تاثیرات نظری عصر غیبت بر اندیشه سیاسی شیعه صفحه 132

سه _ وظایف اصلی نمایندگان

اشاره

او وظایف اصلی نمایندگان را در امور زیر می داند:

اول _ تطبیق دخل و خرج مملکت

نایینی، نخستین و مهم ترین وظیفه نمایندگان را دریافت و تعدیل مالیات ها و تطبیق دخل و خرج مملکت می داند و می گوید:

واضح است که حفظ کیان اسلام ممکن نیست، مگر اینکه قوای نظامی و انتظامی استوار باشند و امور داخلی و خارجی حکومت اسلامی بر پایه برنامه ای مشخص و معین رقم زده شود. اینها ممکن نیست، مگر با نظارت قوی بر چگونگی دریافت و میزان مصرف مالیات ها و جلوگیری از حیف و میل و مصرف شدن آن در راه ارضای غرایز شخصی و خواسته های ستمگرانه.(1)

آن گاه علامه نایینی به کلام مولا علی علیه السلام که در فرمان مبارک به مالک اشتر رحمه الله استناد می کند و قسمت هایی از این فرمان تاریخی را مستمسک خود قرار می دهد. آنجا که حضرت درباره اصلاح اوضاع مالیات و مالیات دهندگان و چگونگی مصرف آن، بیان سودمندی دارد و آن [مالیات] را موجب آسایش و آرامش جامعه می داند که باعث آبادانی جامعه می شود.(2) وی سپس بر سنت نبوی تأکید می کند و به بیان اراضی خراجیه مفتوح العنوه می پردازد و درباره آن توضیح های مفصلی بیان می کند. او سپس چگونگی مصرف خراج و مالیات را به تفصیل بیان می کند و مصرف آن را برای حفظ و نظم ممالک اسلامی و فقرزدایی می داند.(3)

1- همان، ص 127.
2- نهج البلاغه، نامه 53، برگرفته از: تنبیه الامه و تنزیه المله، ص 128.
3- تنبیه الامه و تنزیه المله، صص 128 _ 130.