اندیشه های تربیتی استاد مرتضی مطهری (ره) صفحه 40

«در هر انسانی کم و بیش این غریزه وجود دارد که کاوش گر و حقیقت جوست و به همین دلیل انسان دنبال علم می رود. این، جز احساس ها و غرایز است که در انسان ها باید تقویت شود.» (1) «انسان طبعاً از جهل فرار می کند و به سوی علم می شتابد. بنابراین، علم و آگاهی یکی از ابعاد معنوی وجود انسان است.» (2) «مقصود این است که در انسان گرایش به مقوله دانایی یا مقوله دریافت واقعیت جهان وجود دارد. گرایش به کشف واقعیت ها آن چنان است که او می خواهد جهان را، هستی را و اشیا را آن چنان که هستند، دریافت کند. اگر بشر به دنبال فلسفه رفته است، برای همین حس بوده است که می خواسته حقیقت را درک کند. ما نام این حس را می توانیم «حس فلسفی» هم بگذاریم. فرقی نمی کند، می خواهید بگویید «حقیقت خواهی» یا «مقوله حقیقت»، «مقوله فلسفی» یا «مقوله دانایی.» در روان شناسی، از این حس به نام «حس حقیقت جویی» یا «حس کاوش» یاد می شود. این حس، کم و بیش در همه افراد بشر وجود دارد، البته مثل همه حس های دیگر، در افراد شدت و ضعف دارد و نیز بستگی دارد به اینکه انسان چقدر آن را تربیت کرده و پرورش داده باشد». (3)

ب) استعداد اخلاقی

یکی دیگر از استعدادهای انسان، استعداد اخلاقی (وجدان اخلاقی) است؛ یعنی «انسان در عمق سرشت و فطرت خود، اخلاقی خلق شده؛ [یعنی] اینطور خلق شده است که دیگران را دوست بدارد و خدمت کند و احسان

1- . مجموعه آثار، ج3، ص246.
2- . مرتضی مطهری، انسان در قرآن، ص20.
3- . مجموعه آثار، ج3، صص492_494.