولد، افزایش آمار طلاق و تضعیف نظام خانواده 8
- 4. ایجاد مؤسسات فراوان فرهنگی و مطبوعاتی زنان و به دست آوردن قدرت هایی در زمینه های اقتصادی و سیاسی 8
- ج) موج سوم فمینیسم 8
- 3. دل مشغولی ها و آرمان های فمینیسم 9
- 4. کنکاشی در چگونگی تفاوت های بین زنان و مردان 11
- اشاره 11
- اشاره 11
- تمایزات 11
- الف) بعد جسمانی 11
- ج) بعد هوش و استعداد 12
- ب) بعد روانی 12
- اشاره 13
- رمز تفاوت های زن و مرد 14
- 5. تأثیر دیدگاه مناسبات فرهنگی در بروز گرایش های فمینیستی 16
- 1. فمینیسم لیبرالی 18
- 3. فمینیسم اگزیستانسیالیستی (اصالت وجود) 18
- اشاره 18
- 6 . انواع گرایش های فمینیستی 18
- 2. فمینیسم مارکسیستی 18
- 5. فمینیسم هم جنس گرایانه 19
- 6 . فمینیسم زیست شناختانه 19
- 7. فمینیسم فرامدرن 19
- 4. فمینیسم روانکاوانه 19
- تحلیلی بر نگرش های رایج فمینیستی 21
- 7. نگرش ها و نتایج جنبش های طرفداری از حقوق زنان 21
- اشاره 21
- اشاره 22
- الف) دیدگاه تساوی گرا 22
- رهیافت های سه گانه بر اساس جنس و جنسیت 22
- ب) دیدگاه فمینیسم اجتماعی و رادیکال 23
- ج) دیدگاه نفی تفاوت جوهری 23
- «مرد» از دیدگاه فمینیسم 24
- 8 . برخی از شاخصه های فمینیسم 24
- اشاره 24
- نفی نظریه اخلاق سنتی 24
- ه) بی ارزش کردن تجربه اخلاقی زنان 25
- د) تحقیر ارزش های زنان 25
- ب) غفلت از مقولات مربوط به زن 25
- فمینیسم و باورهای مذهبی 25
- الف) بی توجهی به منافع و علایق زنان 25
- ج) انکار فایده و تأثیر عمل اخلاقی زنان 25
- فمینیسم و مادری 26
- فمینیسم و مسائل جنسی 27
- تئوری ازدواج آزاد (مادر مجرد) 27
- اشاره 27
- برابری حقوق زنان آزاد با زنان شوهردار 28
- نتایج و پی آمدها 28
- هم جنس گرایی 28
- جدایی رابطه جنسی از تولیدمثل 28
- اشاره 29
- 9. آسیب شناسی فمینیسم 29
- 1. تزلزل نهاد خانواده 30
- 3. نفی ارزش های اخلاقی 31
- 2. تقابل زن و مرد 31
- اشاره 32
- 4. تشابه حقوق زن و مرد 32
- نتایج 33
- 1. تاریخ فمینیسم در ایران 35
- بخش دوم 35
- (مقطع اول و دوم) 35
- بررسی گرایش های فمینیستی درایران 35
- 2. حرکت های فمینیستی پس از پیروزی انقلاب اسلامی 35
- اشاره 36
- مقطع چهارم 36
- مقطع سوم 36
- اشاره 36
- 3. تنوع جریان های فمینیستی در ایران 36
- 1. جریان سیاسی دفاع از حقوق زنان 36
- ویژگی های جریان سیاسی 37
- اشاره 39
- 2. جریان غیردینی (سکولار) دفاع از حقوق زنان 39
- ویژگی های جریان غیردینی دفاع از حقوق زنان 40
- اشاره 41
- ب) بیم از پذیرفته نشدن الگوهای غربی 42
- الف) نداشتن طرح و الگویی مشخص 42
- اشاره 44
- 3. فمینیست های به اصطلاح اسلامی یا طیف تجدیدنظرطلب 44
- ویژگی های طیف تجدید نظر طلب 45
- اشاره 47
