- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- اشاره 5
- 1. مفهوم شناسی 5
- فصل اول: کلیات 5
- 2. پیشینه توجه بشر به ماوراءالطبیعه 7
- 3. نظر علما و فلاسفه اسلامی درباره هنر و نسبت آن با دین 10
- 4. پیشینه ماوراءالطبیعه در آثار خوش نویسی، نگارگری، معماری و تئاتر(ایرانی، اسلامی، جهانی) 16
- 5. پیشینه ماوراءالطبیعه در فیلم 21
- 1. فرشته 24
- فصل دوم: تصویرگری موجودات ماوراءالطبیعی در هنر و فیلم 24
- اشاره 24
- اشاره 24
- الف) فرشتگان در باورهای پیش از اسلام 24
- اشاره 26
- ب) فرشتگان در باورهای اسلامی 26
- یک _ واسطه وحی 27
- چهار _ نگهبانان آسمان 28
- سه _ حافظان انسان 28
- ج) ارزیابی آثار موجود درباره فرشتگان (آنچه هست و آنچه باید باشد) 28
- دو _ واسطه های تدبیر امور 28
- 2. ابلیس (شیطان) 35
- اشاره 35
- الف) ابلیس (شیطان) در باورهای پیش از اسلام 35
- ب) ابلیس در باورهای اسلامی 36
- 3. جن 37
- ج) ارزیابی تصویر ابلیس در فیلم (آنچه هست و آنچه باید باشد) 37
- الف) جن در باورهای پیش از اسلام 37
- اشاره 37
- ب) جن در آموزه های اسلامی 39
- اشاره 39
- دو _ برخورداری از اختیار، تکلیف و تکامل 40
- یک _ آتش بودن جنس جن 40
- ج) ارزیابی تصویر جن در فیلم 41
- اشاره 42
- روح گرایی در باورهای پیش از اسلام1 42
- اشاره 42
- 4. روح 42
- الف) روح در باورهای پیش از اسلام 42
- اشاره 45
- ب) روح گرایی در آموزه های اسلامی 45
- یک _ ناتوانی انسان از درک حقیقت 45
- دو _ خواب و بیداری، سلامت و کسالت 46
- ج) ارزیابی تصویر روح در فیلم ها 47
- اشاره 47
- یک _ نمادگرایی و استعاره گرایی 49
- سه _ دخالت نامحسوس عالم غیب در امور مادی 50
- دو _ درهم شکستن موقعیت های متعارف فیزیکی و زمانی _ مکانی 50
- الف) برزخ 60
- 5. عالم پس از مرگ 60
- اشاره 60
- یک _ برزخ در باورهای پیش از اسلام 60
- اشاره 60
- یک _ بهشت در باورهای پیش از اسلام 61
- اشاره 61
- دو _ برزخ در باورهای اسلامی 61
- ب) بهشت 61
- دو _ بهشت در باورهای اسلامی 62
- یک _ دوزخ در باورهای پیش از اسلام 63
- ج) دوزخ 63
- اشاره 63
- د) ارزیابی آثار موجود درباره آخرت (آنچه هست و آنچه باید باشد) 64
- دو _ دوزخ در باورهای اسلامی 64
- یک _ پری و افسانه پریان 69
- الف) پری 69
- 6. موجودات خیالی 69
- اشاره 69
- اشاره 69
- دو _ تصویر پری در فیلم 70
- ب) غول 74
- اشاره 83
- اشاره 83
- فصل سوم: تصویرگری افعال ماوراء الطبیعی در فیلم 83
- الف) پرستش خدا 83
- 1. پرستش و مناسک دینی 83
- ب) پرستش بت 84
- ج) پرستش نیاکان 85
- د) ارزیابی «پرستش» در فیلم ها 86
- الف) معجزه و کرامت در باورهای پیش از اسلام 90
- 2. معجزه و کرامت 90
- اشاره 90
- ب) معجزه و کرامت در باورهای اسلامی 91
- ج) ارزیابی معجزه و کرامت در فیلم (آنچه هست و آنچه باید باشد) 93
- 3. جادوگری و طلسم 96
- اشاره 103
- الف) استعداد خداگونگی در انسان 103
- فصل چهارم: جایگاه اعتقاد به ماوارءالطبیعه در زندگی انسان 103
- 1. خدا 103
- اشاره 103
- ب) پرکردن خلأ تنهایی انسان 104
- ج) خودآگاهی و انسان شناسی 105
- د) رزق از ناحیه خداوند 105
