پیش درآمدی بر آینده نگری الهی صفحه 35

شده و پس از بررسی دقیق، عمر آن ها تخمین زده می شود. بعد از این مرحله است که با کنار هم گذاشتن شواهد تاریخی مکشوف، تاریخ تمدنی یک منطقه یا یک کشور ثبت می شود. علم باستان شناسی دربارۀ این شواهد عجیب تاریخی تنها وظیفۀ اصلی کشف، مرمت و حدس دربارۀ سال و دورۀ تاریخ آن ها را بر عهده دارد. در سایر نگاه های علمی نیز این گونه شواهد تاریخی جزی از سیر عادی تمدنی بشر قلمداد شده و فقط بر جنبۀ شناخت نحوۀ زندگی مردم یا پیشرفت های علمی آن ها در زمان های گذشته تأکید می شود. از این روست که علم برای بسیاری از پرسش های گذشته دربارۀ تمدن های پیشین پاسخی ندارد و تنها به تأیید آن ها اکتفا می کند.

5-3-1. نگاه دینی

در این نگاه بر اساس آموزه های الهی و تعالیم انبیای بزرگ، پاسخ گوی بسیاری از ابهامات گذشته خواهیم بود. تفضیل بحث رویکرد دینی به تمدن های گذشته، خارج از حوزه و موضوع این کتاب است، اما بی ارتباط نیست. اگر پس از توضیح رویکردهای مختلف به تمدن های پیشین و عجایب آن ها، از یک سو تنها به عنوان شاهدی بر ادعای خویش و از سوی دیگر برای تبیین نگاه دینی به دو نمونه مطالعۀ موردی از این سرنخ ها اشارۀ مختصری داشته باشیم.

4-1. مطالعات موردی

اشاره

در این بخش برای تبیین نگاه دینی _ که نگاهی مناسب تر برای بررسی تمدن های گذشته است _ و همچنین برای مقایسه آن با چهار نگرش