- انواع گرایش های فمینیستی به اصطلاح اسلامی در ایران 47
- 3. فمینیست های محافظه کار 48
- 2. فمینیست های میانه رو 48
- 1. فمینیست های رادیکال 48
- پیشینه شناسی و خاستگاه فمینیسم به اصطلاح اسلامی 49
- اشاره 50
- ماهیت فمینیسم به اصطلاح اسلامی 50
- 1. جدا انگاری دین داری و دین مداری 51
- 2. انکار احکام ثابت 51
- 3. نگاه منفی به نقش زنان در خانواده 51
- 1. مفهوم عدالت 52
- 4. تفسیرهای نامناسب احکام و مفاهیم دینی 52
- 3. مفهوم آزادی 53
- 4. خانواده 53
- 2. مفهوم تساوی 53
- اشاره 53
- تأثیر مدرنیزاسیون بر خانواده 54
- 5. برابری حقوقی زن و مرد 56
- 6 . مشارکت اجتماعی 56
- نتایج و اهداف تفاسیر نادرست 57
- اشاره 58
- ارایه راهکارها و نگاهی به تلاش 58
- عالمان دینی یا طیف اصول گرا 58
- بخش سوم 58
- 1. تغییر نگرش فردی 59
- 2. تغییر نگرش خانوادگی 59
- 3. تغییر نگرش اجتماعی و بهره گیری از فقه پویای شیعی 59
- اشاره 59
- الف) توجه به تفاوت های طبیعی زن و مرد 60
- شاخصه ها و ویژگی های جریان اصول گرا 60
- اشاره 60
- ب) نقی تقابل و تضاد زن و مرد 61
- ج) توجه به خانواده به عنوان واحد بنیادین جامعه 62
- د) حفظ استقلال و پرهیز از انفعال 64
- ه) پرهیز از تجدد مآبی و تحجرگرایی 65
- 1. نگاه اسطوره ای به زن 67
- اشاره 67
- سیمای زن در آثار هنری 67
- بررسی آسیب شناسانه 67
- سیمای زن در رسانه 67
- بخش چهارم 67
- 4. سیمای عرفانی زن در قالب عشق معنوی 68
- 3. نقش مایه مادر 68
- 2. حضور زن در شمایل های مقدس 68
- 5. تصویر جنسی از زن 68
- ضرورت حضور زنان در رسانه ها 70
- وضعیت موجود زنان در رسانه های جهان و ایران 71
- فرایندهای حضور مؤثر زنان در رسانه ها 73
- انواع گفتمان های هویت جویی درباره زنان 73
- گفتمان های رایج مربوط به زنان در رسانه های جمعی داخلی و خارجی 75
- رسانه و آرمان شهر فمینیستی 78
- زن و خانواده در رسانه های ایران 79
- رسانه تهران محور 81
- کتاب نامه 82
3- درآمدی بر جامعه شناسی نگرش های فمینیستی، ص 42
4- همان، ص 43.
5- . جنبش اجتماعی زنان، ص 124.
6- جورج ریترز، نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران، انتشارات علمی، 1374، چ 2، ص 519.
خصومت و تقابل زن و مرد، از دست رفتن ارزش های اخلاقی و تنزل شخصیت انسانی زن از جمله آنهاست. چنانچه جوامع اسلامی نیز بخواهند با تقلید کورکورانه، «فمینیسم» را وارد فرهنگ و مسائل اجتماعی خویش سازند، توالی فاسد، و مشکلات مضاعفی را به دنبال خواهد داشت؛ زیرا فمینیسم، ثمره طبیعی تغییرات اجتماعی جوامع غربی است؛ و زن مسلمان با بهره مندی از فرهنگ غنی اسلام نیازی به این تحول نداشته و پیروی از آن، جز گسیختگی فرهنگی و از خود بیگانگی ثمری نخواهد داشت.