- ه_) ارزیابی آثار موجود درباره خدا (آنچه هست و آنچه باید باشد) 106
- 2. آخرت 117
- الف) گذرایی و بی اعتباری دنیا 117
- اشاره 117
- ب) مجاز و خواب گونه بودن دنیا 118
- ج) جهت دهی به زندگی 118
- و) وسعت روزی و سامان دهی امور 119
- ه) غنای قلب 119
- د) حسن اخلاق 119
- ح) ارزیابی تصویرگری آخرت در فیلم 120
- ز) برآمدن آرزو 120
- اشاره 124
- 3. ایمان 124
- الف) احساس امنیت دیگران 124
- ج) حسن خلق 125
- ب) آرامش روانی 125
- د) قناعت مندی 125
- و) عزت در دنیا و دین، رستگاری و هیبت 126
- ح) ارزیابی تصویرگری ایمان در فیلم 126
- ز) همت والا 126
- ه_) زیرکی 126
- د) بیرون راندن مردم از تاریکی ها به سوی روشنی 130
- ج) تزکیه اخلاق 130
- الف) نجات بشر از سلطه طاغوت ها 130
- ب) تعلیم کتاب و حکمت 130
- 4. نبوت 130
- اشاره 130
- ه) قیام به عدالت 131
- و) رفع اصر و اغلال و اختلاف و گمراهی 131
- ز) ارزیابی شواهدی از پیامبران در فیلم (آنچه هست و آنچه باید باشد) 131
- 5. ابلیس (شیطان) 137
- الف) رانده شدن از درگاه الهی 137
- اشاره 137
- ب) رهبر متعصبان 138
- ج) دشمنی با انسان 138
- د) ضعف شیطان 139
- ه) تسلط شیطان و راه عصمت از او 139
- و) دام های شیطان 140
- ز) ارزیابی تصویرگری درباره ابلیس (شیطان) (آنچه هست و آنچه باید باشد) 141
- اشاره 148
- 6. دجّال 148
- ظهور دجال از جایگاهی یهودی 158
- پیش گویی _ نهان بینی 171
- اشاره 177
- فصل پنجم: همراه با برنامه سازان 177
- پیشنهادهای رسانه ای 177
- پرسش های کارشناسی 181
- پرسش های مردمی 181
- کتاب نامه 183
برای عروج روح انسان می داند. وی معتقد بود وظیفه هنر، توجه دادن انسان به عالم بالاتر، عشق، ستایش، نور و ایجاد نفرت نسبت به زاده های تاریکی است.
استمرار هنر و تفکر مانوی با وجود جاذبه های صوری، به گونه ای ویرانی زندگی دینی حقیقی را دربرداشته است و پیروان این آیین، در تمدن اسلامی، مسیحی و زردشتی، با پنهان کاری درپی تخریب مبانی این ادیان بوده اند. اینان که اباحیت و ثنویت خاصی را بسط می دادند، با شدیدترین واکنش ها روبه رو بوده اند. باید گفت بیشتر جماعت زندیقان در تمدن های سه گانه دینی، از همین اندیشه برخاسته اند. برخی نویسندگان احتمال داده اند که مخالفت های مسلمانان با نقاشی و صورت گری، به سبب تقدیس تصویر نزد این فرقه بوده است.(1)
در دین یهودی و مسیحی، همچنان که اشاره شد، تصویرگری خدا حرام است. در هنرهای قدیمی، میکل آنژ، تابلوی خلقت(2) را بر دیوار کلیسا نقشکرده و خداوند را مانند مردی عیالوار و نیمه برهنه نشان داده است. البته به یقین نمی توانیم بگوییم که وی قصد داشته است خود خدا را نشان دهد. شاید مراد وی، نوعی سمبلیسم باشد؛ یعنی خواسته است بگوید که اگر خداوند قرار بود در هیئت انسانی درآید، این گونه ظهور می یافت. در هنرهای جدید مانند سینما نیز گاهی انسان هایی را می بینیم که درقالب خداوند ظاهر شده اند. در این زمینه می توان به فیلم بروس قهرمان اشاره کرد، ولی اینها را نمی توان در اصل، نشان دادن خدا در هنرها دانست.
1- تجلیات حکمت معنوی در هنر اسلامی، ص 106.
2- 4.creation.