همت بلند، کار ارجمند: ویژه سال همت مضاعف، کار مضاعف صفحه 38

_ شکل درونی شده فرهنگ جامعه درباره کار؛

_ داشتن وفاداری و احساس مسئولیت فردی، شغلی و سازمانی؛

_ گرایش به انجام دادن درست کار و وظایف شغلی بدون نظارت مستقیم؛

_ عامل درونی برای همساز و همسان کردن رفتار سازمانی فرد.

بر اساس این تعاریف، وجدان کاری نوعی «احساس تعهد مقید کننده درونی» است که به صورت مجموعه ای از ارزش ها، گرایش ها و تعهدها در افراد جلوه گر می شود و فرد به کمک آن، به کار بیشتر و بهتر گرایش می یابد و از نظر روحی و مادی ارضا می شود. ظهور این صفت ارزشمند، می تواند احساس خشنودی را در فرد به وجود آورد؛ زیرا چنین صفت شایسته ای با ذات و روحیه آدمی هم خوانی دارد.

صفت مرتبط دیگر با وجدان کار، رضایت شغلی است. رضایت شغلی، احساسی درونی است که فرد به کار خود و عوامل وابسته به آن مانند محیط کار، همکاران، مدیر، درآمد، روابط درون سازمانی و برون سازمانی و مشارکت سازمانی دارد. رضایت شغلی، امری پویا، تغییرپذیر و متمایز است که نشان از وضعیت درونی سازمان کار دارد. در ادامه، با دیدگاهی نظری به مبانی وجدان کار، این ویژگی بررسی می شود.

مبانی نظری

مبانی نظری

به تعبیر ریمون آرون، «آنچه نزد دورکیم «وجدان» تلقی شده است، نزد وبر «تعهد» تعریف شده است.» در وجدان کاری به چهار جنبه می توان توجه کرد:

جنبه عاطفی: احساس مثبت به سازمان و علاقه مندی به آن است.

جنبه هنجاری: الزام اخلاقی به ماندن و کار کردن در سازمان است.