- پیش گفتار 1
- 1.تبیین موضوع 5
- فصل اول: کلیات 5
- 2. ضرورت و هدف ها 5
- الف) اصل و شاخصه 6
- 5. مفهوم شناسی 6
- 3. پیشینه موضوع 6
- 4. پرسش های پژوهش 6
- ب) تمدن 7
- ج) رابطه تمدن و فرهنگ 10
- د) تمدن نبوی 12
- 1. فطری بودن 14
- فصل دوم: عوامل پیدایش، شکوفایی و گسترش تمدن نبوی 14
- اشاره 14
- 2. جامع بودن 15
- 3. سهولت و سماحت 17
- 4. تأکید بر خردورزی و تعقل 18
- 5. دانش اندوزی و اهتمام به پیشرفت علمی 20
- 6 . تأکید بر برنامه ریزی و مدیریت صحیح 21
- 7. هدایت گری و ارشاد 23
- 8 . نقش تاریخی قرآن کریم 25
- 1. خداباوری و احیای فطرت توحیدی 28
- اشاره 28
- فصل سوم: اصول و شاخصه های فرهنگی تمدن نبوی 28
- 2. کرامت انسان و رهایی از وابستگی های مادی 31
- 3. معنویت گرایی در زندگی 34
- 4. استفاده از فن آوری برای گسترش تمدن 36
- 5. گسترش خردگرایی و پیراستن اندیشه ها از موهوم ها و خرافه ها 38
- 6. جامع نگری و اعتدال گرایی در ارزش های اخلاقی 43
- فصل چهارم: اصول و شاخصه های سیاسی تمدن نبوی 47
- اشاره 47
- 1. حاکمیت ولایت الهی و خلافت منصوصه 47
- 2. برابری 49
- 3. تحقق وحدت عمومی بر اساس آرمان های الهی 51
- 4. آینده نگری سیاسی 53
- 5. استکبارستیزی و نفی سلطه گری و سلطه پذیری 57
- 6 . شایسته سالاری 58
- 7. مسئولیت همگانی 62
- 8 . نظارت عمومی 64
- 9. مقبولیت و اقتدار نظام سیاسی 65
- 10. شورا و مشورت 68
- 11. صلح گرایی و پای بندی به پیمان های سیاسی _ اجتماعی 70
- 12. اندیشه سیاسی جهانی (جهانی بودن اسلام) 72
- 13. تولی و تبرّی 73
- اشاره 76
- 1. ثروت؛ دست مایه ای برای طاعت و بندگی 76
- فصل پنجم: اصول و شاخصه های اقتصادی تمدن نبوی 76
- 2. کوشش برای رفع فاصله های طبقاتی 79
- 3. تأکید بر کار و کوشش 80
- 4. توزیع عادلانه ثروت و درآمد 82
- اشاره 84
- الف) کلاه برداری 84
- 5. مبارزه با روابط ناسالم اقتصادی 84
- ب) ربا 85
- د) رشوه خواری 88
- ج) کم فروشی 88
- 6 . سفارش به کمک رسانی به نظام اسلامی (واجب و مستحب) 89
- ه_ ) احتکار 89
- 7. توجه به آبادانی و اعتلای سرزمین اسلامی 93
- 8 . تشویق به فعالیت های اقتصادی بر اساس صلاحیت ها 95
- 9. رعایت حریم مالکیت های خصوصی و عمومی 97
- 10. اعتدال در مصرف و پرهیز از اسراف و تبذیر 99
- فصل ششم: اصول و شاخصه های اجتماعی تمدن نبوی 101
- 1. تحکیم روابط اجتماعی بر محور ایمان 101
- اشاره 101
- 2. همکاری در امور خیر 103
- 3. مسجد، جایگاه تقویت روابط و فعالیت های اجتماعی 104
- 4. استحکام پایه های خانواده و تأکید بر نقش محوری خانواده و حفظ حریم 106
- 5. گذشت و چشم پوشی، زمینه بهبود روابط اجتماعی 110
- 6. پیش گیری از گسترش فساد و جرم های اجتماعی و برخورد با عوامل آن 114
- 7. تحقق عدالت اجتماعی 115
- 8 . اعتماد عمومی 118
- سخن پایانی 119
- کتاب نامه 120
ازاین رو، رسول اکرم صلی الله علیه و آله گذشت و چشم پوشی از اشتباه دیگران و رفتار
کریمانه را از مهم ترین اصول رفتاری خود برای پایه گذاری تمدن الهی
می دانست و بر آن تأکید داشت. امام علی علیه السلام در این باره می فرماید:
«رسول خدا صلی الله علیه و آله از همه مردم بخشنده تر و در معاشرت از همه بزرگوارتر
بود (1)... و عذر کسی را که از ایشان معذرت می خواست، می پذیرفت». (2)
6. پیش گیری از گسترش فساد و جرم های اجتماعی و برخورد با عوامل آن
پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله در امور فردی و شخصی، نرم، ملایم و با گذشت بود و رفتار
کریمانه آن حضرت یکی از دلایل پیشرفت سریع آیین اسلام بود. با وجود
این، آن حضرت در مسائل اصولی و عمومی که موجب انحراف مردم یا فساد اجتماعی می شد، هرگز نرمش و انعطاف نشان نمی داد. برای نمونه پس از فتح
مکه و پیروزی بر قریش، از همه بدی هایی که قریش بر آن حضرت روا
داشتند، گذشت، ولی در همان زمان، از مجازات زنی از قبیله بنی مخزوم که
دزدی کرده بود، چشم پوشی نکرد. نقل است آن زن از اشراف قریش بود و
اجرای حد سرقت، توهینی بزرگ به وی و خاندانش به شمار می رفت.
ازاین رو، خاندان وی نزد تعدادی از صحابه رسول خدا صلی الله علیه و آله رفتند و از آنان
خواستند، با شفاعت آنان پیامبر از اجرای این حد بگذرد. رسول اکرم صلی الله علیه و آله با
شنیدن این درخواست، بسیار خشمگین شد و فرمود: «چه جای شفاعت
است، مگر می توان قانون خدا را به خاطر افراد زیر پا گذاشت؟!» سپس افزود:
1- . محمدحسین طباطبایی، سنن النبی، تحقیق: محمدهادی فقیهی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1384، چ2، ص 75.
2- . مکارم الاخلاق، ص 17.