- پیش گفتار 1
- فصل اول: کلیات 5
- 1.تبیین موضوع 5
- 2. ضرورت و هدف ها 5
- 4. پرسش های پژوهش 6
- الف) اصل و شاخصه 6
- 5. مفهوم شناسی 6
- 3. پیشینه موضوع 6
- ب) تمدن 7
- ج) رابطه تمدن و فرهنگ 10
- د) تمدن نبوی 12
- فصل دوم: عوامل پیدایش، شکوفایی و گسترش تمدن نبوی 14
- 1. فطری بودن 14
- اشاره 14
- 2. جامع بودن 15
- 3. سهولت و سماحت 17
- 4. تأکید بر خردورزی و تعقل 18
- 5. دانش اندوزی و اهتمام به پیشرفت علمی 20
- 6 . تأکید بر برنامه ریزی و مدیریت صحیح 21
- 7. هدایت گری و ارشاد 23
- 8 . نقش تاریخی قرآن کریم 25
- 1. خداباوری و احیای فطرت توحیدی 28
- اشاره 28
- فصل سوم: اصول و شاخصه های فرهنگی تمدن نبوی 28
- 2. کرامت انسان و رهایی از وابستگی های مادی 31
- 3. معنویت گرایی در زندگی 34
- 4. استفاده از فن آوری برای گسترش تمدن 36
- 5. گسترش خردگرایی و پیراستن اندیشه ها از موهوم ها و خرافه ها 38
- 6. جامع نگری و اعتدال گرایی در ارزش های اخلاقی 43
- اشاره 47
- فصل چهارم: اصول و شاخصه های سیاسی تمدن نبوی 47
- 1. حاکمیت ولایت الهی و خلافت منصوصه 47
- 2. برابری 49
- 3. تحقق وحدت عمومی بر اساس آرمان های الهی 51
- 4. آینده نگری سیاسی 53
- 5. استکبارستیزی و نفی سلطه گری و سلطه پذیری 57
- 6 . شایسته سالاری 58
- 7. مسئولیت همگانی 62
- 8 . نظارت عمومی 64
- 9. مقبولیت و اقتدار نظام سیاسی 65
- 10. شورا و مشورت 68
- 11. صلح گرایی و پای بندی به پیمان های سیاسی _ اجتماعی 70
- 12. اندیشه سیاسی جهانی (جهانی بودن اسلام) 72
- 13. تولی و تبرّی 73
- 1. ثروت؛ دست مایه ای برای طاعت و بندگی 76
- اشاره 76
- فصل پنجم: اصول و شاخصه های اقتصادی تمدن نبوی 76
- 2. کوشش برای رفع فاصله های طبقاتی 79
- 3. تأکید بر کار و کوشش 80
- 4. توزیع عادلانه ثروت و درآمد 82
- اشاره 84
- 5. مبارزه با روابط ناسالم اقتصادی 84
- الف) کلاه برداری 84
- ب) ربا 85
- د) رشوه خواری 88
- ج) کم فروشی 88
- ه_ ) احتکار 89
- 6 . سفارش به کمک رسانی به نظام اسلامی (واجب و مستحب) 89
- 7. توجه به آبادانی و اعتلای سرزمین اسلامی 93
- 8 . تشویق به فعالیت های اقتصادی بر اساس صلاحیت ها 95
- 9. رعایت حریم مالکیت های خصوصی و عمومی 97
- 10. اعتدال در مصرف و پرهیز از اسراف و تبذیر 99
- 1. تحکیم روابط اجتماعی بر محور ایمان 101
- فصل ششم: اصول و شاخصه های اجتماعی تمدن نبوی 101
- اشاره 101
- 2. همکاری در امور خیر 103
- 3. مسجد، جایگاه تقویت روابط و فعالیت های اجتماعی 104
- 4. استحکام پایه های خانواده و تأکید بر نقش محوری خانواده و حفظ حریم 106
- 5. گذشت و چشم پوشی، زمینه بهبود روابط اجتماعی 110
- 6. پیش گیری از گسترش فساد و جرم های اجتماعی و برخورد با عوامل آن 114
- 7. تحقق عدالت اجتماعی 115
- 8 . اعتماد عمومی 118
- سخن پایانی 119
- کتاب نامه 120
فصل ششم: اصول و شاخصه های اجتماعی تمدن نبوی
اشاره
نگرش اجتماعی، از اصولی ترین جنبه های تمدن پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله است، به
گونه ای که بسیاری از آموزه های عبادی اسلام، رویکردی اجتماعی دارد؛
یعنی اگر این آموزه ها به جماعت صورت گیرد، فضیلت و ثواب بیشتری دارد
و حتی برخی عبادت ها صددرصد اجتماعی است. در این رویکرد،
حکمت های فراوانی نهفته است که یکی از آنها پرورش روحیه جمعی افراد و
پیدایش هم بستگی و وفاق اجتماعی است. مقررات فراوان اجتماعی،
سیاسی، اقتصادی، حقوقی و جزایی اسلام از این ویژگی سرچشمه می گیرد.
برای مثال، فرایضی مانند جهاد و امر به معروف و نهی از منکر، نوعی
مسئولیت اجتماعی به شمار می رود. با توجه به این ویژگی مهم آموزه های
نبوی، مهم ترین اصول و شاخصه های تمدن آن بزرگوار را برمی شماریم:
1. تحکیم روابط اجتماعی بر محور ایمان
دوستی، محبت و تعامل اجتماعی باید بر اساس اعتقاد شکل گیرد، به گونه ای
که اگر میان دوستی و اعتقاد تضاد به وجود آید، بایسته است فرد حفظ اعتقاد
را بر دوستی ترجیح دهد؛ یعنی دوستی و دشمنی برای خدا باشد. خداوند در
آیه ای از قرآن در این باره می فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده اید! دشمن من
و دشمن خودتان را به دوستی نگیرید». (ممتحنه: 1)