- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- فصل اول: نگاهی گذرا به پیشینه پزشکی 6
- 1. پزشکی در عهد باستان 6
- اشاره 6
- الف) آغاز طب در بین النهرین 6
- اشاره 6
- ب) طب در نواحی جنوبی ایران باستان 7
- د) طب در چین باستان 7
- ج) طب در مصر باستان 7
- ز) طب رومی 8
- و) طب یونانی 8
- ه_) طب در هند قدیم 8
- ح) پزشکی در ایران 9
- الف) مرحله فراگیری 9
- 2. تاریخ پزشکی در اسلام 9
- اشاره 9
- ب) مرحله ترجمه 12
- ج) مرحله نوآوری 13
- اشاره 15
- فصل دوم: جایگاه پزشکی در اسلام 15
- اشاره 15
- 1. پیش گیری 15
- الف) پرهیز از خوردن محرمات 17
- اشاره 17
- یک _ مردار 17
- سه _ گوشت خوک 18
- دو _ خون 18
- ب) زیاده روی نکردن در خوردن و آشامیدن 19
- ج) شناخت ریشه روانی بیماری ها 21
- د) رعایت بهداشت 22
- اشاره 22
- یک _ بهداشت دست 22
- دو _ بهداشت دندان 23
- چهار _ بهداشت خوراک 23
- سه _ بهداشت لباس 23
- الف) درمان و شفای درد در آیینه روایات 25
- 2. درمان 25
- اشاره 25
- اشاره 26
- ب) درمان با نسخه های طبیعی (غذا درمانی) 26
- یک _ عسل 27
- دو _ انگور 28
- سه _ خرما 29
- چهار _ انار 31
- پنج _ انجیر 31
- شش _ زیتون 32
- 3. عوامل پیدایش طب اسلامی 33
- هفت _ کدوبن 33
- اشاره 33
- الف) نقش قرآن در پیدایش طب نبوی 34
- ج) اثرگذاری طب القرآن و طب النبوی بر پزشکی اسلامی 35
- ب) بهره گیری دانشمندان مسلمان از طب نبوی 35
- اشاره 37
- الف) اثرگذاری دانشمندان مسلمان بر پزشکان غربی 37
- 4. نقش طب اسلامی در پیشرفت دانش پزشکی 37
- ب) نوآوری های پزشکان مسلمان 39
- اشاره 39
- یک _ نوآوری در پزشکی داخلی 39
- دو _ نوآوری در درمان اطفال1 41
- سه _ نوآوری در دانش کالبدشکافی 41
- چهار نوآوری در علم جراحی 43
- پنج _ نوآوری در چشم پزشکی 44
- اشاره 45
- فصل سوم: اخلاق پزشکی در اسلام 45
- الف) توجه به معنویت و تقوا 45
- 1. اخلاق فردی 45
- اشاره 45
- ب) بردباری 47
- ج) نفی خودمحوری و غرور پزشکی 47
- د) خوش اخلاقی 48
- ه_) بی توجهی به امور مادی 49
- و) احساس مسئولیت 50
- الف) رازداری 51
- اشاره 51
- ز) وقت شناسی 51
- 2. اخلاق حرفه ای 51
- ج) ایجاد امیدواری در بیمار 53
- ب) رعایت حال محرومان و مستضعفان 53
- یک _ دقت در تشخیص بیماری 54
- د) حفظ جان بیمار و دقت در پزشکی 54
- اشاره 54
- ه_) دقت در تجویز دارو 55
- دو _ دقت در مراقبت از بیمار 55
- و) مداخله نکردن پزشکان متخصص در موارد خارج از تخصص خود 57
- ز) خدمت در مناطق محروم 58
- ح) تلاش در امر پژوهش برای ارتقای سطح علمی و کسب تخصص 59
- ط) آگاهی کامل پزشک از مسائل فقهی حرفه اش 61
- الف) فراموشی اخلاق پزشکی 63
- فصل چهارم: آسیب شناسی حرفه پزشکی 63
- 1. عوامل تهدیدکننده 63
- اشاره 63
- اشاره 63
- ب) گسترش فساد در جامعه امروز 64
- ج) سهل انگاری در انطباق امور پزشکی با موازین شرعی 65
- د) رفتارهای ناشایست حرفه ای1 65
- ه) قصور پزشکی1 66
- 2. راهکارهای کاهش آسیب ها 67
