حقایقی مهم پیرامون قرآن‌ صفحه 163

9- یا قراءت: «اولئک لهم نصیب ممّا اکتسبوا» «1» به جای: «کسبوا ...».

10- شاید اسقاط «واو» قبل از «کذلک» در آیه شریفه: وَ کَذلِکَ أَخْذُ رَبِّکَ إِذا أَخَذَ الْقُری وَ هِیَ ظالِمَةٌ «2» از همین قبیل اشتباهات باشد.

11- همین اسقاط «واو» قبل از «سارعوا» در آیه شریفه: وَ سارِعُوا إِلی مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ را هم باید از این گونه اشتباهات دانست «3».

12- یا قراءت منسوب به ابن مسعود: اینما یوجه «4» به جای: «یوجهه» که باید آن را اشتباه ناسخ قلمداد کرد.

13- همچنین قراءت ابن عباس: «و ادکر بعد امه» به جای: «امه» سهو ناسخ در آن دست داشته است «5».

14- قراءت ابن مسعود و برخی دیگر: «و الذکر و الانثی» به جای: «وَ ما خَلَقَ الذَّکَرَ وَ الْأُنْثی علقمه می‌گوید: ابن مسعود آیه را به همین شکل از زبان پیامبر- ص- شنیده است. و ابو درداء می‌گوید: «... من خودم آیه را چنین از زبان پیامبر اکرم- ص- شنیدم و اینان از پذیرش آیه ابا می‌ورزند» «6».

لیکن ما آنچه را که به علقمه و ابو درداء نسبت می‌دهند قبول نداریم. شاید روات این نسبت را به دروغ به آنها می‌دهند. و یا شاید ابو درداء و علقمه واقعا همین را از پیامبر- ص- شنیده باشند اما در مقام تفسیر آیه و سخن از آن. نه این که این قراءت پیامبر- ص- بوده باشد.

15- و بالأخره از مجاهد و طاووس نقل است که گفتند: عبد مملوک نباید به موهای زن مولای خود نگاه کند. در بعضی قراآت است که گفت: و ما ملکت ایمانکم، الذین لم (1) همان مدرک، ص 24. به نقل از: المصاحف، ص 75.

(2) همان مدرک، ص 23. به نقل از: المصاحف، ص 56.
(3) التمهید فی علوم القرآن، ج 2، ص 14. به نقل از: التحبیر، ص 99. و الکشف عن وجوه القراآت، ج 1، ص 356
(4) مجمع الزوائد، ج 7، ص 155 به نقل از: طبرانی.
(5) صحیح بخاری، ج 3، ص 139. و ج 2، ص 197. مسند احمد، ج 6، ص 449 و 451 صحیح مسلم، ج 2، ص 206. الجامع الصحیح ترمذی، ج 5، ص 191. الکشاف، ج 4، ص 741. البرهان زرکشی، ج 1، ص 215. محاضرات الادباء، ج 2، جزء 4، ص 434. النشر، ج 1، ص 14 و 26. الاتقان، ج 1، ص 46 و 76. فتح الباری، ج 9، ص 25. الدر المنثور، ج 6، ص 358 به نقل از: بعضی منابع بالا و به نقل از:

سعید بن منصور، نسائی، عبد بن حمید، ابن جریر، ابن المنذر، ابن مردویه، و دیگران. و اکذوبة تحریف القرآن، ص 27. به نقل از: بعضی منابع مذکور در بالا و به نقل از: جامع الاصول، ج 3، ص 49.

(6) الفائق، ج 1، ص 58.