- دیباچه 1
- پیش گفتار 4
- فصل اول: کلیات 6
- چیستی تربیت 6
- تربیت و اخلاق 6
- تربیت و ادب 8
- تربیت و عادت 10
- تربیت و صنعت 10
- تربیت و پرورش 16
- ضرورت تربیت 18
- اشاره 18
- موضوع تربیت 21
- 1. جسم 21
- اشاره 21
- 2. روح 25
- فصل دوم: مبانی تربیت 31
- اشاره 31
- 1. قابلیت تغییر انسان 31
- 2. مرکب بودن انسان 34
- اشاره 37
- 1. استعداد جسمانی 37
- مبانی خاص 37
- اشاره 37
- 2. استعدادهای فطری 37
- الف) استعداد عقلانی 39
- ب) استعداد اخلاقی 40
- د) بعد خلاقیت (آفرینندگی و ابتکار) 42
- ج) استعداد هنری و ذوقی 42
- ه_) بعد دینی (حس تقدیس و پرستش) 43
- و) بعد اراده 44
- اشاره 46
- فصل سوم: ویژگی های تربیت 46
- 1. خدامحوری 46
- 2. جامعیت 53
- اشاره 53
- الف) جنبه های فردی و اجتماعی 53
- ب) همگانی بودن 55
- ج) جنبه های متفاوت وجودی انسان 56
- 3. اعتدال و هماهنگی 58
- اشاره 62
- 4. نسبی یا مطلق بودن تربیت 62
- الف) جنسیت و نسبیت 66
- ب) زمان و نسبیت 70
- الف) تربیت در خدمت انسان 73
- اشاره 73
- 5. انسان مدار 73
- ب) کرامت انسان 74
- ج) آزادی 78
- 6. زندگی مدار 82
- اشاره 84
- فصل چهارم: اهداف تربیت 84
- 1. پرورش جسم 84
- الف) تفکر به عنوان عبادت 85
- 2. پرورش عقل 85
- اشاره 85
- ب) ارزش (سندیت رجحیت) عقل 86
- ج) بیدار کردن عقل 89
- 3. پرورش اراده 91
- 4. پرورش ایمان 93
- فصل پنجم: ساحت های تربیت 96
- اشاره 96
- 4. ساحت قلب 98
- 2. ساحت عقلانی 98
- 1. ساحت جسمانی 98
- 3. ساحت اراده 98
- 5. ساحت علمی 99
- 6. ساحت غریزی 105
- 7. ساحت اخلاقی 107
- 8 . ساحت ذوقی و هنری 111
- 9. ساحت اجتماعی 113
- 10. ساحت فنی و صنعتی 119
- 1. انواع تربیت 121
- فصل ششم: راهکارهای اعمال تربیت 121
- 2. مراحل تربیت 123
- 3. اهمیت تربیت دوران کودکی 125
- 4. مراحل برنامه تربیتی 128
- اشاره 128
- 5. عوامل و کارکردهای تربیت 128
- الف) آموزش و فراگیری 131
- اول _ تفکر در عالم خلقت 135
- اشاره 135
- ب) تفکر 135
- یک _ راهکارهای تربیتی تفکر 135
- اشاره 135
- دوم _ تفکر در تاریخ 136
- سوم _ تفکر انسان درباره خود 136
- اول _ نقادی 137
- دو _ کارکردهای تفکر 137
- دوم _ آخربینی 139
- ج) تسلط بر خود 139
- اشاره 140
- د) عبادت 140
- اشاره 143
- یک _ کارکرد جوهره عبادت 143
- مرحله اول: چیرگی بر خود 143
- مرحله دوم: چیرگی بر قوه خیال 144
- مرحله سوم: بی نیاز شدن روح از بدن 144
- مرحله چهارم: قدرت تصرف در بدن 145
- دو _ کارکرد شکلی عبادت 145
- مرحله پنجم: قدرت تصرف در دنیای بیرون 145
- اشاره 145
- دوم _ نماز و رو به قبله ایستادن 146
- اول _ عبادت و حقوق اجتماعی 146
- سوم _ تمرین ضبط نفس 147
- چهارم _ تمرین وقت شناسی 147
- ه_) تقوا و تزکیه 148
- و) کار (اشتغال عمل) 150
- اشاره 150
- یک _ کارکردهای کار 151
- اشاره 151
- اول _ تمرکز قوه خیال 151
- سوم _ خودآزمایی 152
- چهارم _ فکر منطقی 152
- دوم _ جلوگیری از گناه 152
- پنجم _ تأثیر کار بر احساس انسان 153
- ششم _ کار و احساس شخصیت 153
- ح) جهاد 154
- ز) ازدواج 154
- ط) محبت (احسان) 155
- اشاره 155
- اشاره 157
- اول _ آثار فردی محبت (عشق) 157
- یک _ کارکرد محبت 157
- دوم _ آثار اجتماعی محبت 160
