مجموعه مقالاتی درباره همت و کار مضاعف صفحه 128

چشمه ساری از کوهساران سرازیر می شود و در مسیر راه، به صخره ها و موانع زیادی برمی خورد که چه بسا ساعاتی از پیشروی آب جلوگیری کرده و در برابر آن مقاومت سرسختانه نشان می دهند. آب، با کند و کاو ریزریز و پی گیر خود هر لحظه از نیروی موانع می کاهد و با باز کردن منافذ و دریچه های ریز، راهی برای خود باز می کند. این مثل را که حقیقتی است قابل توجه که مرحوم ملک الشعرای بهار آن را به نظم درآورده است:

جدا شد یکی چشمه از کوهسار

به ره گشت ناگه به سنگی دچار

به نرمی چنین گفت با سنگ سخت

کرم کرده راهی ده ای نیکبخت

ولی سنگ چون خو گران بود سر

زدش سیلی و گفت دور ای پسر

نجنبیدم از سیل دریا گرای

که ای تو، که پیش تو جنبم ز جای

نشد چشمه از پاسخ سنگ سرد

به کندن در ایستاد و ابرام کرد

بسی کند و کارید و کوشش نمود

کزین سنگ خارا رهی برگشود

ز کوشش به هر چیز خواهی رسی

به هر چیز خواهی کماهی رسی

گرت پایداری است در کارها

شود سهل پیش تو دشوارها

کسانی که مشغول کارهای اجتماعی هستند، بیش از دیگران به صبر و حوصله و ثبات و استقامت نیازمندند و بدون بردباری، هرگز گامی به پیش نخواهند برد.

کسانی که جهان را تکان داده اند، از نظر مواهب عقلی و فکری، زیاد فوق العاده نبوده اند؛ بلکه شالوده موفقیت آنها را کار و کوشش و آنگاه، ثبات و استقامت تشکیل می داده است.

م) کوشش در امور

م) کوشش در امور

رهایی ده به کوشش، بسته ای را

به مرهم پرورش کن خسته ای را

پروین اعتصامی معتقد است که بدون کوشش نمی توان به هنر دست یافت:

به کوی نیک دلان نیست جز نکویی راه

به سوی کاخ هنر نیست غیر کوشش در