- دیباچه 1
- پیش گفتار 2
- بخش اول 4
- 1. تعریف لفظی و اصطلاحی فمینیسم (Feminism) 4
- بررسی مسائل اساسی فمینیسم 4
- اشاره 5
- 2. پیشینه تاریخی فمینیسم 5
- الف) موج اول 6
- امواج سه گانه فمینیسم 6
- 1. مبارزه برای جدایی روابط جنسی از تولیدمثل در غرب 7
- اشاره 7
- ب) موج دوم 7
- 2. ظهور جنبش اجتماعی زنان در تمام امور، از جمله حق تسلط بر بدن و روابط جنسی از سال 1965 8
- 3. کاهش ازدواج و زاد و ولد، افزایش آمار طلاق و تضعیف نظام خانواده 8
- 4. ایجاد مؤسسات فراوان فرهنگی و مطبوعاتی زنان و به دست آوردن قدرت هایی در زمینه های اقتصادی و سیاسی 8
- ج) موج سوم فمینیسم 8
- 3. دل مشغولی ها و آرمان های فمینیسم 9
- اشاره 11
- 4. کنکاشی در چگونگی تفاوت های بین زنان و مردان 11
- تمایزات 11
- اشاره 11
- الف) بعد جسمانی 11
- ج) بعد هوش و استعداد 12
- ب) بعد روانی 12
- اشاره 13
- رمز تفاوت های زن و مرد 14
- 5. تأثیر دیدگاه مناسبات فرهنگی در بروز گرایش های فمینیستی 16
- 1. فمینیسم لیبرالی 18
- 6 . انواع گرایش های فمینیستی 18
- 3. فمینیسم اگزیستانسیالیستی (اصالت وجود) 18
- اشاره 18
- 2. فمینیسم مارکسیستی 18
- 5. فمینیسم هم جنس گرایانه 19
- 7. فمینیسم فرامدرن 19
- 6 . فمینیسم زیست شناختانه 19
- 4. فمینیسم روانکاوانه 19
- تحلیلی بر نگرش های رایج فمینیستی 21
- 7. نگرش ها و نتایج جنبش های طرفداری از حقوق زنان 21
- اشاره 21
- رهیافت های سه گانه بر اساس جنس و جنسیت 22
- الف) دیدگاه تساوی گرا 22
- اشاره 22
- ب) دیدگاه فمینیسم اجتماعی و رادیکال 23
- ج) دیدگاه نفی تفاوت جوهری 23
- «مرد» از دیدگاه فمینیسم 24
- اشاره 24
- 8 . برخی از شاخصه های فمینیسم 24
- نفی نظریه اخلاق سنتی 24
- د) تحقیر ارزش های زنان 25
- ب) غفلت از مقولات مربوط به زن 25
- ه) بی ارزش کردن تجربه اخلاقی زنان 25
- فمینیسم و باورهای مذهبی 25
- الف) بی توجهی به منافع و علایق زنان 25
- ج) انکار فایده و تأثیر عمل اخلاقی زنان 25
- فمینیسم و مادری 26
- فمینیسم و مسائل جنسی 27
- تئوری ازدواج آزاد (مادر مجرد) 27
- اشاره 27
- برابری حقوق زنان آزاد با زنان شوهردار 28
- نتایج و پی آمدها 28
- هم جنس گرایی 28
- جدایی رابطه جنسی از تولیدمثل 28
- اشاره 29
- 9. آسیب شناسی فمینیسم 29
- 1. تزلزل نهاد خانواده 30
- 3. نفی ارزش های اخلاقی 31
- 2. تقابل زن و مرد 31
- اشاره 32
- 4. تشابه حقوق زن و مرد 32
- نتایج 33
- 1. تاریخ فمینیسم در ایران 35
- (مقطع اول و دوم) 35
- بخش دوم 35
- بررسی گرایش های فمینیستی درایران 35
- 2. حرکت های فمینیستی پس از پیروزی انقلاب اسلامی 35
- مقطع چهارم 36
- مقطع سوم 36
- اشاره 36
- 1. جریان سیاسی دفاع از حقوق زنان 36
- 3. تنوع جریان های فمینیستی در ایران 36
- اشاره 36
- ویژگی های جریان سیاسی 37
- 2. جریان غیردینی (سکولار) دفاع از حقوق زنان 39
- اشاره 39
- ویژگی های جریان غیردینی دفاع از حقوق زنان 40
- اشاره 41
- ب) بیم از پذیرفته نشدن الگوهای غربی 42
- الف) نداشتن طرح و الگویی مشخص 42
- اشاره 44
- 3. فمینیست های به اصطلاح اسلامی یا طیف تجدیدنظرطلب 44
- ویژگی های طیف تجدید نظر طلب 45
- اشاره 47
- انواع گرایش های فمینیستی به اصطلاح اسلامی در ایران 47
- 3. فمینیست های محافظه کار 48
- 2. فمینیست های میانه رو 48
- 1. فمینیست های رادیکال 48
- پیشینه شناسی و خاستگاه فمینیسم به اصطلاح اسلامی 49
- اشاره 50
- ماهیت فمینیسم به اصطلاح اسلامی 50
- 2. انکار احکام ثابت 51
