حقایقی مهم پیرامون قرآن‌ صفحه 149

و در نص دیگری آمده است که وی گفت: «دست به آنها نزنید این اغلاط نه حرامی را حلال می‌کنند و نه حلالی را حرام» «1».

نکته قابل ذکر آن است که: آن چنان بر حفظ قرآن از هر نوع تغییر و تبدیلی پا فشاری می‌شده است که حتی اغلاط کتابی قرآن را کسی اجازه نداده است از قرآن پاک کنند، و علامه شیخ محمد هادی معرفت هم به این مطلب در سخن زیر استدلال می‌کند:

«... وجود غلطهای املایی در قرآن، یکی از دلایلی است که می‌توان از آن بر سلامت قرآن طی قرون، احتجاج نمود. اغلاط املایی که کمترین تأثیری در تحریف و یا سلامت قرآن نداشتند و برای اصلاح می‌شد آنها را تغییر داد این اغلاط به همان صورت باقی مانده‌اند و ...» «2».

نمونه‌های روشن‌

در این جا ما بعضی از موارد اشتباه کتّاب را می‌نگاریم. اشتباهاتی که نتایج و معانی مختلفی به بار می‌آورد. سعی می‌کنیم این اغلاط را دسته بندی نموده به شرح آنها بپردازیم:

الف: دو گونه نویسی یک کلمه در جاهای مختلف ... یعنی یک کلمه را در هر جایی به شکلی نوشته‌اند مثلا: کلمه «فیما» به صورت پیوسته نوشته شده است. اما همین کلمه در دوازده مورد به صورت گسسته و جدا «فی ما» نوشته شده است.

نمونه‌های دیگر این نوع خطا عبارتند از:

1- «مما»: پیوسته است اما در سه جا جدا نوشته شده است: «من ما». (1) رک: الطرائف، ص 490 و 491. التفسیر الکبیر، ج 22، ص 74 و ج 11، ص 106. به نقل از عثمان و عایشه. الاتقان، ج 1، ص 183 و 184 به نقل از: ابن الانباری و ابن اشته در مصاحف کنز العمال، ج 2، ص 372 به نقل از: ابن ابی داوود و ابن الانباری، و چهار روایت را ذکر می‌کند. مناهل العرفان، ج 1، ص 379. تاریخ القرآن آبیاری، ص 118. دلائل الصدق، ج 3، قسم 1، ص 96 به نقل از: تفسیر ثعلبی.

التمهید فی علوم القرآن، ج 1، ص 316 به نقل از: المصاحف، ص 32 و 33. محاضرات الادباء، ج 2، جزء چهارم، ص 434 به نقل از: معالم التنزیل. غرائب القرآن، در حاشیه طبری، ج 6 ص 23 به نقل از: عثمان و عائشه و لباب التأویل، ج 1، ص 422.