مجموعه مقالات دومین هم اندیشی سراسری رسانه تلویزیون و سکولاریسم صفحه 158

ص:170

به گفته داستایوفسکی، متفکر و نویسنده شهیر روسی: «اگر خدا نباشد همه چیز مجاز است». در این صورت چه دلیل معقولی می تواند به انسانی که همه چیز را در حیات دنیا دنبال می کند بگوید از بخشی از لذت های دنیا گذشت کن؛ چرا؟ هیچ دلیلی برای این گذشت وجود ندارد، مگر اینکه گفته شود، در گذشت نیز لذتی وجود دارد که بالاتر از لذت های دیگر است. در این صورت می توان پذیرفت که «گذشت» معنادار می شود. اما باید توجه داشت که خود این گذشت، برای به دست آوردن لذت بالاتر است. پس ارزش نهایی همان «لذت» است.

مصداق های مهم لذت

مصداق های مهم لذت

لذت در چه امور مهمی تحقق می یابد؟ پاسخ به این پرسش چندان دشوار نیست. مهم ترین مصداق های لذت عبارتند از: قدرت، ثروت و زیبایی. البته باید توجه داشت، هنگامی که از مصدا ق های لذت سخن گفته می شود، درواقع از علت های تولید لذت گفت و گو می شود. خود لذت یک کیفیت نفسانی است. تقسیماتی که برای لذت می شود، مربوط به عواملی است که لذت را ایجاد می کنند؛ به عنوان مثال، هنگامی که می گوییم لذت دو نوع است: جسمانی و روحانی، در واقع به عوامل جسمانی و روحانی لذت اشاره کرده ایم، نه اینکه خود لذت دو گونه متفاوت داشته باشد. همچنین است، هنگامی که از لذت های عقلانی، روحانی، وهمی، خیالی، حسی و مانند آن سخن گفته می شود.

1. قدرت: انواع قدرت به انسان لذت می دهد: قدرت بدنی، قدرت روحی، قدرت سیاسی، قدرت اقتصادی، قدرت عقلی، قدرت خیالی و...، همه و همه می توانند لذت آفرین باشند. البته آدمیان در این باره که از کدام نوع قدرت بیشتر لذت ببرند، متفاوتند. برخی از قدرت سیاسی بیشتر لذت می برند و برخی از قدرت بدنی و برخی دیگر از قدرت روحی و....