- دیباچه 1
- مقدمه 3
- اشاره 5
- بخش اول: سیمای سالمند در اسلام 5
- فصل اول: تعریف سالمند و سالمندی 6
- اشاره 6
- 1_ جلوه ای از قدرت الهی 7
- سالمند در قرآن 7
- اشاره 7
- 2_ سالمندی؛ نشانی از روز رستاخیز 9
- اشاره 11
- 3_ سالمندی؛ دوره ای دشوار 11
- پاسخ به یک شبهه 13
- 4_ احترام به سالمندان 14
- اشاره 14
- الف _ رفتار کریمانه 15
- ب _ فروتنی 16
- ج _ دعا برای پدر و مادر 17
- الگوی احترام به پدر سالمند 18
- اشاره 20
- سالمندان از دیدگاه معصومین علیهم السلام 20
- 1_ سالمندی و پیامبری 21
- 2_ سالمندی؛ مایه ی برکت 22
- 3_ سالمندی؛ جلوه ای از نور الهی 22
- اشاره 24
- 4_ پی آمدهای نیک احترام به سالمندان 24
- الف _ هم نشینی با پیامبر اسلام در رستاخیز 24
- ب _ افزایش نعمت های الهی 25
- ج _ افزایش عمر 26
- د _ نهراسیدن از رستاخیز 26
- ه _ گرامی بودن به گاه پیری 27
- ب _ از دست دادن دوستی اهل بیت علیهم السلام 28
- اشاره 28
- 5_ پی آمدهای ناگوار بی احترامی به سالمندان 28
- الف _ قرار گرفتن در صف منافقان 28
- ج _ فقر و تنگ دستی 29
- اشاره 29
- 6_ احترام به سالمندان در رفتار معصومین علیهم السلام 29
- الف _ احترام به سالمند در میان جمع 30
- ب _ قرار دادن مستمری برای سالمند نصرانی 30
- د _ نماز برای آمرزش سالمند 31
- ج _ اولویت سالمند درسخن گفتن 31
- و _ مزاح با سالمند 32
- ه _ مهربانی با سالمند 32
- ز _ کمک به سالمند 32
- اشاره 34
- ساختار جمعیتی جهان 34
- فصل دوم _ دریچه ای به جهان سالمندان 34
- میانگین سنّی جمعیت جهان 35
- اشاره 35
- توزیع درصدی سالمندان در جهان 36
- نسبت جنسی سالمندان جهان 38
- سالمندان در دنیای پیشرفته 40
- اشاره 43
- تجربه های جهانی مربوط به سالمندان 43
- 1_ برنامه های حمایتی 44
- 2_ بهره گیری از تجربه های سالمندان 45
- 3_ کمک هزینه ی نقدی 47
- 4_ خدمات درمانی 48
- رفتار مردم ایران با سالمندان 49
- جمعیت سالمندان در ایران 49
- وضعیت همسرداری سالمندان در ایران 51
- اشاره 52
- فصل سوم: آسایش گاه های سالمندان 52
- فعالیت سالمندان در ایران 52
- آسایش گاه های سالمندی در ایران 55
- طرح های سالمندان در ایران 59
- طرح پاداش خدمت بازنشستگان 61
- فصل چهارم: وظایف متقابل سالمند و دیگران 61
- اشاره 61
- اشاره 62
- وظایف دیگران در برابر سالمندان 62
- الف _ وظایف خانواده 62
- اشاره 62
- 1_ پذیرش و تحمّل 62
- 2_ احترام و نیکی 63
- 3_ بهره گیری از توان مندی ها 64
- 4_ نخواستن کارهای دشوار از سالمند 65
- ب _ وظایف جامعه 66
- ج _ وظایف دولت 67
- اشاره 67
- 1_ حمایت و پشتیبانی مالی 68
- 2_ بهره گیری از تجربه ی سالمند 69
- 3_ ساخت مکان های سرگرمی 69
- 4_ در نظر گرفتن امتیازهای ویژه 70
- اشاره 70
- وظایف سالمند در برابر دیگران 70
- 1_ احترام به خانواده 71
- اشاره 71
- الف _ وظایف سالمند در برابر خانواده 71
- 2_ پرهیز از دخالت های بی جا 71
- 3_ رعایت حقوق دیگران 72
- 4_ واگذاری پرورش نواده گان به پدر و مادر 73
- اشاره 74
- ب _ وظایف سالمند در اجتماع 74
- 1_ نقش الگویی 74
