- دیباچه 1
- اشاره 6
- 1. مفهوم شناسی نظم اجتماعی 6
- 2. پیشینه بحث نظم اجتماعی در میان اندیشمندان مسلمان1 13
- 3. پرسش های اساسی درباره نظم اجتماعی در اسلام 15
- 4. اهمیّت و اهداف تحقیق 16
- 5. نمایی کلی از تحقیق حاضر 17
- 1. بررسی مؤلفه های نظم در اجتماع 19
- اشاره 19
- الف) اجزای حقیقی و اعتباری اجتماع 19
- اشاره 19
- ب) ارتباطات اجزا در اجتماع 20
- ج) هدف اجتماع به عنوان مجموعه منظّم (با توجه به خاستگاه زندگی اجتماعی) 34
- 2. نظم اجتماعی در سطح کلان 40
- اشاره 44
- 1. مقصود از اسلام 44
- 2. چگونگی رابطه آموزه های اسلام با نظم اجتماعی (بررسی احتمالات) 46
- الف) تأثیر نداشتن اسلام در شکل گیری و چگونگی نظم اجتماعی 46
- اشاره 46
- ب) تأثیر حاشیه ای اسلام در شکل گیری و چگونگی نظم اجتماعی 49
- ج) امکان تأثیر اساسی اسلام به عنوان محور اصلی در نظم اجتماعی، بدون نیاز به تشکیل نظام سیاسی اسلامی 55
- د) پذیرش اسلام توسط جامعه، به معنای مبنا و محور نظم اجتماعی در تمام سطوح 56
- الف) نگاه اسلام به دنیا و آخرت 57
- 3. دلایل نظریه مختار 57
- اشاره 57
- ب) بررسی اصول و فروع دین و ابعاد اجتماعی آن 63
- اشاره 63
- یک _ اصول دین 63
- دو _ فروع دین 67
- 4. آیا قرار گرفتن اسلام به عنوان محور نظم اجتماعی در سطح کلان، سابقه و نمونه دارد؟ 117
- الف) جامعه مدینه در زمان پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله 117
- اشاره 117
- ب) جامعه اسلامی پس از پیامبر صلی الله علیه و آله 118
- ج) انقلاب اسلامی ایران 119
- د) جامعه اسلامی در زمان ولی عصر عج الله تعالی فرجه الشریف 120
- اشاره 126
- اشاره 127
- میزان انطباق اهداف اسلامی با نیازهای واقعی انسان و مقایسه برخی از اهداف و روش ها در جامعه اسلامی با جوامع غیر دینی 130
- 2. اجزای تشکیل دهنده نظام اجتماعی اسلامی 134
- اشاره 138
- الف) روابط بر اساس عقیده و برادری 138
- ب) برابری و عدم برتری به خاطر جنس، نژاد، ثروت، مقام و.... 141
- ج) علم و تقوا 143
- د) اخلاق 145
- ه ) تعاون 150
- و) توازن در حقوق و وظایف بین افراد و بین فرد و جامعه 152
- اشاره 154
- الف) نظام تربیتی اسلام 154
- اشاره 154
- یک _ توصیه به تفکر و تعقل و مبارزه با تقلید جاهلانه و غفلت 156
- دو _ توصیه اکید به علم آموزی، احترام به علما و داشتن مربّی اخلاقی 158
- سه _ خانواده و مسائل مرتبط با آن 160
- ب) نظام اقتصادی اسلام 175
- ج) نظام سیاسی (اداری و رهبری) اسلام 190
- 5. عوامل پیوند اجتماعی در جامعه اسلامی 202
- 6. مسئولیت اجتماعی در جامعه اسلامی 208
- اشاره 212
- الف) دنیا و آخرت، یا دنیا برای آخرت؟ 212
- اشاره 212
- 1. پیشنهادهای کلی درباره سیاست گذاری های کلان در برنامه ریزی 212
- ب) عقل و عاطفه 216
- ج) خوف و رجاء 217
- د) توجه خاص در مورد خردسالان و کودکان 218
- الف) تبلیغات منفی در راستای ناکارآمد نشان دادن اسلام در سطح اجتماع 223
- اشاره 223
- ب) بی اعتماد کردن مردم به مسئولان نظام اسلامی 224
- ج) شبهه های اعتقادی و دینی 225
- د) رواج روحیه دنیاطلبی و سود پرستی و فساد اخلاقی 226
- ه) فقر عینی و فقر ذهنی 227
- و) کم اطّلاعی جوانان از معارف دینی و داشتن ذهنیت نادرست درباره دین 228
- ز) مشکل ازدواج جوانان و مشکلات مربوط به غریزه جنسی 229
- ح) ناآشنایی نسل جدید با پیشینه اسلامی و انقلابی جامعه به عنوان هویّت جمعی جامعه 232
- 4. موضوع های برنامه سازی 234
- 6. پرسش های کارشناسی 236
زمینه ازدواج، یکی از عوامل مهم در شکل گیری نظم اجتماعی اسلامی و جلوگیری از انحرافات، آسیب ها و بی نظمی های اجتماعی در جامعه است.
ب) نظام اقتصادی اسلام
یکی دیگر از نظامات اجتماعی اسلام، نظام اقتصادی است. پیش تر گفتیم(1) که انسان نیازمندی های گوناگونی دارد که تأمین مناسب و معقول آنها می تواند بسترساز رشد و زمینه ساز سعادت اخروی انسان باشد و اسلام هم بر این مطلب تأکید دارد. برای نمونه، در روایات آمده: «دنیا، چه کمک خوبی برای آخرت است.» و یا: «غنا و بی نیازی یاری دهنده خوبی بر تقوای الهی است».(2) ازاین رو، اسلام آموزه هایی برای تنظیم مطلوب نظام اقتصادی جامعه دارد که به بعضی از اهداف و برنامه های اسلام در این زمینه، اشاره ای اجمالی خواهیم داشت.
هدف اصلی دستورهای اقتصادی اسلام و محور اصلی این آموزه ها را می توان، تأمین نیازهای مادّی افراد، به صورتی عادلانه و مناسب با اهداف اسلامی دانست. حفظ استقلال و قدرت اقتصادی مملکت اسلامی که زمینه ساز اعتلای اسلام در جهان است نیز از دیگر اهداف اقتصادی اسلام به شمار می آید. (وَ لَنْ یَجْعَلَ اللّهُ لِلْکافِرینَ عَلَی الْمُؤمِنینَ سَبیلاً).(3) برای پی بردن به اهمیت و نقش این امور در تحقق و تقویت نظم اجتماعی در جامعه، یادآور
1- نک: صفحه 43 _ 46.
2- وسائل الشیعه، کتاب التجاره، حدیث 8 و 21897.
3- نساء: 141.