- بخش اوّل سه فصل اساسی 1
- فصل اوّل روایات و ادعاها 2
- سرآغاز 2
- نمونههای روشن 2
- روایات تحریف در کتب اهل سنت 6
- فصل دوّم دیدگاهها و نظرات 6
- موضع شیعه و اهل سنت در قبال روایات تحریف 7
- روایات تحریف در کتب شیعه 7
- نقل روایت دلیل بر اعتقاد به مضمون آن نیست 8
- تعصب و افترا 8
- اشارهای به رأی شیعه در باب تحریف 9
- افترای رسوا 11
- شیوه پست 12
- محدّث فریب خورده 12
- ابو زهره و کلینی 13
- دو شاهد در موضع ابن شاذان 15
- خلاصه موضع علما در قبال روایات تحریف 15
- از نمونهها و موارد بالا دو مطلب استفاده میشود: 16
- مقایسهای میان روایات شیعه و اهل سنت 17
- کوشش ستایش برانگیز 19
- کینه توزند یا منصف 20
- فصل سوم ما نگهدارنده قرآنیم 20
- دلیل اوّل: «از قرآن»: 21
- مناقشات نادرست: 21
- دلیل دوّم: «دقت نظر و تحقیق»: 23
- دلیل چهارم: «احادیث عرض حدیث بر کتاب و احادیث دیگر»: 24
- دلیل سوم: «اهتمام به حفظ قرآن»: 24
- دلیل پنجم: «واقعیّت تاریخی»: 26
- دلایل تحریف قاصر است 28
- سیاست و شایعات تحریف 29
- اهل قرآن کیستند؟ 31
- مغرضان در خط اهل بیت نیستند 32
- تحریف واقع شده در قرآن 32
- دفاع از قرآن نه دفاع از حاکم 32
- مباحث ضروری 36
- بخش دوّم: قرآن ... مصحف ... 37
- سرآغاز 38
- دیدگاهها پیرامون جمع آوری قرآن در زمان پیامبر اکرم (ص) 38
- فصل اوّل تاریخ جمع آوری قرآن 38
- اینک مطالب بالا را با تفصیل بررسی میکنیم: 39
- ضرورت طرح سه مطلب 39
- مطلب دوّم: «عرضه قرآن» 44
- مطلب سوم: «ختم قرآن در زمان پیامبر اکرم (ص)». 45
- شواهد و دلایل 48
- نکات روشنگر 51
- پیامبر (ص) به عدهای مصحف میدهد 58
- جمع آورندگان قرآن در زمان پیامبر (ص) 61
- تکمیل بحث 68
- فصل دوّم واقعیّت تاریخی جمع آوری قرآن توسط خلفا 74
- بلاغی، ابن شاذان و روایات جمع آوری قرآن 74
- حدیث جمع آوری قرآن در زمان خلفا 76
- ما و این روایت 77
- مصاحف اصحاب بعد از جمع قرآن توسط زید 81
- عایشه و جمع آوری قرآن 82
- مخالفت با مصحف عثمان 83
- حجّاج و گسترش قراءت عثمان 84
- اوّلین نامگذار و جمع آورنده قرآن 85
- مناقشهای در گفتههای قبل 87
- مصحف ابو بکر چه امتیازاتی داشت؟ 88
- سازش ناموفق و غیر مقبول 89
- توجیهات سست برای جمع آوری مجدد 92
- راز پشت پرده جمع آوری قرآن توسط زید 93
- سیاست هوشیارانه 95
- خط سیاسی زید بن ثابت 96
- نقص سخن رافعی 100
- فصل سوم ترتیب و نزول آیات 101
- نزول تدریجی قرآن سوره به دنبال سوره 101
- ترتیب قرآن بر حسب نزول آیات 104
- ترتیب آیات قرآن فعلی 105
- ترتیب سورههای قرآن فعلی 105
- تصرف صحابه در تألیف قرآن 106
- سخن آخر در این زمینه 108
- فصل چهارم مصحف علی (ع) 109
- سرآغاز 109
- جمع آوری قرآن توسط علی (ع) 109
- مصحف علی (ع) کجاست؟ 115
- ویژگیهای مصحف علی (ع) 115
- قرآن مکتوب به دستور پیامبر- ص- به دست خلفا نرسیده است 116
- دو تنبیه ضروری 116
- مراد از تنزیل چیست؟ 117
- اگر قرآن چنانکه نازل شده است خوانده میشد 120
- منع ائمه از قراءت قرآن بر طبق تنزیل آن 121
