- پیش گفتار 1
- فصل یکم: انگیزه های رفتار در حدیث 6
- اشاره 6
- انگیزه های فیزیولوژیکی 7
- دو انگیزه بقای نوع 14
- انگیزه مادری 17
- انگیزه های روانی و روحی 18
- انگیزه دینداری 19
- انگیزه رقابت 22
- انگیزه تملّک 25
- رابطه میان انگیزه و عاطفه یا هیجان 26
- مهار انگیزه ها 36
- کنترل از طریق ارضای حلال 37
- کنترل از طریق اعتدال در ارضای نیازها 39
- مهار انگیزه جنسی 41
- مهار انگیزه پرخاشگری 48
- مهار انگیزه تملّک 54
- انحراف انگیزه 58
- فصل دوم: عواطف یا هیجانات در حدیث 62
- اشاره 62
- محبّت 63
- دوست داشتن خدا 64
- دوست داشتن پیامبر 67
- دوست داشتن مردم 69
- دوست داشتن همه آفریده های خدا 77
- دوست داشتن فرزندان 79
- محبّت جنسی 81
- دوست داشتن مال و دارایی 83
- ترس 84
- خشم 88
- عوارض بدنی خشم 91
- تأثیر خشم بر اندیشه و رفتار 92
- نفرت 94
- حسادت 95
- غیرت 99
- حیا 101
- تسلّط بر عواطف یا هیجانات 103
- تسلّط بر هیجان خشم 105
- چیره آمدن بر نفرت و کین 110
- چیره آمدن بر حسادت 111
- چیره آمدن بر کِبر 111
- چیره آمدن بر غرور و خودپسندی 113
- تسلّط بر اندوه 114
- فصل سوم: ادارک حسّی در حدیث 116
- اشاره 116
- ادراک فرا حسّی 117
- ادراک فراحسّی و الهام 125
- فصل چهارم: تفکّر از دیدگاه حدیث 128
- اشاره 128
- الف - تقلید و اوهام و خرافات 133
- اشاره 133
- خطاهای تفکر 133
- ب - فراهم نبودن ادلّه 135
- اهمیّت بحث و گفتگو در شفافیّت تفکّر 137
- اشاره 138
- فصل پنجم: یادگیری از دیدگاه حدیث 138
- اشاره 146
- 1 - تقلید 146
- راه های یادگیری 146
- 2 - آزمایش و خطا 148
- 3 - شرطی سازی 149
- 4 - تفکّر 151
- اشاره 154
- 1 - انگیزه 154
- اشاره 154
- اصول یادگیری در حدیث 154
- الف - برانگیختن انگیزه با تشویق و تهدید 155
- ب - برانگیختن انگیزه با داستان 159
- 2 - پاداش دادن 164
- 3 - توزیع یادگیری 170
- 4 - تکرار 171
- 5 - مشارکت مثبت و ممارست عملی 173
- 6 - توجّه 176
- اشاره 176
- الف - کمک گرفتن از رخدادهای جاری برای جلب توجه 176
- ب - جلب توجه با طرح پرسش 177
- ج - جلب توجه با استفاده از مثال و تشبیه 179
- د - کمک گرفتن از نمودار 182
- 7 - تدریج در یادگیری 184
- فصل ششم: علم لدنّی از نگاه حدیث پیامبر صلی الله علیه و آله 188
- الهام و رؤیا 188
- دو راه کسب شناخت 190
- وحی و الهام 191
- وقوع وحی و الهام برای غیر پیامبران 193
- خواب و رؤیا 197
- رؤیا 199
- تعبیر خواب ها و رؤیاها 204
- حدیث و تعبیر خواب 206
- اشاره 210
- فصل هفتم: حدیث پیامبر و مسأله رشد 210
- رشد در مرحله جنینی 211
- شنوایی و بینایی 217
- تعیین جنسیّت 219
- رشد پس از تولّد 221
- نوجوانی 225
- نیازهای رشد 228
- فصل هشتم: شخصیّت از دیدگاه حدیث 233
- اشاره 233
- فطرت انسان 234
- تعادل شخصیت 237
- تفاوت های فردی 239
- تفاوت های هوشی 243
- تفاوت در برانگیختگی هیجانی 245
- تأثیر وراثت و محیط در تفاوت های فردی 246
- تأثیر وراثت 247
- تأثیر محیط 249
- انواع شخصیت 252
- ارزشیابی شخصیت 255
- اشاره 257
- فصل نهم: حدیث و بهداشت روانی 257
- تعادل 262
