حقایقی مهم پیرامون قرآن‌ صفحه 142

عدم اعراب گذاری کلمات‌

وقتی یک کلمه حرکت اعرابی نداشته باشد به طور طبیعی احتمال چند نوع خواندن را می‌تواند داشته باشد مثلا: «مهر» با سه حرکت «میم» می‌توان خواند و سه معنا از آن دریافت. این مسأله بخصوص در ترکیب جمله و سیاق آن می‌تواند تأثیر زیادی داشته باشد و اختلافات زیادی ببار بیاورد. و همین مسأله یکی از علل اصلی اختلاف در قراءت است. برای نشان دادن تنوع اختلافات به نمونه‌های زیر اشاره می‌کنیم:

آیه شریفه: یَعْکُفُونَ عَلی أَصْنامٍ لَهُمْ «1» به ضم کاف و کسر آن قراءت شده است «2».

طبرسی می‌گوید: اینها دو لغت می‌باشند.

یا: قسمتی از آیه شریفه: «یضارّ» به ضم «را» و فتح آن خوانده شده است «3».

و یا: آیه شریفه: ... فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ اوّل را معلوم و دوم را به صیغه مجهول خوانده‌اند. و بر عکس هم خوانده شده است «4».

«ابن مسعود» آیه «مَجْراها وَ مُرْساها» را به فتح دو «میم» آن تلاوت می‌کرد «5» و باز همین ابن مسعود: «بَلْ عَجِبْتَ وَ یَسْخَرُونَ» را به صیغه متکلم می‌خواند «6».

و یا: حرمیان «یَرْتَعْ» را به کسر «عین» تلاوت می‌کرد. و دیگران آن را به سکون «عین» می‌خوانند «7».

«ابن عباس» آیه: ... قُلُوبُنا غُلْفٌ را به تشدید «لام» می‌خواند «8».

و یا: ... حَتَّی یَطْهُرْنَ را «حتی یطهرن» هم خوانده‌اند «9». (1) سوره اعراف، آیه 138.

(2) الکشاف، ج 2، ص 150. و مجمع البیان، ج 4، ص 471.
(3) مناهل العرفان، ج 1، ص 162 و الاتقان، ج 1، ص 46. و در کشاف، ج 1، ص 227 حسن آیه را به کسر «را» خوانده است.
(4) الجامع لاحکام القرآن، ج 8، ص 568. التمهید فی علوم القرآن، ج 2، ص 112. مناهل العرفان، ج 1، ص 163 و رک: النشر، ج 1، ص 26.
(5) مجمع الزوائد، ج 7، ص 155 به نقل از طبرانی.
(6) همان مدرک به نقل از: طبرانی.
(7) التمهید فی علوم القرآن، ج 2، ص 76. و الکشف عن وجوه القراآت السبع، ج 2، ص 5- 7.
(8) مجمع الزوائد، ج 7، ص 154 به نقل از: طبرانی در: الاوسط.
(9) حجة القراآت، ص 134 و 135.