- پیش گفتار 3
- فصل اول: کلیات 5
- 1. طرح مسئله 5
- اشاره 5
- 2. اهمیت قهر و آشتی در اسلام 6
- 3. هدف های پژوهش 7
- 5. فرضیه های پژوهش 8
- 4. پرسش های پژوهش 8
- 6. روش پژوهش 8
- 7. پیشینه پژوهش 9
- 8. مفهوم شناسی 9
- 9. جنبه های قهر و آشتی 10
- اشاره 12
- 10. مراحل قهر 12
- الف) مرحله ابتدایی قهر 12
- ب) مرحله پایداری قهر 13
- اشاره 16
- الف) انجام گناه 16
- اشاره 16
- فصل دوم: گونه های قهر و زمینه های بروز آن 16
- 1. قهر با خدا 16
- ب) دنیا دوستی 17
- اشاره 19
- 2. قهر با خانواده 19
- یک _ اختلاف در باورها و ارزش ها 20
- الف) قهر با همسر 20
- اشاره 20
- دو _ اعتیاد همسر 21
- ب) قهر با فرزندان 22
- اشاره 22
- یک _ بی احترامی به پدر و مادر 22
- دو _ بی توجهی به مشکلات مالی پدر و مادر 24
- اشاره 24
- ج) قهر با والدین 24
- یک _ محدودیت های بیش از اندازه 25
- دو _ دخالت والدین در زندگی فرزندان 26
- اشاره 26
- د) قهر فرزندان با یکدیگر 26
- یک _ تبعیض میان فرزندان 27
- ه_) قهر با اقوام و خویشان 28
- دو _ اختلاف بر سر ارث و اموال 28
- اشاره 28
- یک _ بی توجهی به گرفتاری خویشاوندان 29
- دو _ تجملات 30
- اشاره 31
- اشاره 31
- الف) قهر با دوستان 31
- 3. قهر با اجتماع 31
- یک _ بدگمانی 32
- دو _ شوخی های بی جا 32
- اشاره 33
- ب) قهر با همسایگان 33
- یک _ اشراف به حریم همسایه 35
- دو _ ایجاد مزاحمت 36
- ج) قهر با همکاران 37
- اشاره 39
- د) قهر مردم با مسئولان و حاکمان جامعه 39
- یک _ مدیریت ضعیف 39
- دو _ دوری کردن مدیران و مسئولان از مردم1 39
- اشاره 42
- فصل سوم: عوامل و آثار قهر 42
- 1. عوامل قهر 42
- الف) ضعف ایمان 42
- اشاره 42
- ب) ناآگاهی از پی آمدهای قهر 44
- ج) بزرگ نمایی اختلاف ها 45
- د) نقش اطرافیان در دامن زدن به قهر 45
- اشاره 46
- اشاره 46
- الف) آثار فردی قهر 46
- یک _ ترک برخی واجبات دینی 46
- 2. آثار قهر 46
- سه _ افسردگی 47
- دو _ پذیرفته نشدن نماز 47
- چهار _ نداشتن خودباوری 48
- شش _ محروم شدن از آمرزش الهی 49
- پنج _ خارج شدن از دایره مسلمانی 49
- اشاره 50
- ب) آثار قهر بر خانواده 50
- یک _ پریشانی در بنیان خانواده 50
- دو _ سردی در روابط و افزایش احتمال طلاق 51
- سه _ مشکلات تربیتی فرزندان 52
- چهار _ فرار فرزندان از خانه 53
- پنج _ روی آوردن به کارهای خلاف 54
- ج) آثار اجتماعی قهر 55
- اشاره 55
- یک _ از هم گسیختگی جامعه 55
- دو _ تفرقه؛ عامل نابودی سرمایه های کشور 56
- فصل چهارم: اهمیت اصلاح ذات البین و راه های رسیدن به آشتی 58
- اشاره 58
- اشاره 60
- 1. آثار آشتی و دوستی 60
- الف) حفظ و تقویت سلامت روان 60
- ب) توفیق در کارها 61
- ج) کاهش جرم و جنایت 62
- 2. راهکار های رسیدن به آشتی 63
- اشاره 63
- الف) پیروی از آموزه های دینی 63
- ب) توجه به حقوق یکدیگر 64
- ج) خوش بینی 65
- د) تغافل 67
- ه_) پرهیز از سخنان زشت 68
- و) بردباری 70
- ز) پوزش طلبی 71
- ح) ایجاد فضای مناسب برای گفت وگو 72
- ی) عبرت گرفتن از حوادث و زندگی دیگران 73
- ط) تأکید بر نقاط مشترک 73
- اشاره 75
- اشاره 75
- 1. راهکارهای پرداختن به موضوع در رسانه 75
- فصل پنجم: همراه با برنامه سازان 75
- الف) معرفی موضوع 75
- ب) گزارش 76