- اشاره 162
- ی) سختی ها و مصیبت ها 162
- یک _ مصیبت های ما در خوش بختی ها 162
- دو _ اثر تربیتی بلایا 163
- سه _ سازندگی شداید 165
- چهار _ نازپروردگی 167
- ک) دوستی و معاشرت 169
- ل) هجرت 171
- اشاره 174
- م) موعظه 174
- یک _ موعظه و حکمت 174
- ن) تشویق و تهدید 175
- دو _ موعظه و خطابه 175
- اشاره 175
- یک _ جایگاه تشویق در تربیت 176
- دو _ جایگاه تهدید در تربیت 177
- سه _ لزوم آگاهی از علت تشویق و تهدید 178
- چهار _ تبشیر و انذار 179
- س) الگو 180
- 1. برنامه تربیت 183
- فصل هفتم: ارکان تربیت 183
- الف) ضرورت مربی 183
- 2. مربی 183
- اشاره 186
- ب) ویژگی های مربی 186
- یک _ خودساختگی 187
- دو _ ترس از پروردگار 188
- یک _ آگاهی از راه ها و ابزار تربیت 189
- ج) وظایف مربی 189
- اشاره 189
- دو _ شناخت جوان (روحیات و چالش ها) 191
- سه _ توجه به رشد شخصیت متربی 193
- چهار _ آسان گیری و نرمش در تربیت 194
- پنج _ سعه صدر و توجه به روحیات خاص هر متربی 196
- اشاره 197
- 3. متربی 197
- الف) شناخت معلومات درست و پیروی از آنها 198
- ب) شناخت درست مربی 200
- اشاره 200
- پرهیز از زیاده روی در سرسپردگی به مربی 201
- اشاره 204
- فصل هشتم: آسیب شناسی تربیت 204
- الف) تن پروری 204
- 1. موانع پرورش جسم 204
- یک _ موانع منطقی 206
- الف) موانع درونی 206
- اشاره 206
- 2. موانع پرورش عقل 206
- ب) تضعیف جسم 206
- دو _ بمباران اطلاعاتی 207
- اشاره 208
- ب) موانع بیرونی 208
- یک _ تکیه بر ظنّ و گمان 209
- سه _ شتاب زدگی 210
- دو _ هوای نفس 210
- چهار _ سنّت گرایی 211
- پنج _ شخصیت گرایی 212
- شش _ اکثریت گرایی 212
- هفت _ تلقین پذیری 213
- هشت _ تعصب ورزی 213
- اشاره 214
- 3. عادت 214
- 4. تربیت ویژه 214
- الف) آسیب شناسی اخلاق فیلسوفانه 215
- ب) آسیب شناسی اخلاق عارفانه 217
- کتاب نامه 219
برای خودش انتخاب کند. این نقص ها از نظر غریزی در بشر هست، به این معنا که به او اینغریزه داده نشده است. بشر به موجب همین که مختار و آزاد آفریده شده است، امکان تخلف از وظیفه همیشه برایش هست و به حکم اینکه غریزه حیات دارد و می خواهد زندگی بکند، نفع جو آفریده شده و به دنبال منفعت خودش هست. حیوان اجتماعی به حکم غریزه، مصلحت اجتماع را تشخیص می دهد [و] می رود دنبالش و به حکم غریزه هم آن را اجرا می کند و بشر در هر دو ناحیه این نیاز را دارد. نیاز دارد به یک هدایت و رهبری که او را به سوی مصالح اجتماعی اش هدایت و رهبری کند و نیازمند است به یک قوه و قدرتی که حاکم بر وجودش باشد که آن قوّه حاکم بر وجودش، او را دنبال مصالح اجتماعی بفرستد. می گویند پیغمبران برای این دو کار آمدند، هم او را به مصالح اجتماعی راهنمایی می کنند و هم او را موظف می کنند. یک قدرتی بر وجودش مسلط می کنند به نام ایمان که به حکم این قدرت، آن مصالح اجتماعی را اجرا می کند». (1)
به طور کلی، در فرآیند تربیت به ویژگی ها و وظایف مربی توجه می شود.
ب) ویژگی های مربی
اشاره
با توجه به نقش مهم مربی در تربیت، به یقین باید ویژگی ها و شایستگی هایی داشته باشد تا قادر به هدایت متربی و عملی کردن تربیت باشد. این ویژگی ها عبارتند از:
1- . مجموعه آثار، ج4، صص 349 _ 351.