- اشاره 2
- فصل اول: مفاهیم مرتبط با جهاد اقتصادی 2
- 1. مفهوم شناسی جهاد 3
- 2. اهمیت جهاد در اسلام 3
- 3. انواع جهاد 4
- 4. اقتصاد 7
- 6. اقتصاد اسلامی 8
- 5. علم اقتصاد 8
- 8. توسعه اقتصادی 9
- 7. توسعه 9
- 9. توسعه اقتصادی در اسلام 10
- 10. مالکیت 11
- 11. بهرهوری 12
- 12. فقر و غنا 13
- 14. برنامهریزی 14
- 13. رفاه عمومی 14
- اشاره 15
- فصل دوم: مبانی جهاد اقتصادی 15
- 1. ایمان 17
- 3. برنامهریزی 18
- 2. مشارکت مردمی 18
- 4. آرایش جهادی 19
- 5. آموزش نیروها 20
- 6. دیدهبانی و رصد جامعه (داخلی و خارجی) 21
- فصل سوم: مبانی اقتصاد اسلامی 22
- اشاره 22
- 1. مالکیت 23
- 2. انواع مالکیت 24
- 3. تفاوتهای مالکیت عمومی و مالکیت دولتی 25
- 4. آزادی اقتصادی در چارچوب محدود 26
- 5. عدالت اجتماعی 28
- اشاره 30
- فصل چهارم: اهمیت و ضرورت جهاد اقتصادی 30
- 1. اهمیت مقوله اقتصاد 31
- 2. مبارزه با تهدیدها و تحریمهای اقتصادی استکبار جهانی 32
- 3. بحرانهای جهانی و ضرورت برخورداری از اقتصاد پایدار 32
- 5. کاهش پی آمدهای ناگوار طرح هدفمندی یارانهها 33
- 4. دستیابی به قدرت چانهزنی در معادلات بینالمللی 33
- 6. ترمیم نارسایی های ناشی از ناآرامیهای سیاسی بعد از انتخابات 88 33
- 7. بسترسازی برای دست یابی به الگوی بومی از پیشرفت 34
- فصل پنجم: زمینه ها و الزامات جهاد اقتصادی 34
- اشاره 34
- اشاره 35
- الف) ایمان و توکل به خدا 35
- 1. داشتن روحیه جهادی 35
- ب) اخلاص 36
- ج) مفروض گرفتن دشمن 37
- د) چینش و شکل جهادی 38
- ه) جهاد، غیر از دفاع است 38
- اشاره 39
- و) شجاعت و خطرپذیری 39
- 2. اتحاد و انسجام ملی 39
- الف) بسیج، مظهر اتحاد 40
- ب) راهکارهای حفظ وحدت 41
- 3. مشارکت مستقیم مردم 42
- ج) توجه بیشتر خواص و جناحها به حفظ وحدت 42
- اشاره 43
- 4. امنیت اقتصادی 43
- ب) منع ورود دولت در فعالیتهای اقتصادی 44
- الف) قوانین پایدار 44
- فصل ششم: موانع جهاد اقتصادی 45
- اشاره 45
- الف) نداشتن اعتماد به نفس و احساس قدرت 47
- 1. موانع اجتماعی جهاد اقتصادی 47
- اشاره 47
- ب) استفاده از کارگزاران ناکارآمد 48
- د) تکیه کردن بر منابع مطالعاتی نامطمئن 48
- ج) اثرپذیری از القاهای مخالفان داخلی و خارجی 48
- ه ) نداشتن شجاعت در تصمیمگیری 49
- و) تفرقه و پراکندگی نیروها 49
- ز) سوءاستفاده و انحراف 51
- ح) برخورد شعاری 53
- ط ) مانعتراشی دشمنان داخلی و خارجی (تحریم اقتصادی) 54
- الف) شناخت نادرست اقتصاد اسلامی 55
- 2. موانع اقتصادی جهاد اقتصادی 55
- اشاره 55
- اشاره 55
- یک _ برکت و رزق در قرآن 57
- دو _ اهل بیت علیهم السلام ، محور و رابطه رزق و برکت 58
- ب) بی توجهی به اخلاق و فقه اقتصادی 60
- یک _ تبیین ناقص عدالت اجتماعی 62
- اشاره 62
- ج) ترسیم نکردن اهداف صحیح اقتصادی در اسلام 62
- دو _ خودمحوری به جای خدامحوری 65
- سه _ تغییر نگرش به رفاه و سختی 66
- یک _ به بازی گرفتن اصول و تحریف آنها 67
- اشاره 67
- د) اجرای نادرست اصول اقتصادی اسلام 67
- دو _ نداشتن شرایط اجرا 68
- اشاره 69
- سه _ کم کاری و بهره وری پایین 69
- اول _ برخورد شدید با تنبلی و بیکاری 70
- 3. آفات اخلاقی و اقتصادی در اجتماع 72
- ب) اسراف و تبذیر 72
- اشاره 72
- الف) حرص و طمع 72
- دوم _ مسئولیت آفرینی برای انسان 72
- د) کفران نعمت 73
- ج) حرام خواری 73
- و) ربا 74
- ه) گران فروشی و کم فروشی 74
- ح) ناامنی اقتصادی 75
- ز) برخورد نکردن با مفسدان اقتصادی 75
- ط) کوتاهی در نظارت 76
- کتاب نامه 77
ص:31
1- مکتب و نظام اقتصادی اسلام، صص 133 و 134.
2- سیاست اقتصادی، ص50؛ اقتصادنا، ج 2، صص 174 _ 178.
بر اساس فقه اسلامی، در زمانی که دولت اسلامی وجود نداشته باشد، مالکیت عمومی بیشتر در اختیار حکام شرع (مراجع تقلید) است و آنها میتوانند در آن تصرف کنند.(1)
ب) تفاوت دیگری که میان مالکیت دولتی و مالکیت عمومی وجود دارد، این است که دولت میتواند اموال خود را در هر جا که مصلحت میداند، خرج کند و در هر گوشهای از مملکت، آن را برای قشری خاص از جامعه که لازم دید، به مصرف برساند. این در حالی است اموال عمومی که اراضی «مفتوحه العنوه» هم جزو آن است، باید صرف کارهای عامالمنفعه شود و همگان از آن استفاده کنند. به عبارت دیگر، دولت نمیتواند آن را به مصرف بخش خاصی از مردم برساند.(2)
4. آزادی اقتصادی در چارچوب محدود
4. آزادی اقتصادی در چارچوب محدود
با نگاهی به آموزههای اسلامی درخواهیم یافت که آزادی اقتصادی در چارچوب ارزش های اخلاقی و معنوی محترم شمرده شده است. بنابراین، اسلام مانند نظام اشتراکی، آزادی را نفی نمیکند و همانند نظام سرمایهداری آن را نامحدود نمیداند، بلکه به مردم اجازه داده است تا در راستای آرمان های بلند الهی از آزادی اقتصادی به عنوان وسیلهای برای پیشرفت و تکامل استفاده کنند.
بنابراین، حدود آزادی اقتصادی را در جامعه اسلامی از دو طریق می توان معیّن کرد: