حقایقی مهم پیرامون قرآن‌ صفحه 101

فصل سوم ترتیب و نزول آیات‌

سرآغاز:

در این فصل به پاسخ سؤالهایی خواهیم پرداخت که به ذهن خواننده خطور می‌کند.

و ممکن است در ذهن وی خلجان ایجاد کند هر چند این بحث مستقیما به موضوع اصلی بحث مربوط نباشد. البته ما قصد تحقیق کامل و استقصای موضوعات را نداریم بلکه به اشاره‌ای اکتفا می‌کنیم که: «ما لا یدرک کله لا یترک کله». طی صفحات آتیه به پرسشها و پاسخ آنها خواهیم پرداخت.

نزول تدریجی قرآن سوره به دنبال سوره‌

خداوند متعال می‌فرماید: «و قرآنی که آن را بخشها قرار دادیم تا آن را بر مردم با مکث و به آرامی بخوانی. و قرآن را به تدریج نازل کردیم نازل کردنی «1»».

این آیه نشان می‌دهد که قرآن به تدریج و قسمت قسمت بر پیامبر اکرم- ص- نازل گشت. و پیامبر هم به همین ترتیب آیات نازله را بر مردم قراءت کرد. و ابلاغ آیات الهی سالیان زیادی به طول انجامید. و این مطلب از نظر تاریخی هم ثابت است. نخست آیاتی نازل می‌گشت، و سپس آیات دیگری مناسب مقام و موقعیت زمانی و نیازهای مسلمانان فرود می‌آمد. اما این جا نکته‌ای را بایستی بدانیم: آیا این آیات به صورت آشفته نازل گشت و بعدها هم به صورت آشفته جمع آوری گشت و این آیه یا آیات مدنی در سور مکی و بالعکس، داخل شدند؟ و آیا آیات متقدم در متأخر و متأخر در (1) سوره اسراء، آیه 106.