- 1. جدا انگاری دین داری و دین مداری 51
- 3. نگاه منفی به نقش زنان در خانواده 51
- 1. مفهوم عدالت 52
- 4. تفسیرهای نامناسب احکام و مفاهیم دینی 52
- 2. مفهوم تساوی 53
- 4. خانواده 53
- 3. مفهوم آزادی 53
- اشاره 53
- تأثیر مدرنیزاسیون بر خانواده 54
- 5. برابری حقوقی زن و مرد 56
- 6 . مشارکت اجتماعی 56
- نتایج و اهداف تفاسیر نادرست 57
- اشاره 58
- ارایه راهکارها و نگاهی به تلاش 58
- عالمان دینی یا طیف اصول گرا 58
- بخش سوم 58
- 1. تغییر نگرش فردی 59
- 2. تغییر نگرش خانوادگی 59
- 3. تغییر نگرش اجتماعی و بهره گیری از فقه پویای شیعی 59
- اشاره 59
- الف) توجه به تفاوت های طبیعی زن و مرد 60
- اشاره 60
- شاخصه ها و ویژگی های جریان اصول گرا 60
- ب) نقی تقابل و تضاد زن و مرد 61
- ج) توجه به خانواده به عنوان واحد بنیادین جامعه 62
- د) حفظ استقلال و پرهیز از انفعال 64
- ه) پرهیز از تجدد مآبی و تحجرگرایی 65
- 1. نگاه اسطوره ای به زن 67
- اشاره 67
- بخش چهارم 67
- بررسی آسیب شناسانه 67
- سیمای زن در آثار هنری 67
- سیمای زن در رسانه 67
- 3. نقش مایه مادر 68
- 2. حضور زن در شمایل های مقدس 68
- 4. سیمای عرفانی زن در قالب عشق معنوی 68
- 5. تصویر جنسی از زن 68
- ضرورت حضور زنان در رسانه ها 70
- وضعیت موجود زنان در رسانه های جهان و ایران 71
- فرایندهای حضور مؤثر زنان در رسانه ها 73
- انواع گفتمان های هویت جویی درباره زنان 73
- گفتمان های رایج مربوط به زنان در رسانه های جمعی داخلی و خارجی 75
- رسانه و آرمان شهر فمینیستی 78
- زن و خانواده در رسانه های ایران 79
- رسانه تهران محور 81
- کتاب نامه 82
کرده اند، همان قدر هم عقاید غربی درمورد زنانگی و خانواده بر دیگر الگوهای جنسیت تحمیل شده اند و آنها را غیرعادی، وحشیانه، غیرآزاد و یا از لحاظ ویژگی های جنسی، نامتعارف جلوه داده اند. از طرف دیگر، اتخاذ شیوه های زندگی و نقش های جنسیتی غربی را اغلب نشانه پیشرفت می دانند. (1)
با این همه، نوشتار پیش رو، به مسائل اساسی فمینیسم با تاکید بر پیشینه شناسی، بررسی گرایش ها و رویکردهای فمینیستی، تحلیل نگرش های رایج فمینیستی و بیان برخی از شاخصه های فمینیسم در بخش اول و بررسی گرایش فمینیستی در ایران را در بخش دوم مور نقد و بررسی قرار داده و در پایان نیز با ارایه راهکارها با نگاهی به تلاش های عالمان دینی شیرازه مقال را بر هم تنیده است، در این رهگذر از اندوخته های علمی و یافته های پژوهشی نویسندگان توانا نیز باروبُنه برچیده است که جا دارد از همه آنها بویژه جناب آقای ابراهیم شفیعی سروستانی، جناب آقای سلمان رضوانی (2)و سرکارخانم فتحیه فتاحی زاده، سپاسگزاری نماییم و رجاء واثق داشته باشیم که اندیش ورزان متعهد این مسیر ناتمام را به کمال و شکوفایی هدایت نمایند. در هرحال پنجره دیدگانمان را به سوی رهنمودهای سودمند می گشاییم.
بخش اول
بررسی مسائل اساسی فمینیسم
1. تعریف لفظی و اصطلاحی فمینیسم (Feminism)
واژه فمینیسم از ریشه Feminine (زنانه، مادینه، زن آسا، مؤنث) در اصل از زبان فرانسه از ریشه لاتینی Femina اخذ شده است.(3) این واژه، اولین بار در سال 1837م. وارد زبان فرانسه شد. واژه یاد شده در فارسی به معانی گوناگون از جمله، طرف داری از زنان، هواداری از حقوق و آزادی زنان، همچنین آزادی خواهی زن، زن وری، زن گرایی و
1- . ابوت پاملا و کلروالاس، مقدمه ای بر جامعه شناسی نگرش های فمینیستی، ترجمه: مریم خراسانی و حمید احمدی، تهران، دنیای مادر، 1376، چ 1، صص 93 و 94.