حدیث و روان شناسی صفحه 268

روانی است.

3 - عبادات

به جا آوردن عبادات گوناگون، نظیر نماز و روزه و زکات و حجّ، در پرورش شخصیت انسان و تزکیه نفس او تأثیر می گذارد و بسیاری از خصلت های پسندیده و سودمند را به انسان در تحمل سختی های زندگی و شکل گیری شخصیت بهنجار کمک می کنند، به او می آموزد. انجام دادن این عبادت های مختلف، شکیبایی در برابر مشقّت ها، مبارزه با نفس و تسلط بر هوس ها و خواهش های آن، قدرت و صلابت عزم و اراده و دوست داشتن مردم و نیکی کردن به آن ها را به انسان می آموزد و روحیه مشارکت اجتماعی را در او رشد می دهد. نگارنده، موضوع اهمیت عبادات در زمینه سلامت و بهداشت روانی را در کتاب قرآن و روان شناسی با تفصیل بیش تری بحث کرده است.(1)

نزدیک شدن به خداوند از طریق عبادات، احساس خوشبختی و امنیت روانی را در انسان بر می انگیزد و نیروی روحی و روانی شگرفی را در او پدید می آورد؛ زیرا

می داند که تحت مراقبت و حمایت خداوند قرار دارد و خدای بزرگ او را کمک و پشتیبانی می کند. در روایتی از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله آمده است:

«خدای تعالی فرمود: هر کس با دوست من دشمنی کند با او اعلان جنگ دهم. بنده ام به چیزی محبوب تر از انجام دادن آنچه بر او واجب ساخته ام خود را به من نزدیک نگرداند. بنده ام از طریق نافله ها [نمازهای مستحبّی] پیوسته خود را به من

نزدیک سازد تا جایی که دوستدار او شوم، و چون دوستدار او شدم، آن گاه گوش او شوم که با آن بشنود، چشم او که با آن ببیند، دست او که با آن کار کند، پای او که با آن راه رود، و اگر از من بخواهد به او دهم و اگر از من پناه خواهد پناهش دهم، من در هیچ کاری به اندازه، گرفتن جان بنده مؤمنم دو دل نمی شوم: او مردن را ناخوش