- پیش گفتار 1
- اشاره 7
- فصل اول: نگاه به گذشته 7
- 1-1. مقدمه 8
- اشاره 9
- 2-1. تمدن های گذشته و پرسش های متعدد 9
- 1-2-1. تمدن 10
- 2-2-1. مایاها 15
- 3-2-1. جزیرۀ ایستر 16
- 4-2-1. مصر 17
- 5-2-1. روم 19
- 6-2-1. یونان 21
- 7-2-1. چین 22
- 8-2-1. ایران 24
- اشاره 26
- 3-1. دیدگاه های مختلف به تمدن های گذشته 26
- 2-3-1. نگاه مخالف 27
- 1-3-1. نگاه بی تفاوت 27
- 3-3-1. نگاه ماورای زمینی 27
- 4-3-1. نگاه علمی 34
- 5-3-1. نگاه دینی 35
- 4-1. مطالعات موردی 35
- اشاره 35
- 1-4-1. توفان نوح علیه السلام 36
- 2-4-1. قوم عاد 42
- اشاره 47
- فصل دوم: آینده نگری بشری 47
- 2-2. آینده نگری 48
- 1-2. مقدمه 48
- 3-2. واژه شناسی مطالعات آینده 51
- 4-2. آینده نگران 58
- اشاره 58
- 1-4-2. نوسترآداموس 59
- 2-4-2. الوین تافلر 66
- 3-4-2. یوشی هیرو فرانسیس فوکویاما 78
- 4-4-2. ساموئل هانتینگتون 79
- 5-2. مؤلفه های آینده نگری بشری 80
- اشاره 85
- فصل سوم: آینده نگری الهی 85
- 1-3. مقدمه 86
- 2-3. علم دینی 86
- 3-3. معا د و عوالم 90
- 4-3. انسان 92
- 5-3. زمان و فرجام جهان 94
- 6-3. سنن الهی 95
- 7-3. جبر و اختیار، قضا و قدر 97
- 8-3. نیروهای ماورایی و جنیان 103
- 9-3. دین و آینده 106
- اشاره 108
- فصل چهارم: جلوه هایی از آینده نگری الهی 108
- 2-4. آینده نگری در عهدین 109
- 1-4. مقدمه 109
- 3-4. آینده نگری در قرآن کریم 113
- 4-4. آینده نگری معصومین علیهم السلام 119
- 5-4. آینده در نگاه آینده نگران الهی 122
- 6-4. وجه تسمیه آینده نگری الهی 123
- فصل پنجم: آینده نگری الهی و آینده نگری بشر 128
- اشاره 128
- 1-5. مقدمه 129
- 2-5. تفاوت آینده نگری الهی و بشری 129
- اشاره 129
- 1- 2-5. تفاوت در اصول بنیادین 133
- 2- 2-5. تفاوت در نکات فعلی 134
- 3- 2-5. تفاوت در شرایط عارضی 135
- 4- 2-5. تفاوت در امور فاعلی 137
- 3-5. تصویرپردازی 142
- اشاره 151
- 4-5. نمونه رفتارها در آینده نگری های بشری و الهی 151
- 1-4-5. تصویر از آینده جهان 152
- 2-4-5. تصویرسازی از اسلام 153
- 3-4-5. تصویرسازی بر ای عامه مردم 160
- 4-4-5. تصویرسازی هالیودی 162
- 5-4-5. مأموریت صالحان در گذشته برای آینده 167
- 6-4-5. آینده نگری الهی و الگوی اسلامی _ ایرانی پیشرفت 170
- اشاره 178
- فصل ششم: مهدویت و آینده نگری 178
- 2-6. تفکر مهدویت 179
- 1-6. مقدمه 179
- 3-6. آینده نگری الهی و جامعه موعود 186
- 4-6. آینده نگری الهی، مهدویت و تصویر قرآنی 191
- 5-6. ارتباط بین تفکر مهدویت و آینده نگری الهی 194
- منابع و مآخذ 198
آینده نگری الهی این شرایط کمتر در افق بلندمدت عارض می شود؛ یعنی در این نوع از آینده نگری بر اساس ماهیت آن می توان در هر افقی آینده نگری کرد، اما از آن جا که در حصول تصویر ترسیمی، ارادۀ الهی را دخیل می دانیم، کمتر می توانیم تحقق تصویر را در کوتاه مدت تضمین کنیم؛ اما وقوع آن در افق بلندمدت قطعی است. نمونه بارز این سخن پیش تر دربارۀ پیش بینی رسول گران قدر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم در حادثه جنگ احزاب مطرح شد و توضیح دادیم که ایشان در زمانی که به ظاهر در حلقه دشمنان گرفتار بودند، بشارت فتح کاخ های امپراتوری های بزرگ آن زمان را داد. کمتر فردی در کوتاه مدت تصور وقوع این مژده را داشت، اما مؤمنان واقعی می دانستند این بشارت قطعاً در افقی وسیع تر تحقق می یابد.
4- 2-5. تفاوت در امور فاعلی
برای بررسی تفاوت امور فاعلی بین دو آینده نگری الهی و بشری باید ضمن ارائه انواع آینده نگران در هر حوزه، به تبیین نقش و انگیزه های آنان بپردازیم. دربارۀ آینده نگران در حوزه آینده نگری الهی در فصل سوم مباحثی را مطرح کردیم. آینده نگران در حوزۀ بشری نیز شامل طیف گسترده ای از اندیشمندان، محققان و فعالان حقیقی و حقوقی، با گرایش های مختلف خرافی تا فلسفی و علمی هستند. اما به طور کلی سه گرایش عمده در بین آن ها مشهود است. گرایش اول بر وضع موجود تکیه دارد و عمدتاً با نگرش های اکتشافی و توصیفی درصدد آینده نگری است. گرایش دوم بیشتر بر ترسیم وضع مطلوب تأکید