راهبردهای سیاسی امام باقر و امام صادق علیهما السلام در آماده سازی جامعه اسلامی برای ورود به عصر غیبت صفحه 88
- پیش گفتار 1
- 1. راهبرد (استراتژی) 7
- مقدمه 7
- الف) مفاهیم 7
- فصل اول: مفاهیم و کلیات 7
- 2. سیاست 11
- 3. راهبرد سیاسی 12
- 4. جامعه اسلامی 14
- 5. غیبت 16
- 1. روش تحقیق براساس مدل swot 18
- 2. نگرشی به روش تحلیلی SWOT 18
- ب) کلیات 18
- 3. معرفی تحلیل الگوی سوات (SWOT) 19
- اشاره 20
- الف) نقطه قوت (s) 20
- 4. تجزیه و تحلیل (سوات-SWOT) 20
- ب) نقطه ضعف (w) 20
- د) تهدید (t) 21
- اشاره 21
- ج) فرصت (o) 21
- الف) راهبردهای قوت _ فرصت (SO) 21
- 5. راهبردهای چهارگانه سوات 21
- ح) اشکال swot 22
- د) راهبردهای ضعف _ تهدید (WT) 22
- ج) راهبردهای ضعف _ فرصت (WO) 22
- ب) راهبردهای قوت _ تهدید (ST) 22
- 6. نگاهی گذرا به زندگی امام باقر علیه السلام 25
- 7. نگاهی گذرا به زندگی امام صادق علیه السلام 27
- 8. امویان و عباسیان در عصر باقرین علیهم السلام 28
- اشاره 28
- الف) امویان در عصر باقرین علیهم السلام 28
- ب) عباسیان درعصر امام صادق علیه السلام 29
- 9. قلمرو حکومت امویان و عباسیان 32
- فصل دوم: تحلیل محیط سیاسی داخلی و خارجی عصر باقرین علیه السلام 35
- مقدمه 35
- اشاره 36
- تحلیل محیط سیاسی داخلی عصر باقرین علیهم السلام 36
- اشاره 36
- الف) نقاط قوت(s) 36
- 1. وجود رهبر واحد 37
- 2. وجود شاگردان ممتاز باقرین علیهم السلام 38
- 3. جغرافیای شیعیان 40
- 4. وضعیت فرهنگی جامعه شیعی 45
- 5. جایگاه علمی باقرین علیهم السلام 48
- 6. تشکیل مکتب علمی توسط باقرین علیهم السلام 50
- ب) نقاط ضعف(w) 52
- اشاره 52
- 1. وضعیت اقتصادی شیعیان 52
- 2. فرصت های شغلی شیعیان 54
- 3. وضعیت سیاسی _ اجتماعی شیعیان در دوران امویان 57
- 4. وضعیت سیاسی _ اجتماعی شیعیان در عصر عباسیان 61
- 5. انشعاب شیعیان 65
- اشاره 65
- الف) حسینیان 65
- ب) زیدیه 67
- ج) حسنیان 69
- د) حنفیان 71
- ر) عباسیان قبل از خلافت 73
- ز) غلات 74
- 6. اختلاف در مصداق امامت 76
- الف) قیام زید 80
- اشاره 80
- 7. قیام های نابهنگام 80
- ب) قیام یحیی بن زید 81
- اشاره 81
- تحلیل محیط سیاسی خارجی عصر باقرین علیهم السلام 81
- اشاره 82
- الف) تهدید(t) 82
- 1. جریان های فکری عصر باقرین علیهم السلام 82
- اشاره 82
- الف) جبریه و قدریه 83
- ب) قیاس گرایی 84
- ج) مرجئه 84
- د) زنادقه 86
- ه) دیصانیه 86
- و) مانویه 87
- ز) مرقونیّه 87
- اشاره 88
- 2. جریان های فکری سیاسی عصر باقرین علیهم السلام 88
- الف) خوارج 88
- ب) ممنوعیت کتابت حدیث 89
- ج) احادیث ساختگی 90
- د) اسرائیلیات 91
- ر) سیاست و برخورد حاکمیت 92
- ز) ابوجعفر منصور دوانیقی (148- 137) 93
- اشاره 95
- 1. اختلاف بین امویان 95
- ب) فرصت(o) 95
- 2. درگیری امویان و عباسیان 97
- 3. قیام بر علیه حکومت وقت 98
- 5. تأسیس حکومت عباسیان 99
- 6. عمربن عبدالعزیز (99 - 101) 100
- فصل سوم: راهبردهای سیاسی باقرین علیهم السلام براساس الگوی ضعف فرصت و قوت فرصت 102
- مقدمه 102
- الف) راهبرد ضعف _ فرصت (WO) 104
- اشاره 104
- اشاره 105
- 1. زنده نگهداشتن عاشورا 105
- الف) عاشورا و امام باقر علیه السلام 106
- ب) عاشورا و امام صادق علیه السلام 109
