تاثیرات نظری عصر غیبت بر اندیشه سیاسی شیعه صفحه 120

و نبود مشارکت سیاسی مردم را از مؤلفه های حکومت تملیکیه می شمارد، دو مقوله اسارت و تبعیض را نیز مبنای این گونه حاکمیت می داند.(1)

ب) سلطنت ولایتیه

اشاره

این حکومت، ویژگی های حکومت پیشین را ندارد؛ یعنی در این حکومت، قدرت مطلقه بی معناست و اساس آن انجام وظایف، بر مبنای مصالح نوعی و مردمی است و استیلای حاکم نیز تا اندازه ای است که موجب تجاوز به حقوق مردم نشود و حکومت و اختیارات او مقید و مشروط است.(2) این نوع حکومت را می توان حکومت مقیده، محدوده، عادله، مشروطه، مسئوله و دستوریه نامید.(3)

یک _ عوامل مؤثر در بقای حکومت ولایتی

اشاره

در استمرار حکومت ولایتی دو عامل نقش اساسی دارد:

اول _ عصمت

اول _ عصمت(4)

نایینی، عصمت را رکن اساسی این نوع حکومت معرفی می کند. به نظر او، تنها فرد شایسته حکومت امام معصوم است. وی با تشریح اهمیت و جایگاه این مقوله به وضعیتی که مردم به معصوم علیه السلام دسترسی ندارند، یعنی عصر غیبت اشاره می کند.

دوم _ نظارت بیرونی

دوم _ نظارت بیرونی(5)

در این زمان، نظارت بیرونی، یعنی گماشتن عده ای صاحب نظر که بر

1- همان، ص 49.
2- همان، ص 43.
3- همان، ص 45.
4- همان، صص 49 و 50.
5- همان، ص 51.