- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- بخش اول: محیط زیست طبیعی 7
- اشاره 7
- 1. تعریف محیط زیست 8
- اشاره 8
- فصل اول: تقدس طبیعت و محیط زیست 8
- 2. جهان بینی و محیط زیست؛ مقدس بودن یا نبودن طبیعت 9
- 3. طبیعت در آموزه های اسلامی 12
- اشاره 12
- الف) طبیعت، آیت الهی 13
- ب) طبیعت، آفریده و پرورده خداوند 15
- 4. اسلام و شیوه تصرف در طبیعت 16
- ج) طبیعت، نعمت خداوند 16
- اشاره 18
- 1. چشم انداز بحران های زیست محیطی 18
- فصل دوم: تخریب طبیعت و بحران های زیست محیطی 18
- 2. مفهوم شناسی بحران زیست محیطی 19
- 3. ارزیابی بحران های زیست محیطی 23
- 4. آمارهای هشداردهنده زیست محیطی 25
- 5. زمینه های تخریب محیط زیست در ایران 33
- اشاره 36
- فصل سوم: اسلام و مبانی حفاظت از طبیعت و محیط زیست1 36
- 1. اصول مکتب زیست محیطی اسلام 36
- الف) دلیل عقلی 42
- اشاره 42
- 2. مبانی فقهی حفظ محیط زیست 42
- ب) قرآن کریم 43
- ج) سنت 47
- اشاره 48
- 3. قواعد فقهی حفظ محیط زیست 48
- الف) قاعده لاضرر 49
- ب) قاعده اتلاف 51
- ج) قاعده تسبیب 52
- د) قاعده ضمان ید 53
- اشاره 54
- بخش دوم: اخلاق زیست محیطی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 54
- فصل اول: آب 55
- اشاره 55
- اشاره 56
- 1. آب در آموزه های قرآنی 56
- الف) آب، منشأ حیات 56
- ب) آب (باران)، وسیله بیداری فطرت 57
- ج) باران، رحمت الهی 58
- د) نقش گناهان در کمبود باران 58
- ه) جدایی آب های شور و شیرین، نشان قدرت و حکمت الهی 59
- و) آب، پاک و پاک کننده 60
- 2. پیش گیری از آلودگی و رعایت پاکیزگی در سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 61
- الف) طعم آب، طعم زندگی 64
- ب) آب، سرور نوشابه ها 64
- 3. ارجمندی آب و پاکیزگی آن در سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 64
- اشاره 64
- ج) آلوده کردن آب های شیرین ممنوع! 64
- د) آب جوشیده، سودمندترین نوشابه 65
- ه) آب، ثروت عمومی 65
- و) برترین صدقه 66
- ی) باران و برف، سرچشمه آب های زمینی 67
- 4. پیش گیری از آلودگی آب در سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 68
- 5. اسراف و تبذیر در مصرف آب 70
- فصل دوم: خاک (زمین) 73
- اشاره 73
- 1. خاک، منبع اساسی حیات 74
- 2. اهمیت خاک 75
- 3. خاک، محیط زیستی زنده 76
- 4. زمین در آموزه های قرآنی 76
- 5. نمایی از فاجعه تخریب خاک در ایران 81
- اشاره 81
- نمونه اول 82
- نمونه دوم 82
- نمونه سوم 83
- فصل سوم: کشاورزی 86
- 1. تعریف و اهمیت کشاورزی 86
- اشاره 86
- 2. فضیلت کشاورزی در اسلام 87
- اشاره 87
- الف) ارتباط شگفت آب و خاک 89
- ب) روش نگه داری حبوبات 90
- ج) سیر دانه تا خوشه، نماد رشد اسلام و مسلمانان 91
- الف) تشویق به کار کشاورزی 93
- اشاره 93
- 3. فضیلت کشاورزی در سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله 93
- ب) کشاورزی، بهترین ثروت 95
- 1. منافع درخت 98
- 2. منافع جنگل و مرتع 98
- اشاره 98
- فصل چهارم: درخت و گل و گیاه (چشم انداز سبز) 98
- 3. منافع گل ها و گیاهان 100