- 2. دعا 114
- اشاره 114
- الف) دعا برای شناخت امام زمان 116
- ب) دعای غریق 119
- د) دعای عهد 120
- ج) دعای ندبه 120
- ه) دعا برای تعجیل فرج 120
- اشاره 121
- ب) راهبرد قوت _ فرصت(SO) 121
- 1. حکومت غیرمعصوم (ولایت فقیه) 122
- اشاره 122
- الف) حکومت غیرمعصوم در روایات (ولایت فقیه) 123
- ج) دلایل لزوم حکومت دینی در عصر غیبت 124
- ب) ضرورت تشکیل حکومت دینی 124
- اشاره 124
- 1. تأسی به روش پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم 124
- 2. استمرار اجرای احکام الهی 125
- د) ولایت فقیه در حکومت دینی 125
- ه) تعریف ولایت فقیه 125
- اشاره 126
- و) ولایت فقیه در روایات 126
- 1. مقبوله عمربن حنظله 127
- 2. صحیحه زراره 131
- 3. صحیحه أبی خدیجه 135
- 4. روایت ابوالبختری 136
- 5. موثقه سکونی 137
- اشاره 139
- 2. تولی 139
- الف) تولّی از دیدگاه امام باقر علیه السلام 141
- ب. تولّی از دیدگاه امام صادق علیه السلام 145
- فصل چهارم: راهبرد های سیاسی باقرین علیهما السلام بر اساس الگوی ضعف تهدید و قوت تهدید 151
- مقدمه 151
- الف) راهبرد ضعف تهدید (wt) 153
- اشاره 153
- 1. تقیه 155
- 2. مدارا 169
- 3. استقامت در امر غیبت 177
- 4. انتظار فرج 180
- اشاره 187
- 5. صبر در عصر غیبت 187
- الف) امام باقر علیه السلام و صبر 189
- ب. امام صادق علیه السلام و صبر 189
- اشاره 191
- ب) راهبرد قوت _ تهدید 191
- اشاره 192
- 1. سازمان وکالت 192
- الف) فلسفه و ضرورت تشکیل سازمان وکالت 193
- ب) اسامی و حوزه جغرافیای وکلا 195
- اشاره 196
- 2. تبری 196
- الف) تبری در کلام امام باقر علیه السلام 197
- ب) تبری در کلام امام صادق علیه السلام 199
- نتیجه گیری 203
- فهرست منابع 206
وجود آمده است. (1)
2. جریان های فکری سیاسی عصر باقرین علیهم السلام
اشاره
در زمان امام باقر و امام صادق علیهما السلام جریان های درون و برون شیعی سیاسی مختلفی در حال فعالیت بودند که هم از نظر فکری و هم از نظر سیاسی با حکومت وقت مخالف بودند جریان های درون شیعی در قسمت قبل مطرح شد، در اینجا بخش جریان فکری_ سیاسی برون شیعی مورد بررسی قرار می گیرد.
الف) خوارج
خوارج یکی از فرقه های فکری_ سیاسی بود که در زمان امام علی علیه السلام در موضوع حکمیت به وجود آمد. اعتقادات خوارج درست نقطه مقابل مرجئه است. این فرقه پس از داوری بین امام علی علیه السلام و معاویه در جنگ صفین پدید آمد. آنان امام علی علیه السلام، معاویه، عثمان و حکمین را کافر شمردند؛ چون قائلند که آنان حکمین را در مقابل حکم خدا انتخاب کردند لذا مرتکب گناه کبیره شدند و قائلند بر اینکه مرتکب گناهان کبیره کافر بوده و ریختن خون شان مباح است. آنها دشمنان سرسخت بنی امیه بوده و در حکومت داری مخالف روش ارباب رعیتی بودند و با نظر مخلوق بودن قرآن به شدت مخالف بودند. از بزرگان خوارج می توان اشعث بن قیس کندی، مسعر بن فدکی تمیمی و زید بن حصین طائی را نام برد و همچنین از فرقه های آنها می توان به محکمه، ازارقه، بیهسیه، عجارده، ثعالبه، اباضیه و صفریه نام برد. (2) خوارج، پس از جنگ نهروان به شدت تضعیف شدند؛ اما با گذر زمان به تجدید قوا پرداخته،
1- محمدبن عبدالکریم شهرستانی، الملل و النحل، ج1، ص252.
2- محمدبن عبدالکریم شهرستانی، الملل و النحل، ج1، ص50.