- مفهوم بهداشت روانی در قرآن و حدیث 262
- شخصیّت بهنجار و بهداشت روانی 263
- روش اسلام در ایجاد بهداشت و سلامت روانی 264
- اشاره 264
- 1 - ایمان به خدای یکتا و پرستش او 265
- یکم: شیوه تقویت جنبه روحی 265
- 2 - تقوا 267
- 3 - عبادات 268
- 1 - تسلّط بر انگیزه ها 269
- دوم: شیوه تسلّط بر جنبه بدنی انسان 269
- اشاره 270
- سوم: شیوه آموختن خصلت های ضرور برای بهداشت و سلامت روانی 270
- 2 - تسلّط بر هیجان ها 270
- 1 - احساس امنیّت روانی 272
- 2 - خود اتّکایی 273
- 3 - اعتماد به نفس 274
- 4 - احساس مسؤولیت 277
- 5 - خود باوری و استقلال رأی 279
- 6 - قناعت و خرسندی به قضا و قدر الهی 280
- 7 - شکیبایی 281
- 8 - انجام دادن کار با علاقه و درستی 284
- 9 - توجّه به سلامت جسم 285
- شاخص های بهداشت وسلامت روانی در پرتو قرآن و حدیث 288
- در رابطه فرد با مردم 289
- در رابطه فرد با هستی 290
- اشاره 291
- فصل دهم: روان درمانی در حدیث 291
- روان درمانی با ایمان 293
- روان درمانی با عبادات 298
- اشاره 298
- الف - روان درمانی با نماز 300
- ب - روان درمانی با روزه 305
- ج - روان درمانی با حج 307
- روان درمانی با ذکر و یاد خدا 309
- روان درمانی با قرآن 313
- اشاره 317
- روان درمانی با دعا 317
- الف - درمان غم و نگرانی و اندوه با دعا 319
- ب - درمان بی خوابی و ترسیدن در خواب با دعا 323
- ج - درمان احساس گناه با دعا و تسبیح گویی 324
- روان درمانی با توبه 325
- منابع عربی 329
- منابع غیر عربی 334
دوست داشتن پیامبر
پس از دوست داشتن خداوند، دوست داشتن پیامبر صلی الله علیه و آله در پیشرفته ترین و کامل ترین مرتبه محبت انسانی قرار دارد. محبّت نسبت به خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله هر دو، قلّه محبت انسانی و از نظر روحانیت و زلالی و پاکی، بالاترین درجه آن را تشکیل می دهند.
دوست داشتن پیامبر صلی الله علیه و آله بر هر مسلمانی واجب است؛ زیرا خداوند پاک و بلند مرتبه، در آیه 24 سوره توبه که پیش تر، در ضمن سخن از دوست داشن خداوند، آن را آوردیم، ما را به دوست داشتن پیامبر فرمان داده و آن را در کنار محبت به خود آورده است.
پیامبر صلی الله علیه و آله نیز ما را به محبت نسبت به خود و اهل بیتش فرمان داده و فرموده است:
«خدا را به خاطر نعمت هایی که به شما می دهد دوست بدارید، و مرا به خاطر دوست داشتن خدا دوست بدارید، و اهل بیتم را به خاطر دوست داشتن من دوست بدارید».(1)
علاقه سلمان به پیامبر صلی الله علیه و آله باید بیش تر از علاقه او به خودش یا والدینش یا فرزندانش و یا هر انسان دیگری باشد. از اَنَس روایت شده است که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
«هیچ یک از شما ایمان ندارد مگر آن که من در نزد او محبوب تر از پدرش و فرزندش و همه مردم باشم».(2)
مؤمن در محبّتش به خداوند متعال و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله لذّت و سعادتی می یابد که هیچ لذّت و سعادتی در این دنیا با آن را برابری نمی کند، و از رهگذر این محبّت
1- ناصف، ج3، ص 349؛ شیبانی، ج3، ص296.
2- بخاری، ج1، ص114؛ مسلم، ج2، ص15.