- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- اشاره 6
- تبیین موضوع 6
- ضرورت و اهداف 6
- بخش اول: کلیات 6
- 3. حساسیت موضوع و توجه به اتحاد اسلامی 7
- 1. دشواری دسترسی به منابع 7
- اشاره 7
- محدودیت ها 7
- 2. جدید بودن موضوع 7
- مفهوم شناسی موضوع 8
- پرسش های پژوهش 8
- پرسش اصلی 8
- 1. تفاوت تأثیرهای نظری و عملی 8
- پرسش های فرعی 8
- روش پژوهش 8
- الف) تعریف عصر غیبت 9
- 2. تعریف و ویژگی های عصر غیبت 9
- ب) ویژگی عصر غیبت 9
- 1. کتاب (قرآن) 10
- 3. منابع و مصادیق اندیشه سیاسی شیعه 10
- الف) منابع 10
- اشاره 10
- 2. سنت 11
- 4. اجماع 12
- 3. عقل 12
- ب) مصادیق 13
- بخش دوم: دوره های حیات اندیشه سیاسی شیعه پس از غیبت کبری 14
- نگاهی تطبیقی به اندیشه سیاسی شیعه و اهل سنت 14
- فصل اول: دوره سیاست تقیه و مطرح نشدن آشکار نظریه های سیاسی 17
- الف) تعریف تقیه 17
- 1. تقیه 17
- اشاره 17
- دو _ تقیه خوفیه 18
- اشاره 18
- ب) انواع تقیه 18
- یک _ تقیه اکراهیه 18
- چهار _ تقیه مداراتیه 19
- سه _ تقیه کتمانیه 19
- 2. ویژگی های دوره 20
- اشاره 20
- دوره اول: آغاز غیبت کبری تا به قدرت رسیدن ایلخانان مغول 21
- 3. فقیهان و دانشمندان 22
- الف) شیخ مفید1 (338 _ 413 ه. ق) 22
- دوره دوم: عصر ایلخانان مغول 22
- اشاره 22
- یک _ جهان اسلام در عصر شیخ مفید 23
- دو _ دیدگاه های سیاسی 26
- اشاره 28
- ب) سید مرتضی علم الهدی (355 _ 436 ه. ق) 28
- دیدگاه های سیاسی سید مرتضی 29
- اشاره 30
- ج) شیخ طوسی (385 _ 460 ه. ق) 30
- دیدگاه های سیاسی شیخ طوسی 32
- د) محقق حلی (602 _ 676 ه. ق) 35
- اشاره 35
- دیدگاه های سیاسی محقق حلی 36
- ه_) علامه حلی (648 _ 726 ه. ق) 38
- اشاره 38
- دیدگاه های سیاسی علامه حلی 39
- و) شهید اول (734 _ 786 ه. ق) 41
- اشاره 41
- دیدگاه های سیاسی شهید اول 42
- اشاره 45
- دوم مرجعیت قضایی 46
- اول _ مرجعیت فتوایی یا تقنین 46
- سوم _ اجرای احکام قضایی اسلام 46
- چهارم _ دیگر اختیارات حاکم (فقیه) 47
- فصل دوم: دوره ظهور مبانی نظریه های سیاسی 54
- 1. ویژگی های این دوره 54
- 2. فقیهان و دانشمندان 56
- اشاره 56
- الف) محقق کرکی (870 _ 940 ه. ق) 56
- جایگاه علمی _ سیاسی محقق کرکی 60
- 1. حکومت آرمانی (امامت) 62
- 2. ولایت فقیه، حکومت مطلوب کرکی در عصر غیبت 64
- اشاره 64
- اختیارات فقیه 66
- شرایط فقیه 66
- مسئله مشروعیت دولت صفوی 67
- مسئله خراج 69
- ب) شهید ثانی1 (911 _ 966 ه. ق) 72
- اشاره 72
- دیدگاه های سیاسی شهید ثانی 73
- اشاره 74
- ج) وحید بهبهانی (1117 _ 1205 ه. ق) 74
- دیدگاه های سیاسی وحید بهبهانی 75
- د) شیخ جعفر کاشف الغطا (م 1228 ه. ق) 80
- اشاره 80
- دیدگاه های سیاسی شیخ جعفر کاشف الغطاء 82
- اشاره 88
- ه ) ملا احمد نراقی1 (1185 _ 1245 ه. ق) 88
- اندیشه انسان شناسی نراقی 89
- اندیشه های سیاسی محقق نراقی 91
- الف) مشروعیت حاکم یا حاکمان عصر غیبت 92
- ب) ملاک سنجش عدالت و عادل 93
- اشاره 100
- و) سید محمد مهدی طباطبایی، بحرالعلوم (متوفا 1212 ه. ق) 100
- اشاره 101
- دیدگاه های سیاسی علامه بحرالعلوم ولایت فقیه 101
- ز) سید میر عبدالفتاح حسینی مراغی (م 1250 ه. ق) 101
- حکومت و رهبری 102
- دیدگاه های سیاسی 102
- ح) محمد حسن نجفی (صاحب جواهر) (م 1266 ه. ق) 103
- اشاره 103
- دیدگاه های سیاسی صاحب جواهر 105
- اشاره 107
- ط) شیخ اعظم انصاری (1214 _ 1281 ه. ق) 107
- دیدگاه های سیاسی شیخ اعظم 109
- 1. ویژگی های دوره 113