- 2_ نظارت اجتماعی 74
- فصل پنجم: آسیب شناسی سالمندی 75
- اشاره 75
- 3_ داوری عادلانه 75
- 1_ دگرگونی پایگاه اجتماعی سالمندان و پدیده ی بازنشستگی 76
- 2_ پندار نادرست درباره ی سالمند 78
- 3_ عدم آمادگی برای ورود به این دوره 79
- 4_ بیماری های دوران سالمندی 80
- 5_ بی کاری و سرگرمی های زیان بار 80
- 6 _ بیوه گی و تجرّد 82
- 7_ نداشتن فرزند و پشتیبان 83
- 8_ وضعیت نامطلوب اقتصادی 85
- 1_ آمادگی یافتن برای ورود به دوره ی بازنشستگی 86
- فصل ششم: راه کارهای بهینه سازی امور سالمندان 86
- اشاره 86
- 2_ اصلاح نگرش جامعه به سالمند 88
- 3_ تغییر نگرش سالمند 89
- 4_ تقویت باورهای دینی برای چیرگی بر نگرانی ها 89
- 5_ رویارویی با عوارض جسمی سالمندی 91
- 6_ کارآفرینی و پرداخت کمک هزینه 93
- 7_ انتقاد مناسب 94
- 8_ زمینه سازی برای تجدید فراش سالمندان 95
- 9_ بهره گیری از تجربه های جهانی 97
- 10_ پشتیبانی دولت از سالمندان بی سرپرست 97
- بخش دوّم: برگزیده ی ادب فارسی 99
- اشاره 99
- اشعار 100
- پیک پیری 100
- دلتنگی ها! 102
- شتاب جوانی! 103
- جانم به قربان شما 104
- دهقان پیر زنده دل 105
- رضا 106
- همه فانی است 106
- سبدی از ندامت 107
- حیله ی روزگار 107
- پاسخ دندان شکن 109
- حکایت های سالمندان 109
- پیر خارکن 109
- طبیب و سالمند 110
- نگرش مثبت به سالمندی 110
- احترام به سالمند 111
- متون ادبی 112
- سالمند کیست؟ 112
- انیس تنهایی 113
- اشاره 115
- بخش سوم: همراه با برنامه سازان 115
- پیشنهادهای کلی 116
- 1_ تلاش برای حفظ حضور سالمند در خانواده 116
- اشاره 116
- 3_ آموزش 117
- 2_ پیش گیری از اثرگذاری نامطلوب 117
- 4_ تقویت باورهای مذهبی 118
- پیشنهادهای برنامه ای 118
- پرسش های مسابقه ای 119
- پرسش های مردمی 120
- پرسش های کارشناسی 121
- معرفی کارشناس 122
- پیام های گوینده یا زیرنویس 123
- معرفی منابع برای مطالعه ی بیشتر 125
- کتاب نامه 127
دیباچه
دیباچه
ارج گذاری به کرامت انسانی از ویژگی های مکتب اسلام است و این رویکرد به دوران ویژه ای از زندگی انسان، اختصاص ندارد. با این حال، پروردگار و پیشوایان دینی، عنایت ویژه ای نسبت به دوره ی سالمندی داشته اند. تا آن جا که جایگاه سالمند در خانواده همانند جایگاه پیامبران در امت خویش، شمرده شده است.
اینک برماست که این ندای پاک الهی را سرمشق زندگی خویش سازیم و این گوهرهای گران بها را ارج نهیم. همان گونه که روزی این گوهران کمال سایبان مهر و صفا بر سرما بودند، شایسته است اینک ما سایبانی پر از عطوفت برای آنان باشیم.
سالمند اگرچه خسته ی راه است، ولی تجربه ی پربهایش با بزرگ ترین گنجینه های، هستی، برابری می کند. سالمند اگرچه نحیف و شکننده است، ولی کوله باری انسان ساز بر دوش دارد. سالمند در غروب زندگی این جهانی خویش، طلوع کرامت، انسانیت و عزّت جاودانی را به تماشا نشسته است. او گوهری گران بها در صدف زندگی و صندوقچه ی اسرار تاریخ است. از نگاه نافذش، بصیرت می درخشد و دیده ی بیدارش به آن چه خداوند خواسته است، می نگرد و قلبش جز محبت و یاد خدا، چیزی در خودندارد.