- 4. درخت و گیاه در قرآن 101
- الف) گیاهان؛ جلوه حیات زمین 101
- اشاره 101
- ب) گیاهان؛ شادی بخش و روح افزا 102
- ج) جنگل و مرتع؛ آیه، نعمت و متاع زندگی 103
- اشاره 106
- الف) تشویق به درخت کاری 106
- 5. جایگاه درخت و گل و گیاه در سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله 106
- ب) پیروی از شیوه های علمی در درخت کاری 107
- ج) ارزش اقتصادی درخت کاری و باغ داری 108
- د) بریدن درختان و نابودی جنگل ها 109
- 6. ارجمندی گل ها در نگاه پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 110
- 1. تنوع زیستی و خطر انقراض 113
- اشاره 113
- فصل پنجم: حیوانات 113
- 2. حمایت از تنوع زیستی 114
- 3. مقایسه قانون حمایت از حیوانات در غرب و اسلام 115
- اشاره 116
- 4. جایگاه ارزشمند حیوانات در قرآن 116
- الف) شیوه شناخت اسبان اصیل 117
- ب) سرّ له له زدن سگ 118
- ج) دعوت به تفکر در آفرینش شتر 119
- د) موریانه، حشره ای قدرتمند 120
- ه) عنکبوت، استاد نساجی 122
- اشاره 124
- 5. جایگاه حیوانات در سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 124
- الف) تشویق به دام داری 125
- ب) وظایف مردم در برابر حیوانات 126
- ج) به ناحق کشتن حیوانات 130
- د) آمرزش به واسطه نجات سگ 131
- ذ) دوزخ، سزای زجرکش کردن گربه 131
- ر) قرنطینه حیوانات بیمار 132
- ی) زنبورداری، شغلی در نهایت سودمندی 132
- ز) تشویق به پرورش مرغ و خروس در خانه 132
- ه_ ) کبوتر، انیس تنهایی 132
- 6. حقوق حیوان در فقه شیعه 133
- کتاب نامه 136
- کتاب 136
- اشاره 136
- نشریه 140
حضرت در پاسخ به پرسش عمیر الفزاری در این باره که منع چه چیزی حلال نیست، فرمود: «آب».(1) در حدیثی که ابوهریره از قول رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل کرده، آمده است:
سه گروهند که خدای عزوجل در روز قیامت به نظر لطف و رحمت بدیشان ننگرد و پاکیزه شان نگرداند و برای آنان عذابی دردناک است. یکی از آنها مردی است که زیادی آب آشامیدنی اش را از رهگذران دریغ کند.(2)
رسول خدا صلی الله علیه و آله در سخنی دیگر، کسی را که امکان دست رسی به آب را برای مردم فراهم می آورد، چنین نواخته است:
هرکس مردم را در محلی که امکان دست رسی به آب در آنجا فراهم باشد، آب دهد، خداوند برایش در مقابل هر جرعه که نیکوکار و بدکار بیاشامد، ده حسنه می نویسد و ده درجه می افزاید و ده گناه از گناهانش کم می کند... و هر کس برای مردم در جایی که به آب دست رسی نباشد، آب فراهم آورد، گویا همه مردم را زندگی بخشیده است.(3)
حضرت در سخنی دیگر فرموده است:
هر کس مؤمنی را با آبی که در اختیار دارد، سیراب کند، خداوند در برابر هر جرعه آب، هفتاد هزار حسنه به وی عطا می کند.(4)
ی) باران و برف، سرچشمه آب های زمینی
ی) باران و برف، سرچشمه آب های زمینی
اقیانوس ها، دریاها، رودها، چشمه ها، چاه ها و قنات ها، منابع آب بر روی کره زمینند و هر کدام از اینها به نوعی از آب باران پدید می آیند یا اثر
1- الماء، ج 1، ص 377.
2- الماء، ج 1، ص 388.
3- الماء، ج 4، ص 389.
4- وسائل الشیعه، ج 25، ص 252، باب 10، ح 7.