حقایقی مهم پیرامون قرآن‌ صفحه 139

و هر که بر قراءت ابن مسعود است به گوشه نزدیک «دار عبد اللّه» رود.

و یا در قراءت آیه‌ای از سوره بقره اختلاف کردند یکی خواند: و اتموا الحج و العمرة للبیت و دیگری خواند: وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلَّهِ «1» حذیفه که حاضر بود خشمگین شد و در این باب با ابن مسعود به گفتگو پرداخت. سپس از عثمان خواستار حل این مشکل گشت «2».

وادار کردن مردم به قراءت واحد توسط عثمان‌

بهر حال منابع متعددی «3» تصریح می‌کنند به شیوع و گسترش اختلاف در قراءت در زمان عثمان تا جایی که باعث نگرانی حذیفه شده از عثمان خواستار حل این مشکل می‌شود. و عثمان هم به حل مشکل می‌پردازد. نگرانی و خشم حذیفه و پذیرش پیشنهاد حذیفه توسط عثمان به خاطر آن بود که خطر جدی دستاورد پیامبر- ص- را مورد تهدید قرار داده بود. و قرآن؛ معجزه جاوید اسلام را دچار خطر ساخته بود.

علی (ع) عمل عثمان را تأیید می‌کند

روایتی از امیر المؤمنین نقل شده است که طبق آن امام به وجود آوردن مصحف و قراءت واحد را توسط عثمان تأیید می‌کند. روایت می‌گوید: اگر من هم ولایت امر می‌یافتم همین کار را می‌کردم که عثمان کرد «4». یا به همین مضمون. و حتی هنگامی (1) سوره بقره، آیه 195.

(2) رک: التمهید، ج 1، ص 278 به نقل از: المصاحف، ص 11- 14 و فتح الباری، ج 9 ص 15.
(3) منابع بسیارند برای مثال رک: صحیح بخاری، ج 3، ص 145. جامع البیان، ج 1، ص 21 و 22 و 23. الاتقان، ج 1، ص 59 به نقل از: بخاری. فتح الباری، ج 9، ص 15 و 16. کنز العمال، ج 2، ص 368 به نقل از: بخاری، ترمذی، ابن سعد، نسائی ابن ابی داوود و ابن انباری هر دو در المصاحف و ابن حبان النشر، ج 1، ص 7 و به نقل از: الکامل فی التاریخ، ج 3، ص 55، و به نقل از: المصاحف، ص 19 و 20.
(4) رک: البرهان فی علوم القرآن، ج 1، ص 240 و 235. تفسیر القرآن العظیم، ج 4. خاتمة، ص 11.

غرائب القرآن (در حاشیه طبری)، ج 1، ص 24. تاریخ القرآن زنجانی، ص 68. سنن بیهقی، ج 2، ص 42.

مناهل العرفان، ج 1، ص 255- 275. سعد السعود، ص 278. ارشاد الساری، ج 7، ص 448. الاتقان، ج 1، ص 59 و 60. الجامع لاحکام القرآن قرطبی، ج 1، ص 54. الفتنة الکبری، ج 1، ص 183. تاریخ القرآن آبیاری، ص 111. کنز العمال، ج 2، ص 370 و 373 به نقل از: صابونی در: المأتین و ابی داوود،