به گفته شهید مطهری، نهضت اسلامی زن با نهضتی که در مغرب زمین روی داد، از دو نظر تفاوت بنیادی دارد: «اول در ناحیه روان شناسی زن و مرد است، که اسلام اعجاز کرده است. دوم این که اسلام، در عین آنکه زنان را به حقوق انسانی شان آشنا کرد و به آنها شخصیت و هویت و استقلال داد؛ هرگز آنها را به تمرد و عصیان و طغیان و بدبینی نسبت به جنس مرد وادار نکرد». (1)
در مجموع، بر اساس گرایش های فمینیستی مختلف، مهمترین آسیب های این جریان ها را می توان چنین برشمرد.
1. تزلزل نهاد خانواده
از آن جا که روح حاکم بر جنبش فمینیسم، رفع محدودیت های مبتنی بر جنسیت است، سبب گسسته شدن نظام خانواده شده، روابط سرد و بی روحی را جای گزین مودت و رحمت، صفا و صمیمیت می نماید. به گونه ای که حتی در برخی جوامع، سلامت نسل بشر تهدید شده، و نقش های مقدسی همچون باروری، زایش و پرورش فرزند به دیده تحقیر نگریسته می شود؛ و تئوری هایی همچون معاشقه آزاد، مادر میانجی، ازدواج سهامی و... مطرح می گردند.
مادر میانجی (Surrogate Mother) زنی است که با دریافت مبلغی پول، از طریق تلقیح مصنوعی یا به شیوه ای دیگر برای زنی که نازاست فرزند می آورد.
طرح این تئوری ها، آسان ترین راه برای رهایی از اسارت ازدواج تلقی شده است. از نظر آنان، تنها ثمره هم زیستی زن و مرد که بر مبنای آن، مسئولیتی متوجه طرفین نمی شود، بر آورده شدن نیازهای جنسی است.
الگوی ازدواج زن و مرد قابل تحقیر است؛ ولی الگوهای زندگی مشترک زن با زن و یا مرد با مرد قابل تحسین؛ زیرا به اعتقاد فمینیست ها، شالوده خانواده بر پایه ظلم مرد پایه ریزی شده است. بدین ترتیب، زندگی مشترک زن و مرد نمی تواند الگوی برتر باشد.
به گفته خانم سیمون دوبوار آنچه زن را در قید بندگی نگه می دارد، دو نهاد عمده «ازدواج» و «مادری» است. او نظام خانواده را به عنوان رکنی برای حیات اجتماعی و پرورش انسان های سالم، به شدت مورد حمله قرار داده و ازدواج را نوعی فحشای عمومی! و عامل بدبختی زنان دانست؛ و مخالفت با تولید مثل و شکل رایج روابط جنسی را از مسائل اساسی جنبش فمینیسم معرفی کرد. (2)
هر چند این شعارها، موجب تحریک و تهییج زنان شده، آنان را به عرصه اجتماع سوق داد؛ اما دیری نپائید که زن، نقش مادری و همسری خویش را از دست داد؛ و فعالیت های خانگی او بی ارزش تلقّی شد.
بر همین اساس، فمینیست های لیبرال نسبت به فعالیت های خصوصی و بی اجر و مزد زنان در خانواده سنتی بدبین بوده، و معتقدند که مردان از بیشترین پاداش های زندگی که همان پول و قدرت و نقش اجتماعی است، بهره مندند و زنان را از وارد شدن به عرصه های مختلف اجتماعی باز داشته اند. (3)
در صورتی که ازدیاد نسل و پرورش انسان هایی وارسته و کمال یافته، از مهم ترین کارکردهای خانواده در اسلام است. اسلام برای تحقق این مهم، روابط آزاد زن و مرد را منع کرده و همگان را به عفت و پاکدامنی دعوت نموده است. ازاین رو، با تأکید بر امر ازدواج، ارتباطات جنسی بی قید و شرط را نهی کرده است.
این در حالی است که پیش نویس سند کنفرانس پکن، بر «فردگرایی» بیش از خانواده