حدیث و روان شناسی صفحه 177

حضرت بر بزغاله گوش بریده مرده ای برخورد. حضرت گوش آن را گرفت و بلندش کرد سپس فرمود: کدام یک از شما دوست دارد که این به درهمی از او باشد؟ گفتند: به هیچ چیز او را نمی خواهیم، با آن چه کنیم؟! فرمود: دوست دارید که [همین طوری رایگان] مال شما باشد؟ گفتند: به خدا، زنده اش نیز معیوب (گوش بریده) بود حال که مرده است. فرمود: به خدا سوگند که دنیا نزد خدا بی ارزش تر از این در نزد شماست»(1)

روشن است که، با این مقایسه میان دنیا و لاشه مرده یک بزغاله گوش بریده، در وضعیتی واقعی، ایده خواری و بی مقداری دنیا در نظر خداوند متعال به بهترین شکل به صحابه منتقل شده است. کمک گرفتن از این گونه موقعیت ها و شرایط عینی زندگی در فرایند آموزش و راهنمایی و ارشاد برای منتقل ساختن افکار و باوراندن آنها بسیار بهتر است از صرف نصیحت و راهنمایی زبانی بدون آن که با این گونه موقعیت های واقعی توجه برانگیز همراه باشد. نمونه دیگر کمک گرفتن پیامبر خدا صلی الله علیه و آله از رخدادها و موقعیت های عینی در امر آموزش و راهنمایی، روایت زیر است:

«تعدادی اسیر نزد پیامبر خدا صلی الله علیه و آله آوردند. ناگهان زنی از میان آن ها دوان دوان خود را به کودکی که در میان اسیران بود رساند و او را گرفت و به شکمش چسباند و شیرش داد. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: به نظر شما آیا این زن حاضر است کودکش را در آتش افکند. عرض کردیم: نه به خدا. فرمود: خدا نسبت به بندگانش مهربان تر از این زن به فرزندش می باشد(2)».

ب - جلب توجه با طرح پرسش

پیامبر صلی الله علیه و آله، برای این که توجّه یارانش را برانگیزد و دقّت آن ها را جلب کند