حقایقی مهم پیرامون قرآن‌ صفحه 154

در این باب عثمان پرسیده بود از بهترین نویسنده و در پاسخ، مردم زید را معرفی کرده بودند. و وقتی که عثمان از فصیح‌ترین مردم پرسیده بود در پاسخ نام سعید بن عاص را برده بودند. لذا عثمان دستور داد سعید بن عاص آیات را تلاوت کند و زید بنویسد «1».

«عسقلانی» سپس ادامه می‌دهد: بعدها برای املاء کردن آیات از ابی بن کعب کمک گرفتند. «2»

و در روایت دیگری: ابی بن کعب در زمان ابو بکر آیات قرآن را بر کاتبان مصاحف املاء می‌کرد و آنان می‌نوشتند «3» از عطاء روایت شده است که گفت: هنگامی که عثمان مصاحف را در یک مصحف جمع کرد به دنبال ابی بن کعب فرستاد. ابی بن کعب آیات را املاء می‌کرد زید بن ثابت آنها را می‌نگاشت و سعید بن عاص هم اعراب گذاری می‌کرد. لذا این مصحف بر اساس قراءت ابی بن کعب و زید، تدوین شده است «4» البته گفته می‌شود که ابی از صحف باقی مانده نزد حفصه که در زمان ابو بکر نوشته شده بود املاء می‌کرد «5». لیکن سخن پیشین از ابو العالیه نادرستی این سخن را آشکار می‌کند. و یا گفته می‌شود: ابان بن سعید بن عاص در زمان عثمان، مصحف امام را بر زید املاء می‌کرد و بعد در سال 29 ه- درگذشت.

اما این مطلب هم درست نیست؛ چون که اکثر مورخین معتقدند مرگ ابان، قبل از این واقعه رخ داده است. مرگ ابان یا در واقعه «اجنادین» سال دوازدهم هجری رخ داد.

و یا در واقعه «مرج الصفر» سال چهاردهم. و یا در واقعه «یرموک» سال پانزدهم هجری اتفاق افتاده است «6». (1) فتح الباری، ج 9، ص 16. کنز العمال، ج 2، ص 370، 371 و 368 به نقل از: ابن ابی داوود و ابن الانباری.

(2) فتح الباری، ج 9، ص 17. طبقات ابن سعد، ج 3، قسم 2، ص 62. تهذیب التهذیب، ج 1، ص 188. کنز العمال، ج 2، ص 373 به نقل از: ابن سعد. و التمهید فی علوم القرآن، ج 1، ص 282.
(3) فتح الباری، ج 9، ص 13.
(4) کنز العمال، ج 2، ص 373 به نقل از ابن سعد.
(5) فتح الباری، ج 9، ص 16 و 18.
(6) البدایة و النهایة، ج 7، ص 340.