- مصحف فاطمه و مصحف عایشه 122
- قراءت عاصم همان قراءت علی (ع) و پیامبر (ص) است 123
- اشاره به یک نکته ضروری 124
- بازگشت به مطلب 124
- بخش سوّم رسم الخط و ... قراآت قرآن ... 126
- نزول قرآن بر حروف هفتگانه 127
- فصل اوّل قراآت و حروف سبعه 127
- قراآت مختلف و شاذ 127
- هفت حرف معنوی 129
- توجیهات بیفایده 132
- نسخ شش حرف (لهجه) 134
- تصحیف و غلط خوانی 137
- سرآغاز 137
- فصل دوّم رسم الخط قرآن در زندان اتهام 137
- گسترش غلط خوانی و اختلاف در زمان پیشتر 138
- وادار کردن مردم به قراءت واحد توسط عثمان 139
- علی (ع) عمل عثمان را تأیید میکند 139
- بازگشت به اصل مطلب: رسم الخط قرآن و مشکلات آن 140
- عدم اعراب گذاری کلمات 142
- نقطه نداشتن حروف 144
- تفاوتهای موجود در رسم الخط قرآن 147
- نمونههای دیگر این نوع خطا عبارتند از: 149
- نمونههای روشن 149
- خطاهای سهوی در مصاحف عثمان 153
- انجمن مقابله و تصحیح 155
- اختلاف مصاحف عثمان با یکدیگر 156
- سهو و خطا در استنساخ و قراءت 159
- نمونههای روشن 160
- آیا عثمان قراآت را بر مصاحف پراکنده ساخت؟ 164
- تحریف عمدی 164
- سرآغاز 166
- فصل سوّم تصرفات عمدی یا سهل انگارانه 166
- قراآت مخالف یا موافق رسم الخط 166
- نمونههایی از قراءت ابن شنبوذ 168
- قصور و کاستی در قراءت 170
- خطای سامعه 173
- حافظ فراموشکار و عالم بدعتگذار 174
- اختلاف لهجهها 175
- سرآغاز 178
- فصل چهارم تفسیر مزجی و با مترادف 178
- اضافاتی که در تفسیر آیات آمدهاند: 178
- روایاتی دیگر در این زمینه 185
- نام علی (ع) در قرآن 187
- پندار واهی 190
- استدلال ناتمام 190
- تبدیل کلمات به مترادف آنها 192
- نمونههایی از تبدیل کلمات 193
- دستور کلی: آنچنان بخوانید که به شما آموختهاند 197
- توضیحی درباره روایت 198
- توضیحی دیگر 199
- فصل پنجم اجتهادات و پندارها 204
- ارزیابی قراءت قراء 204
- اجتهادات باطل 205
- نمونههای خطای در اعراب 207
- خطاهای دیگری از این دسته 209
- اجتهادات نادرست دیگری در معنا و اعراب 210
- بکار گیری آیات در جهت توجیه دیدگاههای کلامی 215
- استناد قراآت به چیست؟ 216
- سخن آخرمان 221
- آیا قراآت توفیقی است؟ 222
- قبول قراآت قبول تحریف است 224
- سی هزار قاری قرآن در صفین حضور داشتند 224
- قراء در زمان ما 226
- بخش چهارم توجیهات و دلایل آنها 227
- آیات منسوخ التلاوة 228
- فصل اوّل سراب نسخ تلاوت 228
- نسخه تلاوت و جمع آوری قرآن 228
- دلایل نسخ تلاوت 229
- جواب دلایل فوق 230
- صحف ابراهیم و موسی (ع) 237
- نسخ تلاوت مشکل را حل نمیکند 238
- نسخ پس از وفات پیامبر (ص) 239
- نسخ کتاب به وسیله سنت 240
- نسخ تلاوت از نظر ابو بکر رازی 241
- فصل دوّم نسخ تلاوت در پندارها و روایات 243
- سرآغاز 243
- سورههای خلع و حفد 246
- نقبی به درون 248
- آیه رضاع 249
- حیوان خانگی و صحیفه 252
- رضاع کبیر (بزرگسال) 254
- سوره احزاب به اندازه سوره بقره بوده است 258
- قضیه حیوان خانگی درست است 258
- آیه رجم از نظر عمر بن خطاب 260
- احتمال معقول 265
