اصول و شاخصه های تمدن نبوی صفحه 64

مصلحت عموم قشرهای اجتماعی، جز با تحقق یافتن هدف ها و

برنامه های اصلاحی حکومت شایسته، امکان پذیر نیست. ازاین رو، افراد جامعه

باید از گرایش های شخصی و گروهی و تعصب های بی مورد دوری کنند و به فکر

همه افراد جامعه باشند و در این راه از هیچ کوششی فروگذار نکنند.

مسلمانان صدر اسلام، شوق و تمایل بسیاری برای تحقق بخشیدن به

برنامه های حکومت اسلامی داشتند و از این امر بسیار استقبال می کردند.

حضور مشتاقانه آنها در مسائل گوناگون اجتماعی و شرکت داوطلبانه در

سریه ها و غزوه ها برای دفع فتنه ها و آشوب ها و اطاعت از رسول خدا صلی الله علیه و آله در

همه امور، مبیّن این اشتیاق و فرمان برداری است. البته افرادی مانند

حضرت علی علیه السلام، سلمان، ابوذر و مقداد همواره گوی سبقت از دیگران

می ربودند. در مقابل، افرادی نیز بودند که منافقانه و با ظاهر مسلمانی، با

رسول خدا صلی الله علیه و آله، مخالفت و در پیشبرد هدف های والای اسلامی کارشکنی

می کردند.

8 . نظارت عمومی

توجه و نظارت عمومی بر امور جامعه اسلامی، با امر به معروف و نهی از منکر امکان پذیر است. امر به معروف و نهی از منکر، از اصول مهم

نظام اسلامی است که به مسلمانان پویایی و حیات فکری و توان مبارزه با

فساد و تباهی ها را می دهد. خداوند در قرآن در این باره می فرماید: «شما

بهترین امتی بودید که برای مردم پدید آمدید؛ زیرا امر به معروف و نهی از

منکر می کنید و به خدا ایمان دارید». (1) (آل عمران: 110)