- الف) جبران نارسایی های پزشکی 1 67
- اشاره 67
- ب) ایجاد روحیه خودباوری و توجه به مطالعات و تحقیقات پزشکی1 69
- اشاره 70
- اشاره 70
- الف) نگاه و لمس 70
- معاینه و درمان 70
- فصل پنجم: احکام پزشکی 70
- ب) درمان و تجویز دارو 73
- ج) آثار منفی درمان جنس مخالف 75
- 1. سیاست گذاری های رسانه در مورد پزشکی در اسلام 77
- اشاره 77
- فصل ششم: همراه با برنامه سازان 77
- اشاره 77
- الف) توجه به تاریخ درخشان پزشکی در اسلام و مشرق زمین 79
- ب) توجه به جنبه های اخلاقی پزشکی در اسلام 81
- اشاره 82
- الف) ترویج فرهنگ پزشکی 82
- 2. پیشنهادهای برنامه ای 82
- ب) ماجراهای فرعی 82
- ج) گفتار مجری و زیرنویس 83
- د) برنامه های کودک، نوجوان و جوان1 84
- یک _ گفت وگوی ویژه خبری 84
- دو _ تهیه گزارش 84
- اشاره 84
- ه) برنامه هایی برای مردم 84
- سه _ ساخت مجموعه های تاریخی1 85
- پنج _ برنامه میزگرد و گفت وگو 85
- چهار _ ساخت برنامه مستند 85
- شش _ محورهای برون مرزی 86
- پرسش های مسابقه ای 86
- پرسش های مردمی 87
- پرسش های کارشناسی 88
- الف) طب سنتی و گیاهان دارویی 91
- اشاره 91
- معرفی منابع برای مطالعه بیشتر 91
- ب) اسلام و پزشکی 93
- ج) تاریخ پزشکی 95
- د) احکام پزشکی 96
- ه) اخلاق پزشکی 97
- و) نشریات 98
- کتاب نامه 99
«وَ عِنَبا وَ قَضْبا؛ و باغ و نباتاتی رویاندیم که هر چه درو کنند، باز بروید.» (عبس: 28)(1) «انگور به عقیده برخی از دانشمندان، یک داروی طبیعی است. از نظر خواص شیمیایی همانند شیر مادر است و در برابر گوشت بدن ایجاد حرارت می کند، خون را تصفیه و سموم بدن را دفع می کند.»(2) انگور افزون بر اینکه غذای پرارزشی است، قدرت میکروب کشی نیز دارد. «انگور، معده و روده را لای روبی می کند، نشاط آفرین و برطرف کننده اندوه است، اعصاب را تقویت می کند و ویتامین های موجود در آن، به انسان نیرو و توان می بخشد.»(3) پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره خاصیت اندوه زدایی انگور می فرماید: «یکی از پیامبران خدا، از اندوه [ به پروردگار] شکایت برد. پس خداوند او را به خوردن انگور امر فرمود».(4)
سه _ خرما
سه _ خرما
فَأنْشَأْنا لَکُمْ بِهِ جَنّاتٍ مِنْ نَخیلٍ». (مؤمنون: 9)
ما با آن برای شما، باغستانی از خرما ایجاد کردیم.
پیامبر خدا فرمود: «بر شما باد خرما؛ زیرا خستگی را برطرف می کند، در برابر سوز سرما گرمی می دهد. گرسنگی را برطرف می کند و در آن 72 باب شفاست.»(5) و نیز فرمود: «به زنان خود در ماهی که فرزند به دنیا می آورند، خرمای تازه دهید که کودکشان
1- قضب در این آیه معنای گسترده ای دارد که همه سبزی ها و خوردنی ها را شامل می شود؛ چه میوه ای و چه بوته ای. تفسیر نمونه، ج 14، ص 221
2- تفسیر نمونه، ج 11، ص 174.
3- رضا پاک نژاد، اولین دانشگاه و آخرین پیامبر، یزد، ملک یزد، 1368، ج 7، ص 101.
4- اصول کافی، ج 6، ص 351، ح 4.
5- مکارم الاخلاق، ج 1، ص 365، ح 1203؛ بحارالانوار، ج 66، ص 141، ح 58.