- آیه رجم بزرگسالان در تورات 266
- سوره فراموش شده 269
- صلوات بر نمازگزاران در صفوف مقدّم 270
- آیه جهاد 271
- سوره خیالی «الولایه» 272
- امام بلاغی: بحث انگیز و نقاد 273
- الولد للفراش 273
- آیه رجم 277
- سخن بلاغی پیرامون سوره «خلع» 279
- سخن بلاغی پیرامون آیه ولایت. 279
- سخن مرحوم بلاغی درباره سوره «حفد». 279
- فصل سوم آراء و روایات نادرست 282
- تعداد حروف و آیات قرآن 282
- آیا پیامبر (ص) قرآن را فراموش میکند؟! 284
- ابن مسعود و معوذتین 286
- تکفیر منکرین معوذتین 289
- تلاش ناموفق 289
- سوره حمد در مصحف ابن مسعود نیست 290
- «بسمله» از قرآن نیست؟! 291
- اصرار بر اتهام ابن مسعود برای چیست؟ 291
- چرا و کی «بسمله» حذف شد؟ 297
- آیا حروف مقطعه نامهای سورهها هستند؟ 297
- فصل چهارم نتیجه و خاتمه 299
- نگاهی به آنچه گذشت 299
- روایات اهل سنت، محدث نوری را فریب میدهد 299
- خلاصه دلایل وی و پاسخ آنها 300
- جمعبندی روایات 302
- سخن آخر 304
کافی است یاد آوری کنیم که عدهای میگویند: احادیث کتاب «الکافی» حدود «16200» حدیث است. از این میان «9500» حدیث را ضعیف میدانند و ما باقی را به «صحیح» «حسن» و «موثق» تقسیم میکنند.
اما درباره تفسیر قمی و احادیث آن اگر چه یکی از بزرگان «1» سعی در توثیق همه روات احادیث این کتاب داشته است امّا جمع کثیری از علما این توثیق را نپذیرفته و دلایل توثیق روات را رد نمودهاند بخصوص که این، تفسیر مخلوطی است از روایات قمی با آنچه که از ابی الجارود- ضعیف الروایة- نقل شده است، به اضافه ضعفهای دیگر موجود در تفسیر.
رابعا: «شیعه معتقد است»: حدیث را باید بر قرآن عرضه کرد اگر موافق کتاب بود آن را اخذ کرده و اگر مخالف کتاب بود آن را طرح میکنیم. اما اهل سنت معتقد است: سنت، حاکم بر کتاب است نه کتاب، حاکم بر سنت «2» همچنانکه عدهای از اهل سنت از عیان کردن این مطلب ابائی ندارند که حدیث عرضه حدیث بر کتاب، از جعلیات زنادقه است «3».
معنای این تفکر و نظر آن است که: احادیث دال بر تحریف که در کتب صحاح وارد شدهاند اخذ شوند و بخاطر مخالفت با کلام الهی طرح نشوند. هر چند که خداوند با صراحت بیان دارد: إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ «4» یا: لا یَأْتِیهِ الْباطِلُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ «5» و همچنین آیات دیگر. (1) آیة اللّه سید ابو القاسم موسوی خوئی.
(2) ر ک: تأویل مختلف الحدیث، ص 199. سنن دارمی، ج 1، ص 145. مقالات الاسلامیین، ج 1، ص 324 و ج 2، ص 351 جامع بیان العلم، ج 2، ص 233- 234. دلائل النبوة بیهقی، ج 1، ص 26. الکفایة فی علم الروایة خطیب، ص 14. میزان الاعتدال، ج 1، ص 38- 39. بحوث مع اهل السنة و السلفیه، ص 67 و 68. به نقل از بعضی منابع بالا و کتاب ما: الصحیح من سیرة النبی الاعظم (التمهید) ج 1، ص 32- 33.
(3) ر ک: جامع بیان العلم، ج 2، ص 233. ارشاد الفحول، ص 33. دلائل النبوة بیهقی، ج 1، ص 26.
عون المعبود، ج 12، ص 356 و اصول سرخسی، ج 2، ص 76.
(4) سوره حجر، آیه 9.
(5) سوره فصلت، آیه 42.