- 1.مفهوم شناسی فرزند سالاری 5
- اشاره 5
- 2. فرزندسالاری از دیدگاه جامعه شناسی 6
- 3. فرزندسالاری از نگاه دین 7
- اشاره 10
- 4. پیشینه سالاری و اقتدار در خانواده 10
- الف) مادرسالاری 11
- ب) دایی سالاری 12
- ج) پدرسالاری 13
- د) فرزندسالاری 15
- 5. جایگاه اقتدار در خانواده اسلامی 16
- اشاره 21
- 1. ویژگی های فرزندسالاری 21
- اشاره 21
- الف) توجه بیش از اندازه والدین به فرزندان در کودکی 21
- ب) دردسرساز شدن فرزندان برای والدین در نوجوانی و جوانی 22
- ج) تحمیل خواسته های فرزندان به والدین 24
- د) پیوسته طلبکار بودن فرزندان از والدین 25
- ه ) حاکم شدن احساسات بر روابط افراد خانواده 26
- و) وجود آزادی کامل و هرج و مرج در خانه 27
- ز) دشواری تعامل فرزندان با دیگران 28
- ح) قدرت نمایی فرزندان بزرگ تر 28
- الف) پی آمدهای فردی 31
- یک _ ایجاد مشکلات اخلاقی تربیتی 31
- اشاره 31
- اشاره 31
- دو_ ناتوانی در حل مشکلات شخصی 32
- سه _ موفقیت کمتر در تحصیل 33
- چهار_ موفقیت کمتر در زندگی مشترک 35
- اشاره 36
- یک _ تضییع حقوق والدین 36
- ب) پی آمدهای خانوادگی 36
- دو_ مختل شدن وظایف تربیتی والدین 37
- سه _ محروم شدن والدین از برخی نیازهای اساسی 38
- یک _ تهدید ارزش ها و سنت های مفید جامعه 39
- ج) پی آمدهای اجتماعی 39
- اشاره 39
- دو_ بی احترامی به قوانین و مقررات اجتماعی 40
- سه _ تأخیر در روند جامعه پذیری 41
- اشاره 44
- الف) به کارگیری الگوی نامناسب فرزندپروری 45
- اشاره 45
- ب) اختصاص ندادن وقت مناسب برای تربیت فرزندان 47
- ج) نزاع والدین و بی احترامی نسبت به یکدیگر 49
- د) کج فهمی برخی والدین از سخنان بزرگان تعلیم و تربیت 51
- ه) رفتار نسنجیده والدین 52
- و) تمایل والدین به جبران ناکامی خود از طریق فرزندان 53
- ز) کم توجهی والدین به آموزه های دینی در زمینه تربیت 55
- اشاره 56
- 2. عوامل اجتماعی 56
- الف) نابرابری سطح تحصیلات والدین و فرزندان 57
- ب) خانواده هسته ای و تعداد کم فرزندان 58
- ج) دگرگونی نقش جوانان 60
- د) دادن مناصب و القاب دهان پرکن به دانش آموزان 61
- ه_) طولانی شدن دوره تجرّد جوانان 62
- و) جوانی جمعیت و بمباران تبلیغاتی جوانان 63
- ز) اثرگذاری رسانه های گروهی 64
- 3. عوامل اقتصادی 70
- اشاره 73
- اشاره 74
- الف) زمان شناسی در امر تربیت 74
- 1. راه کارهای تربیتی و رفتاری 74
- ب) اختصاص وقت برای تربیت 75
- ج) انتخاب ابزار اثربخش در تربیت 76
- د) آگاهی از الگوهای مناسب فرزندپروری 78
- ه ) پرهیز از امر و نهی فرزندان 88
- و) اهدای آزادی مشروط 89
- ز) قاطعیت در اجرای مقررات 92
- ح) اصل تفاهم و هم سویی والدین 92
- ط) مشخص بودن جایگاه والدین در ساختار خانواده 93
- ی) آگاهی والدین از سرکشی دوران بلوغ 97
- الف) ارتقای سطح تحصیلات والدین 98
- 2. راه کارهای اجتماعی و فرهنگی 98
- اشاره 98
- ب) بسترسازی مناسب برای اجتماعی شدن فرزندان 99
- ج) بهره گیری از رسانه های گروهی 101
- اشاره 104
- اشاره 106
- یک _ سلام کردن به کودکان 107
- الف) اصل کرامت 107
- اشاره 107
- دو_ وفای به عهد 108
- سه _ تکریم مادر فرزند 109
- پنج _ پرهیز از امر و نهی 110
- شش _ مشورت 111
- اشاره 112
- ب) اصل محبت 112
- یک _ توزیع عادلانه محبت 113
- دو_ پرهیز از افراط در محبت 114
- ج) اصل مسئولیت 115
- اشاره 118
- 2. رابطه فرزند با پدر و مادر 118
- الف) اطاعت و فرمان بری 119
- ب) مراعات ادب 120
- ج) فروتنی و محبت 121
- د) سپاس گزاری 123
- ه ) دعای خیر 124
- اشاره 127
- 1. برنامه سازی برای گروه کودک و نوجوان 128
- اشاره 143
- 2. برنامه سازی برای گروه خانواده 143
- ب) تهیه گزارش های مردمی 144
- الف) دعوت از کارشناسان 144
- ج) روی خط تماس 145
- د) تهیه زیرنویس های مناسب درباره موضوع 145
- و) تهیه برنامه های نمایشی 148
ص:125
1- محمد دشتی، ترجمه نهج البلاغه، نامه 31، ص 523.
2- عبدالحمید بن محمد ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق: ابوالفضل ابراهیم، ج 2، ص 343.
به اجتماع طلبی می دهد».(1)
در این دوره، فرزند می تواند تحت تأثیر فضای عاطفی که خانواده به ویژه پدر و مادر برای او ایجاد می کنند، قانون پذیر باشد و اجتماعی بار بیاید و با استدلال های منطقی و قانع کننده ای که والدین برای او ارائه می کنند، زمینه بروز گستاخی و طغیان علیه پدر و مادر را از بین ببرد.
بهتر است پدر و مادر برای مطیع کردن فرزندان، همانند امام سجاد علیه السلام از خداوند طلب کمک کنند. که فرمود:
خداوندا... آنان (فرزندان) را دوست دار من گردان، دوست دارانی که متوجه من و پیوست فرمان بر من باشند و از من اطاعت کنند و روی در نافرمانی من ننهند و نسبت به من نافرمانی و بدی و مخالفت و خطا نداشته باشند و مرا در تربیت و خوبی کردن در حقشان یاری فرما... .(2)
2. رابطه فرزند با پدر و مادر
اشاره
2. رابطه فرزند با پدر و مادر
همان گونه که پدر و مادر نسبت به فرزندان وظایفی دارند و می کوشند رابطه شان با فرزندان، رابطه ای آمیخته با کرامت، محبت و مسئولیت پذیری باشد، فرزندان نیز در برابر این دو وجود ارزشمند، وظایف و مسئولیت هایی دارند که باید در انجام آن کوتاهی و غفلت نکنند. خداوند در قرآن فرموده است: «وَ وَصّیْنَا اْلإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ حُسْناً؛ آدمی را سفارش کردیم که به پدر و مادرش نیکی ورزد». (عنکبوت: 8) همین طور می خوانیم: «وَ اعْبُدُوا اللّهَ وَ لا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئًا وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْسانًا؛ خدا را بپرستید و چیزی را شریک او مسازید و به پدر و مادر