- فصل سوم: دوره تکامل نظریه های سیاسی شیعه (چارچوب و مبانی نظام سیاسی) 113
- اشاره 113
- الف) جایگاه اجتماعی فقیهان 114
- اشاره 115
- 2. فقیهان و دانشمندان 115
- ب) کنش ها و واکنش های متقابل استبداد و استعمار 115
- الف) آیت اللّه میرزا محمد حسین نایینی (1276 _ 1355 ه. ق) 116
- اشاره 116
- دیدگاه های سیاسی محقق نایینی 118
- الف) سلطنت تملیکیه 119
- اشاره 119
- اشاره 119
- مبانی سلطنت تملیکیه 119
- اول _ عصمت 120
- اشاره 120
- اشاره 120
- ب) سلطنت ولایتیه 120
- یک _ عوامل مؤثر در بقای حکومت ولایتی 120
- دوم _ نظارت بیرونی 120
- دو _ مبانی حکومت ولایتیه 121
- اشاره 127
- ب) نظارت بیرونی، جانشین عصمت و عدالت 128
- الف) تحقق سلطنت اسلامی با مشورت عقلا 128
- ج) ضرورت تدوین قانون اساسی 129
- اشاره 130
- یک _ مشروعیت مداخله 131
- الف) مشروعیت مداخله نمایندگان مجلس 131
- دو _ شرایط نمایندگان مجلس 131
- اشاره 132
- سه _ وظایف اصلی نمایندگان 132
- اول _ تطبیق دخل و خرج مملکت 132
- اشاره 133
- دوم _ تشخیص وضع قوانین و تمییز ثابت از متغیر 133
- 1. عوامل تقویت کننده استبداد 134
- ب) امام خمینی رحمه الله 135
- 2. راه های مقابله با عوامل استبداد 135
- 1. عوامل قیام مردمی از دیدگاه امام خمینی رحمه الله 135
- 2. مبانی نظام اسلامی از دیدگاه امام خمینی رحمه الله 140
- 3. نظریه دولت و حکومت و نظام سیاسی از دیدگاه اندیشمندان معاصر (با محوریت اندیشه های سیاسی امام خمینی رحمه الله) 142
- الف) پیشینه تاریخی دولت در اسلام 143
- یک _ امور حسبیه 145
- اشاره 145
- ب) اصطلاح های فقهی مرتبط با اندیشه دولت 145
- دو _ احکام ثانوی (احکام حکومتی) 146
- اشاره 146
- گستره نفوذ احکام حکومتی 147
- سه _ نفی سبیل 147
- چهار _ دارالاسلام 147
- یک _ تعریف سیاست 148
- دو _ سیاست از دیدگاه اسلام 148
- ج) نظام سیاسی در شریعت و فقه 148
- سه _ تعامل دیانت و سیاست 149
- چهار _ مقایسه میان اسلام و مسیحیت 149
- پنج _ وجود نظام سیاسی و اجتماعی در اسلام 150
- اشاره 151
- اول _ اجرای احکام شریعت 151
- شش _ علل ضرورت استقرار نظام سیاسی 151
- دوم _ اقتدا به پیامبر به عنوان بنیان گذار حکومت 152
- سوم _ احیای شریعت 153
- هفت _ موضوع های حکومتی و سیاسی در فقه حکومتی 153
- هشت _ ویژگی های حکومت در اسلام 154
- اول _ خدایی بودن دولت 154
- دوم _ محدود نبودن در حیطه قبیله و نژاد و طبقه خاص 155
- سوم _ فرا دموکراتیک بودن دولت 155
- اشاره 157
- نه _ نقش مردم در نظام اسلامی 157
- اشاره 159
- وظایف ملت در برابر دولت 159
- الف) مفهوم بیعت 159
- 1. بیعت و اعلام وفاداری و فرمان برداری 159
- اشاره 159
- بیعت از نظر سیاسی 160
- 2. اطاعت 161
- 3. نظارت (نظارت شهروندان) 161
- اشاره 162
- اول _ مطلق بودن 162
- ده _ ویژگی های حاکمیت الهی 162
- دوم _ جامع بودن 163
- یازده _ شرایط حاکم اسلامی 164
- سوم _ انحصاری بودن حاکمیت 164
- اول _ پاکی و قداست 164
- اشاره 164
- دوم _ برخورداری از ملکه اجتهاد 165
- دوازده _ فلسفه حکومت 166
- الف) فتح قلوب مردم 167
- حوزه های کارآمدی حکومت از دیدگاه حضرت امام خمینی رحمه الله 167
- ب) تزکیه نفس کارگزاران نظام 168
- استقرار قانون 168
- الف) اجرای برنامه های اقتصادی اسلام 169
- ب) قناعت کارگزاران 170
- ج) توجه به اقشار ضعیف 170
- ه_ ) سهیم کردن مردم در فعالیت های دولتی 171
- د) پرهیز از سخت گیری اقتصادی بر مردم 171
- و) برقراری نظام امن اقتصادی 172
- الف) صالح بودن دولت و مسئولان 172
- ب) شایسته سالاری 173
- ج) وجدان کاری 173
- ز) خودداری از خصلت و رفتار آمرانه و تکلیفی 174
- د) رسیدگی به امور مردم 174
- و) زدودن فساد 174
- ه_ ) جلوگیری از فساد اداری 174
- الف) یکپارچگی مردم و حکومت 175
- ب) مشارکت سیاسی مردم 176
- د) انتقاد پذیری 177
- ج) عدالت پروری 177
- ه_ ) پرهیز از سیاست بازی 178
- آسیب شناسی نظام اسلامی از دیدگاه حضرت امام خمینی رحمه الله 178
- الف) تفرقه 180
- اشاره 180
- ج) ارائه چهره واژگونه از اسلام 182
- ب) ارائه چهره طاغوتی از حکومت 182
- د) سوء استفاده از آزادی 183
- ه_) وابستگی اقتصادی 184
- و) تجمل و اشرافی گری 185
- ج) شهید محمدباقر صدر1 187
- اشاره 187
- دیدگاه های سیاسی شهید محمدباقر صدر 188
- اشاره 191
- پیشنهادهای کلی 191
- بخش سوم: همراه با برنامه سازان 191
- 1. آگاهی از فلسفه سیاسی اسلام 192
- 2. آگاهی نسبی از مکتب های سیاسی 192
- 5. زمان بندی درست برای طرح مسائل سیاسی 193
- 3. آگاهی از دغدغه های فکری نسل جوان و پاسخ گویی به آن 193
- 4. اولویت بندی بحث های سیاسی 193
- 6. مخاطب شناسی 193
- 7. بیان عینیت سیاست و دیانت در اسلام 194
- 1. داستان هایی از زندگی علما 195
- اشاره 195
- 8. افزایش سطح آگاهی 195
- پیشنهادهای برنامه ای 195
- 9. توجه دادن به مکلّف بودن همگان 195
- اشاره 195
- الف) انتخاب شخصیت های مناسب برای داستان 196
- ج) پرهیز از زیاده روی 196
- ب) ارائه الگوی مناسب از زندگی علما 196
- د) نقش خانواده در پرورش استعدادها 196
- ه ) دوستان زمان تحصیل 196
- اشاره 197
- ب) ارائه دیالوگ های قابل فهم برای عموم 197
- 2. دیالوگ ها و رفتارهای در حال ایفای نقش 197
- و) شرایط سیاسی زمان هر عالم 197
- 3. طراحی صحنه ها 197
- الف) پرهیز از رفتارهای منافی شأن روحانیت 197
- 6. انعکاس اندیشه های سیاسی عصر غیبت در رسانه 198
- 4. مستند زندگی سیاسی عالمان عصر حاضر 198
- اشاره 198
- 5. انتقال مفاهیم سیاسی در برنامه کودک و نوجوان 198
- الف) رسانه و دانشمندان شیعه 198
- ب) رسانه و اندیشه های سیاسی شیعه 200
- پرسش های کارشناسی 201
- پرسش های مردمی 201
- سخن پایانی 203
- منبع شناسی 205
- کتاب نامه 207
پوشیدن و... می شود.
4. مستند زندگی سیاسی عالمان عصر حاضر
برای آشنایی مردم با چهره های خدمتگزار، شایسته است از زندگی عالمانی که در حال فعالیت سیاسی _ اجتماعی و علمی هستند، فیلم های مستند زندگی آنها ساخته شود. این امر در تشویق نسل جوان برای الگوپذیری از آنان بسیار مهم است.
5. انتقال مفاهیم سیاسی در برنامه کودک و نوجوان
شایسته است با استفاده از داستان های لطیف و آموزنده زندگی بزرگان، برخی از مفاهیم سیاسی مانند: عدالت و مبارزه با ظلم را در قالب برنامه های کودک و نوجوان گنجاند.
6. انعکاس اندیشه های سیاسی عصر غیبت در رسانه
اشاره
از آنجا که هر نهادی برای انجام موفقیت آمیز فعالیت های علمی خود، نخست، مطالعاتی در زمینه آن فعالیت ها انجام می دهد تا بتواند موضوع، پیش نیازها و مسائل مرتبط با آن را به بهترین وجه بشناسد و با شناخت این موضوع ها، امکانات موجود را در نظر گرفته و با دقت تمام آن را در قالب یک طرح کلی پیاده کند. در زمینه موضوع مورد بحث؛ یعنی رسانه و اندیشه های سیاسی شیعه در عصر غیبت، برنامه سازان رسانه باید برای برنامه ریزی دقیق در دو حوزه کلی زیر فعالیت کنند:
الف) رسانه و دانشمندان شیعه
برای بررسی اندیشه های سیاسی، ناگزیر از بررسی زندگی و اندیشه فقیهان حیطه سیاست هستیم؛ زیرا هر مسئله ای برای حل یک مشکل اجتماعی است و برای برقراری یک رابطه منطقی بین نظریه های فقهی _