- یک _ تمسک به دستورهای قرآن و حل اختلاف ها و سوء تفاهم ها 77
- سه _ رحمت الهی بر سازش دهندگان 77
- ج) آیات قرآن 77
- دو_ دعوت به تقوا و صلح و سازش 77
- چهار_ انتخاب داور در اختلاف های خانوادگی 77
- یک _ نکوهش قهر 78
- پنج _ نکوهش سوگند خوردن برای دوری از واسطه گری میان مؤمنان 78
- دو _ قهر، عامل نپذیرفته نشدن اعمال 78
- سه _ کیفر قهر کردن بیش از سه روز 78
- د) احادیث 78
- پنج _ کمال نیک بختی 79
- چهار _ بذر قهر و دشمنی 79
- شش _ رسیدن به مقصود، در پی آشتی دادن 79
- هفت _ پیش قدمی در برقراری پیوند 80
- ده _ لزوم آشتی با برادر 80
- هشت _ آسان ترین راه برخورد با دشمنان 80
- نه _ آشتی و افزایش دوستان 80
- یازده _ نیکی به جای بدی 81
- دوازده _ مقابله به مثل نکردن 81
- سیزده _ پیوند با خویشاوند 81
- چهارده _ دوری رحمت از قطع کننده رابطه فامیلی 82
- پانزده _ قطع رحم، مانع پذیرش اعمال 82
- هفده _ فرجام گوش سپردن به سخن چین 82
- شانزده _ ستیزه جویی، عامل جدایی 82
- نوزده _ خرده گیری در دوستی 83
- اشاره 83
- هجده _ بدگمانی، عامل قهر و جدایی 83
- ه_) داستان و حکایت 83
- دلتنگی 83
- صله رحم یک جانبه 84
- فرجام آزردن بستگان 84
- 2. پرسش های مصاحبه 85
- و) گفتار مجری و زیرنویس 85
- 3. پرسش های کارشناسی 86
- 4. معرفی کتاب برای مطالعه بیشتر 87
- کتاب نامه 89
- الف) کتاب ها 89
- ج) پایگاه اینترنتی 91
- ب) مقاله 91
ص:15
بررسی و ریشه یابی، به علت ها دست یافته ایم. آن گاه راهکارهایی برای آشتی و دوستی پیشنهاد کرده ایم.
7. پیشینه پژوهش
7. پیشینه پژوهش
پیامبر گرامی اسلام و پیشوایان دین علیهم السلام از قرن ها پیش به نوع ارتباط مسلمانان با یکدیگر توجه و برای اصلاح روابط میان مؤمنان سفارش هایی کرده اند. این سفارش ها در کتاب های اخلاقی مانند معراج السعاده و جامع السعادات در بحث اهمیت قهر و آشتی در اسلام آمده و در بعضی کتاب ها نیز جنبه هایی از این موضوع بررسی شده است. خانواده در قرآن، آیین همسرداری، اخلاق خانواده، اخم هایت را باز کن دلم گرفت، آشتی و مصالحه میان زن و مرد، خواهر و برادر های سازگار، فرهنگ تفاهم در ارتباط والدین و فرزندان، صله رحم، بهار رابطه، آیین دوستی، راه و رسم دوستی و معاشرت، مهر و قهر در ساختار شخصیت کودک و نوجوان، و جوانان و انتخاب دوست، از جمله این کتاب ها هستند.
8. مفهوم شناسی
8. مفهوم شناسی
راغب اصفهانی در معنای قهر و هجران می نویسد: «اَلْهِجرُ وَ الْهِجْرَانُ: مُفَارَقَهٌ الْإِنْسانِ غَیْرُه إِمّا بِالْبَدَنِ أَوْ بِاللِّسانِ أَوْ بِالْقَلْبِ؛ جدایی انسان از دیگری خواه با جسم، خواه با زبان، خواه با قلب باشد».(1)
دهخدا در لغت نامه خویش، در معنای «قهر» چنین آورده است:
زبردستی، چیره [شدن] و غلبه کردن، ظلم و جور، ستم و تعدی، خوار کردن، توانایی و قوّت، انتقام، سختی و درشتی، آزار، سیاست و تنبیه، عذاب و عقوبت و خشم و غضب، اما در اصطلاح فارسی و روزمره، قهر کردن با کسی؛ یعنی از تکلم با او یا دیدار او کراهت داشتن.(2)
1- راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، قم، ذوی القربی، 1416 ه_ .ق، چ 1، ص 833 .
2- لغت نامه دهخدا، زیر نظر: دکتر معین و سید جعفر شهیدی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1377، چ 2، ج 12، دوره جدید، ص 17824.